Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Dusznikach-Zdroju to rzymskokatolicki kościół parafialny, który należy do Dekanatu Kudowa-Zdrój w diecezji świdnickiej. Jest to miejsce o bogatej historii i fascynującej architekturze, które kryje w sobie wiele unikalnych elementów sakralnych, a jednym z najbardziej wyjątkowych jest barokowa ambona w kształcie ryby. Ten niezwykły element wyposażenia kościoła przyciąga uwagę wielu osób, będąc jednym z najważniejszych zabytków świątyni.
Murowana świątynia powstała w połowie XVI wieku na miejscu dawnego, drewnianego kościoła. Na początku XVII wieku budynek został zniszczony przez pożar, a jego odbudowa nastąpiła dopiero w 1629 roku. Następnie kościół został przejęty przez katolików i pozostaje w ich rękach do dziś. Pod koniec XVII wieku zdecydowano o konieczności budowy nowego miejsca modlitwy.
Kościół św. Piotra i Pawła na grafice Otta von Pompejusa z 1862 r. Źródło: Śląska Biblioteka Cyfrowa
W 1708 roku poświęcono kamień węgielny pod budowę nowego kościoła, usytuowanego prostopadle do pierwotnej konstrukcji. Projekt barokowej świątyni przygotował Lorens Meyser z Kłodzka. Budowa została ukończona w 1730 roku. W 1771 roku przebudowano sklepienie prezbiterium, a w 1780 roku wybudowano nowy chór muzyczny i wykonano polichromie autorstwa malarza Grunda z Dusznik-Zdroju. W 1816 roku powstała obecna dzwonnica, a w 1817 roku kaplica północna. W latach 1845-1847 odbudowano kościół po wielkim pożarze miasta, przekształcając barokowy wystrój fasady w duchu neoklasycyzmu.
Wnętrza kościoła odnowiono w 1900 roku, a w 1919 roku fasadę. W latach 1934 i w drugiej połowie XX wieku przeprowadzono kolejne remonty. Ostatni miał miejsce kilka lat temu. Kościelne organy, zbudowane przez firmę Carla Berschdorfa w 1939 roku, znajdują się w starej szafie pochodzącej prawdopodobnie z XVIII wieku. Urządzenie było w tragicznym stanie do 2010 roku, kiedy to zostało wyremontowane przez firmę mgr. Arkadiusza Popławskiego Vox Coelestis.
Wnętrze świątyni w latach 30. XX w. i obecnie. Fot. Mariusz Brzeziński/fotopolska.eu i cracusiac/fotopolska.eu
Wnętrze jednonawowego kościoła jest ozdobione bogatą i dekoracyjną polichromią, a jego wyposażenie – głównie barokowe – w większości wykonał Michael Kössler. Obejmuje ono m.in. efektowny ołtarz główny z obrazem Piotra Brandla, dwa ołtarze boczne, ołtarz Czternastu Wspomożycieli w kaplicy Dusz Czyśćcowych, grupę rzeźbiarską ze św. Janem Nepomucenem, prospekt organowy, renesansową chrzcielnicę czy najbardziej znany element wyposażenia, jakim jest unikalna ambona w kształcie ryby (często mówi się także o wielorybie, lecz zwierzę posiada łuski i zęby) z rozwartą paszczą.
Drewniana ambona powstała w 1730 roku, a jej autorem jest Michael Kössler, znany rzeźbiarz z Kłodzka, który wykonał ją na zlecenie ówczesnego proboszcza, J. Heinela. Kössler był twórcą wielu barokowych dzieł sztuki sakralnej, jednak ambona w kształcie ryby wyróżnia się na tle jego innych prac swoją oryginalnością i symbolicznym znaczeniem. Słynne dzieło rzeźbiarza ma formę morskiego stworzenia z rozwartymi szczękami, co stanowi nawiązanie do biblijnej historii Jonasza, który został połknięty przez wielką rybę i po trzech dniach wypluty na brzeg. Czeski, bawarski czy austriacki barok często korzystał z tego motywu. Historia ta symbolizuje odkupienie, pokutę i Boże miłosierdzie. Ryba z rozwartą paszczą symbolizuje również potęgę natury i Bożą moc nad nią.
Ambonę zdobią dodatkowo liczne detale rzeźbiarskie, typowe dla barokowego stylu, w tym ornamenty i figury Ewangelistów, które również są dziełem Michaela Kösslera. Figury te wykonane są z niezwykłą precyzją i stanowią integralną część dzieła, podkreślając jej religijną i artystyczną wartość. Jest to jeden z nielicznych przykładów tak odważnej i oryginalnej koncepcji w sztuce kościelnej tamtego okresu.
Źródło: visitduszniki.pl, parafiaduszniki.pl
Czytaj też: Architektura w Polsce | Podróże | Zabytek | Historia | Architektura sakralna | Ciekawostki
