Architektura Warszawy pełna jest oryginalnych budynków, które swoją stylistyką nawiązują do europejskich wzorców. Jednym z najbardziej wyrazistych przykładów takiej inspiracji, w tym przypadku wczesnorenesansową architekturą florencką, jest kamienica stojąca pod adresem Bednarska 28/30. Efektowny obiekt, wzniesiony w latach 1840–1841 według projektu Jana Jakuba Gaya, do dziś zachwyca monumentalnym charakterem i kunsztem architektonicznym, stanowiąc świadectwo XIX-wiecznego rozwoju miasta.
Bednarska 28/30 – geneza i kontekst powstania
Kamienica Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności powstała jako część większego kompleksu, wykorzystującego pozostałości murów dawnego pałacu Kazanowskich. W trudnym, ograniczonym przestrzennie terenie architekt stworzył konstrukcję, która harmonijnie wpisuje się w otoczenie, a jednocześnie wyróżnia się swoją stylistyką. Budynek stanowił istotny element działalności dobroczynnej, będąc nie tylko obiektem mieszkalnym, ale także przestrzenią, w której realizowano inicjatywy społeczne.
Charakterystyka architektoniczna kamienicy Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności
Fasada kamienicy wyraźnie nawiązuje do włoskich renesansowych pałaców, szczególnie tych z Florencji. Trzykondygnacyjna bryła została zaprojektowana w sposób monumentalny, pomimo swojej stosunkowo prostej formy. Budynek ma długość 59 metrów, a jego fasada jest podzielona na pięć osi okiennych o znacznych odstępach, wynoszących około 9 metrów. Parter pokrywa rustykalne boniowanie, nadające obiektowi solidny i reprezentacyjny charakter. Piętra wykończono gładkim tynkiem, co podkreśla elegancję i lekkość konstrukcji. Szczególną uwagę zwracają otwory okienne wyższych kondygnacji – ich łukowe zwieńczenia otaczają profilowane łuki, wsparte na konsolach w kształcie aniołów trzymających tarcze herbowe z Okiem Opatrzności.
Podział elewacji został dodatkowo zaakcentowany przez gzymsy oddzielające kondygnacje, a całość zwieńcza monumentalny gzyms-okap wsparty na rzędzie dekoracyjnych kroksztynów. W obrębie dachu wygospodarowano pomieszczenia użytkowe, co zaowocowało powstaniem rzędu dziesięciu lukarn, wzbogacających wizualny charakter budynku. Z uwagi na nachylenie ulicy Bednarskiej, parter kamienicy dostosowano do różnicy wysokości terenu, wskutek czego drzwi wejściowe mają zróżnicowaną wysokość.
Przetrwanie kamienicy w burzliwej historii Warszawy
Warszawa w połowie XX wieku uległa znacznym zniszczeniom, jednak kamienica przy Bednarskiej przetrwała zarówno II wojnę światową, jak i powstanie warszawskie bez większych uszkodzeń. Dzięki temu do dziś możemy podziwiać jej oryginalną formę oraz detale architektoniczne, które wyróżniają ją na tle innych XIX-wiecznych budynków stolicy. W 1965 roku kamienicę wpisano do rejestru zabytków.
Bednarska 28/30 i jej dziedzictwo architektoniczne
Kamienica przy ul. Bednarskiej to wyjątkowy przykład umiejętnego zastosowania inspiracji włoskimi wzorcami w realiach warszawskiej architektury XIX wieku. Bez sięgania po dosłowne cytaty z renesansowych pałaców, budynek oddaje ich atmosferę i proporcje, harmonijnie wpisując się w tkankę miejską. Dziś w kamienicy działa m.in. lokal gastronomiczny, a część pomieszczeń zajmuje Archidiecezja Warszawska. Obiekt swoje złote czasy ma jednak zdecydowanie dawno za sobą. Widoczne są liczne ubytki w tynku na boniowanym parterze oraz brakuje kilku aniołów, które dawniej zdobiły okna. Pomimo tych niedoskonałości, budynek pozostaje ważnym świadectwem architektury inspirowanej florenckimi ideałami. To jeden z tych obiektów, które mimo upływu lat wciąż przyciągają uwagę i budzą podziw swoją klasyczną elegancją.
Źródło: otwartawarszawa.pl, przewodnikturystyczny.eu
Czytaj też: Architektura | Kamienica | Zabytek | Miasto | Warszawa | Architektura w Polsce
Ul. Bednarska w latach 20. XX w. i obecnie. Źródło: Archiwum Państwowe w Warszawie i WhiteMAD/Mateusz Markowski
Bednarska 28/30 w latach 70. i dziś. Źródło: tygodnik „Stolica” nr 34 (1653), 26.08.1979 i WhiteMAD/Mateusz Markowski
