W sercu malowniczej doliny Pałaców i Ogrodów, niedaleko Jeleniej Góry, wznosi się majestatyczny pałac w Łomnicy – barokowa rezydencja z XVII wieku, stanowiąca świadectwo bogatej historii regionu. Wraz z przylegającym do niej budynkiem mieszkalnym, zwanym „Domem Wdowy”, stanowi niezwykle cenny element dziedzictwa Dolnego Śląska.
Pałac w Łomnicy – historia rezydencji
Pierwsze wzmianki o majątku w Łomnicy pochodzą z lat 1475–1654, kiedy należał do rodu von Zedlitz. W kolejnych latach przechodził w ręce różnych właścicieli, w tym rodzin Tomagninich (1654–1737), Mentzlów (od III ćwierci XVII w. do 1811 r.), Flachów i von Rothów. W 1835 r. dobra łomnickie nabył Carl Gustaw von Küster. Pałac powstał w II połowie XVII wieku jako wczesnobarokowy dwór, którego pierwotny układ obejmował korpus główny oraz dwa narożne alkierze. Na początku XVIII wieku przebudowano go w stylu barokowym, zmieniając elewacje oraz wnętrza. Przypuszczalnie autorem projektu był Martin Franz z Rewela (dzisiejszy Tallin). Największe zmiany w architekturze rezydencji zaszły w latach 1838–1844, kiedy architekt Albert Tollberg przeprowadził modernizację obejmującą m.in. reorganizację układu pomieszczeń, budowę reprezentacyjnej klatki schodowej, dodanie nowej kondygnacji oraz powiększenie otworów okiennych. Po II wojnie światowej pałac przeszedł na własność państwa polskiego. Do 1977 roku mieściła się w nim szkoła, jednak po jej zamknięciu obiekt popadł w ruinę. W 1992 roku nieruchomość została zakupiona przez polsko-niemiecką spółkę, która podjęła się gruntownego remontu.
Kriskros, CC BY-SA 3.0 PL, via Wikimedia Commons
Współczesne atrakcje i funkcje pałacu
Dzięki przeprowadzonej renowacji, której inicjatorką była Elisabeth von Küster – właścicielka obiektu, pałac w Łomnicy odzyskał swój dawny blask i obecnie pełni funkcję muzeum wnętrz historycznych, pełnego antyków, dzieł sztuki i przedmiotów codziennego użytku z różnych epok. W rezydencji zobaczyć można wystrój dawnej szkoły, pokoju dziecięcego, jadalni czy kuchni. Na pałacowej fasadzie znajduje się elegancki portal balkonowy, a wewnątrz zachował się pierwotny układ przestrzenny wraz z malarstwem ściennym z XVIII i XIX wieku.
„Dom Wdowy”
„Dom Wdowy” to klasycystyczny budynek wzniesiony w latach 1803–1804 przez Christiana Gottfrieda Mentzla. Początkowo służył starszemu członkowi rodu von Menzel, a po wojnie był wykorzystywany jako budynek mieszkalno-użytkowy. Dziś, po pieczołowitej renowacji, mieści się w nim hotel, restauracja oraz kawiarnia. Przy pałacu znajduje się także historyczny folwark, który obecnie pełni funkcję centrum handlowo-gastronomicznego, oferującego regionalne produkty, wyroby z lnu, a także piekarnię i kuźnię.
Dom modlitwy
W skład przypałacowego folwarku wchodzi też dom modlitwy, który pierwotnie wzniesiono w 1748 roku w Rząśniku z myślą o społeczności ewangelickiej. Budynek został wykonany w technice szkieletowej (ryglowej) z ceglanym wypełnieniem, na planie prostokąta i przykryty dachem naczółkowym. Po 1945 roku, kiedy znajdował się jeszcze w Rząśniku, pełnił funkcję magazynu owoców. W następnych latach popadł w zupełną ruinę. W 2020 roku, z inicjatywy właścicielki pałacu w Łomnicy wraz ze Stowarzyszeniem Pielęgnacji Kultury i Sztuki Śląska, został przeniesiony i zrekonstruowany 20 km dalej, na terenie dawnych zabudowań folwarcznych przy łomnickiej posiadłości. Jest to jedyny zachowany oryginalny obiekt tego typu na Dolnym Śląsku.
Pałac w Łomnicy dziś
Pałac w Łomnicy dzięki pieczołowitej renowacji stał się symbolem odrodzenia dolnośląskich rezydencji, choć wiele z nich nie miało tyle szczęścia. Przeprowadzone prace zamieniły zrujnowane założenie w idealne miejsce na weekendowy wypad, gdzie można poczuć atmosferę dawnych epok, delektując się pięknem architektury i lokalnymi specjałami.
Źródło: zabytek.pl, palac-lomnica.pl
Czytaj też: Architektura w Polsce | Historia | Renowacja | Pałac | whiteMAD na Instagramie
Pałac w 1950 i 2018 roku. Źródło: Muzeum Przypkowskich w Jędrzejowie i MARELBU, CC BY 3.0, via Wikimedia Commons
Elewacja boczna od strony „Domu Wdów”, rok 1996 i 2023. Źródło: Marek W/fotopolska.eu i PiotrMig, CC BY 4.0, via Wikimedia Commons
Elewacja frontowa pałacu, rok 1996 i 2023. Źródło: Marek W/fotopolska.eu i PiotrMig, CC BY 4.0, via Wikimedia Commons
