Fabryka Świętego Piotra (wł. Fabbrica di San Pietro) to instytucja zarządzająca konserwacją jednej z najważniejszych świątyń chrześcijaństwa, jaką jest Bazylika Świętego Piotra. Urząd ogłosił rozpoczęcie projektu, którego celem jest przekształcenie zabytku w obiekt neutralny klimatycznie. Inicjatywa, inspirowana encykliką „Laudato si’” autorstwa papieża Franciszka, ma wyznaczyć standardy dla ochrony dziedzictwa kulturowego na całym świecie, łączące troskę o środowisko z zachowaniem wyjątkowej wartości zabytku.
Bazylika Świętego Piotra jako przestrzeń ekologicznej przemiany
Według kardynała Mauro Gambettiego, przewodniczącego Fabryki Świętego Piotra, głównym założeniem projektu jest uczynienie z bazyliki miejsca, które nie wpływa negatywnie na klimat oraz wspiera duchowy rozwój odwiedzających ją osób. Program obejmuje zarówno samą świątynię, jak również sąsiadujące z nią budynki, m.in. pałac Kanonicki, Dom Świętej Marty czy Pracownię Mozaik. Prace nad projektem rozpoczęto już w 2022 roku. Jak podkreślił kardynał Gambetti, choć tematy związane z ekologią mogą się kryć w cieniu innych współczesnych kryzysów, to kwestie związane ze zmianami klimatycznymi oraz zrównoważonym rozwojem zyskały trwałe miejsce w polityce, edukacji i strategiach przemysłowych państw zachodnich.
Watykan w duchu zrównoważonego rozwoju
Naukowy nadzór nad projektem sprawuje prof. Walter Ganapini, który zwrócił uwagę na zbieżność działań z postulatami zawartymi w encyklice „Laudato si’”, a także z założeniami Agendy 2030 i Europejskiego Zielonego Ładu. Bazylika, zgodnie z ideą „One Health”, ma zostać przekształcona w miejsce, gdzie ochrona środowiska oraz zdrowia ludzi i zwierząt stanowi zintegrowany system. Profesor Ganapini podkreślił dodatkowo, że równowaga ekologiczna jest warunkiem zdrowia społecznego i duchowego.
Nie możemy być zdrowi w chorym świecie
– mawiał Papież Franciszek.
Bazylika Świętego Piotra pod lupą specjalistów od jakości powietrza
W 2023 roku eksperci z włoskiej agencji ENEA przeprowadzili szczegółową analizę potrzeb bazyliki. Jako główny cel wskazano poprawę jakości powietrza w jej wnętrzach, przez które codziennie przechodzi nawet 45 tysięcy osób, a w okresach świątecznych ta liczba potrafi się podwoić. Podczas liturgii stosuje się kadzidła, jednak dzięki rozmiarom świątyni i dobrej wentylacji ich wpływ na powietrze jest ograniczony. System monitoringu środowiskowego, rozmieszczony w siedmiu punktach bazyliki, pozwala na bieżąco analizować parametry takie jak stężenie pyłów zawieszonych, lotnych związków organicznych, poziom dwutlenku węgla i warunki mikroklimatyczne. Zdaniem prof. Niccolò Astego z Politechniki w Mediolanie, bazylika przypomina pod względem wrażliwości żywy organizm, co wymaga ostrożności przy wprowadzaniu jakichkolwiek rozwiązań technologicznych.
Zabytek z nowoczesną technologią w służbie dziedzictwu
W ramach prowadzonych działań zmodernizowano juz system naturalnej wentylacji oraz wymieniono oświetlenie naw bocznych, instalując energooszczędne oprawy LED. Przebudowie poddane zostaną także instalacje grzewcze, chłodzące i osuszające w Pracowni Mozaik oraz pałacu Kanonickim. Zostaną one dostosowane do indywidualnych warunków każdej z przestrzeni, co pozwoli obniżyć emisję i poprawić komfort zwiedzających, zachowując optymalne warunki dla obiektów zabytkowych.
Bazylika Świętego Piotra jako przykład globalnego działania
Watykański projekt, który łączy zaangażowanie specjalistów z różnych dziedzin przy wsparciu Kościoła katolickiego, wpisuje się w szerszy kontekst działań prowadzonych przez Stolicę Apostolską, w tym w program „Konwersja Ekologiczna 2030” oraz inicjatywę Borgo Laudato si’ w Castel Gandolfo, gdzie testowane są modele ekologii integralnej i zrównoważonego zarządzania zasobami.
Źródło: basilicasanpietro.va
Czytaj też: Architektura | Ekologia | Zabytek | Architektura sakralna | whiteMAD na Instagramie
