Nazwa: Centrum Technologii i kultury
Autor: Monika Więcek – absolwentka wydziału architektury na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu
Status projektu: praca dyplomowa
.
Estetyka industrialna jako odbicie procesów technologicznych w architekturze. Przemiana energii
Projekt jest związany z problematyką obiektów industrialnych, skupiony wokół zespołu Elektrociepłowni Garbary w północnej części Ostrowa Tumskiego w Poznaniu. Zakład znajdujący się na wyspie pełni obecnie rolę jedynie wspomagającą, a w roku 2016 ma zostać ostatecznie zamknięty.
Propozycja programowa dla tego obszaru łączy funkcje parku naukowo-technologicznego, wraz ze starą infrastrukturą elektrowni – dziedzictwem poprzemysłowym tego obszaru. Ze wzgledu na charakter i wielowarstwowość całego kompleksu zdecydowałam sie na proste formy, które nie bedą dominować, ale staną się płaszczyznami uwydatniajacymi bryłę głównego gmachu. Oba obiekty uzupełniają się swoją odmienną fakturą elewacji oraz podobną monumentalnością. Zabudowa zorientowana jest wzdłuż osi północ-południe z mocnym jej zaznaczeniem. Celowo układ budynków projektowany jest w ten sposób, aby sprawiać wrażenie liniowości i odnosi się do dawnych układów przestrzennych fabryk. Budynki oddziałują w relacji wzajemnej, jak również przez walory otwartej przestrzeni parkowej nadajacej możliwość ich całościowego oglądu. Forma istniejacych budynków zostaje wtopiona w zieleń, nowa – tworzona jest przez odbicia zieleni w szklanej elewacji. Całość spięta jest liniami krzywizn ukształtowania terenu przestrzeni parkowej.
Układ siatek posadzki ma generować dialog miedzy wysokimi formami zabudowań, tworząc wnętrze przecinające wyspę w kierunku wśchód-zachód i łaczące marinę znajdującą się na wschodniej lini brzegowej z cześcią parkową od strony zachodniej. Przy styku brył zabudowy znajdują sie główne strefy wejściowe z gastronomią. W przyziemiu budynku Elektrociepłowni – w obecnej żużlowni mieści się duża restauracja z oknami skierowanymi na park. Istniejace dawniej obwarowania pruskie przed jej elewacją stają się pretekstem to uformowań ziemnych nawiazujacych kształtem do układów obiegajacych redute dawnego Fortu Roon. Cześć parkowa uformowana jest w taki sposób, że opada w kształcie wałów ziemnych tworzac forme amfiteatralną wokół reduty. Jest to jakby negatyw poprzedniego ukształtowania terenu – wodnej fosy wraz z ziemna skarpą i przeciwskarpą.
EC
Główny gmach Elektrociepłowni składa się z dwóch złączonych ze sobą wielkoprzestrzennych hali oraz budynku rozdzielni, do którego jest dostęp przez dwa nadziemne korytarze. Te przestrzenie zostały zaadaptowane pod funkcje muzealne oraz bibliotekę.Trzy pasy komunikacyjne poprowadzone w poprzek podłużnych brył budynków działają jak przekrój przez technologie i procesy produkcji, mające tworzyć pewnego rodzaju narrację przez kolejne przestrzenie
procesu wytwarzania energii elektrycznej. Droga przez muzeum zaczyna się od żużlowni, gdzie znajduje się główny hol wejściowy. Dalej szeroki pas schodów prowadzi przez wieże nawęglania do kotłowni i hali turbin. Obecnie w hali turbin maszynowni znajduje sie zabytkowy osprzet z lat 30: suwnica, której tory rozpiete sa wzdłuż dłuższych ścianpomieszczenia oraz dwa turbozespoły:
Brown-Boveri & Cie B.B.C. z 1930r. i Pierwszej Brnenskiej Fabryki Maszyn PB z
1941r. Kolejny etap to przejście do rozdzielni, a dalej nastawni, gdzie najwiekszą wartość zabytkową maja pulpity sterownicze wykonane z szarego marmuru zamontowane jeszcze w czasach budowy elektrowni.
ES
Nowy budynek projektowany na przedłużeniu osi od obecnej Elektrociepłowni to szklarnia wolnostojaca, która przykrywa kubiki warsztatów i biur. W centrum znajduje się przestrzeń przeznaczona dla studentów, naukowców i inwestorów, miejsce oferujace zaplecze do realizacji przedsiewziec naukowych, umożliwiające wzajemną wymianę doświadczeń i inspiracji. Fabryka taka ma nawiazywać do przestrzeni przypominajacej produkcje warsztatową w skali człowieka, w której nie dominują już maszyny i urzadzenia technologiczne. Ogólny układ wnętrza inspirowany jest liniowym procesem produkcji, gdzie powtarzalność i multiplikacja elementów odgrywa istotną rolę w kształtowaniu formy. Składa sie z boksów, które moga byc dowolnie zagospodarowywane według potrzeb. W jakims sensie jest to budowa z bloków konstrukcyjnych, co w rezultacie kreuje obraz żywej maszyny.
Dach szklarni pełni funkcję elektrowni słonecznej o mocy wystarczajacej dla zasilenia wszystkich budynków znajdujacych się w obszarze działki. Zastosowanie instalacji ogniw fotowoltaicznych na powierzchni dachu o danych wymiarach (120m x 75m) ma moc szczytowa 1MW. Ogniwa jednocześnie chronią przed nadmiarem ciepła w szklarni przez częściowe zacienienie jej wnetrza. Obiekt stanowi prototyp tak zwanej osłony bioklimatycznej i podlega zasadom kształtowania architektury słonecznej. Dzięki temu możliwe jest stworzenie w sposób naturalny komfortowego mikroklimatu wnetrza przez cały rok. W ciepłych okresach swieże powietrze zewnętrzne jest wprowadzane przez klapy znajdujace sie w dolnych partiach elewacji i wypuszczane w jej górnej częsci, cyrkulując miedzy budynkami wewnatrz szklanej konstrukcji.
Część teoretyczna pracy jest próbą zbadania wpływu mechanizmów kształtowania organizacji procesów produkcyjnych na odbiór estetyczny i monumentalizm zabytków poprzemysłowych. Budynek będący współczesną fabryką, która wykorzystując nowe technologie obrazuje przemianę formy architektonicznej podążającej za technologią i postępem technicznym, jest wynikiem analizy wniosków pochodzących z części teoretycznej pracy. Jest to transformacja z dosłownym traktowaniem procesu technologicznego, w której ‘obudowana technika’ ustępuje miejsca formie obudowy, która jako elektrownia słoneczna sama w sobie jest elementem produkującym energię.
