Wrocław od lat skutecznie łączy współczesność z troską o historyczne dziedzictwo. Renowacja zabytków to nie tylko sposób na zachowanie miejskiej tożsamości, ale też szansa na nadanie dawnym obiektom nowego życia. Kolejnym przykładem takiej inicjatywy będzie renowacja pozostałości po Bastionie Ceglarskim na Wzgórzu Polskim – jednym z najbardziej fascynujących reliktów dawnego systemu fortyfikacyjnego miasta.
Bastion Ceglarski – powstanie
Zlokalizowany pomiędzy Akademią Sztuk Pięknych a Muzeum Narodowym przy ulicy Purkyniego, Bastion Ceglarski to jedna z nielicznych pamiątek po XVI-wiecznych fortyfikacjach Wrocławia. Powstał w 1585 roku w miejscu dawnej Bramy Ceglarskiej, będącej częścią średniowiecznych wałów miejskich. Projekt opracował Hans Schneider von Lindau, będący cenionym architektem i fortyfikatorem działającym na terenie Śląska i Pomorza. Bastion zaprojektowano w tzw. systemie nowowłoskim, z charakterystycznymi kazamatami, czyli sklepionymi pomieszczeniami obronnymi umieszczonymi pod ziemią. Z czasem obiekt rozbudowano o rawelin i kawalierę, co uczyniło go jedną z ważniejszych fortyfikacji miejskich.
Losy obiektu w XIX wieku
Po likwidacji systemu obronnego Wrocławia w 1807 roku, Bastion Ceglarski (podobnie jak inne fortyfikacje) przekształcono w miejsce rekreacyjne. Usunięto urządzenia militarne, a część kazamat zasypano. Na ich miejscu utworzono wzgórze widokowe, które w XIX wieku zyskało nazwę Wzgórza Holteia na cześć Karla von Holteia, niemieckiego pisarza i aktora. Po 1945 roku miejsce to przemianowano na Wzgórze Polskie. Do dziś przetrwały fragmenty murów, portalu oraz części działobitni, a pod powierzchnią ziemi wciąż znajdują się zasypane kazamaty. Ostatnie próby konserwacji podjęto w latach 70. i 80. XX wieku, jednak nigdy ich nie zakończono.
Bastion Ceglarski w przyszłości. Fot. UM Wrocław
Bastion Ceglarski dostanie nowe życie
W 2025 roku planowane są pierwsze prace remontowe w obrębie Wzgórza Polskiego. Zarząd Zieleni Miejskiej ogłosi w kwietniu przetarg na wykonanie prac na tarasie artyleryjskim, czyli najbardziej widocznej, ale też najbardziej zniszczonej części dawnego bastionu. Zakres robót obejmuje m.in. wykonanie izolacji przeciwwilgociowej, wymianę nawierzchni, odbudowę trzech dawnych stanowisk artyleryjskich oraz montaż systemu odprowadzania wód opadowych. Gotowa jest już także dokumentacja projektowa dla kolejnych etapów renowacji pozostałych fragmentów fortyfikacji. To ważny krok w kierunku zachowania i udostępnienia mieszkańcom oraz turystom jednego z najcenniejszych zabytków militarnej przeszłości Wrocławia.
Najlepiej zachowany bastion Wrocławia
Jak podkreśla Adam Żurek w „Leksykonie architektury Wrocławia”, relikty Bastionu Ceglarskiego to najlepiej zachowane fragmenty dawnych bastionów miejskich. Mimo upływu ponad dwóch stuleci od ich przekształcenia w park, obiekt wciąż skrywa potencjał – zarówno edukacyjny, jak i rekreacyjny. Dzięki zaplanowanej renowacji, historyczne miejsce odzyska blask i dawny charakter, a wrocławianie zyskają kolejną przestrzeń do relaksu w otoczeniu zieleni i historii.
Źródło: UM Wrocław
Czytaj też: Architektura w Polsce | Metamorfoza | Renowacja | Zabytek | Historia | Wrocław
