Siedziba BGK w Warszawie przechodzi obecnie kompleksową przebudowę, która ma przywrócić gmachowi jego dawny splendor przy jednoczesnym dostosowaniu do wymagań współczesnego klienta. Modernizacja obejmuje budynek o powierzchni ponad 25 tys. m kw. i kubaturze blisko 119 tys. m sześc., położony przy Alejach Jerozolimskich, tuż obok słynnej palmy. Za inwestycję odpowiada Korporacja Budowlana Doraco, natomiast projekt modernizacji zabytku wykonała pracownia JEMS Architekci.
Remont zakłada całkowitą renowację wnętrz, wymianę stolarki, wzmocnienie żelbetowej konstrukcji, wymianę części stropów oraz przywrócenie historycznego wystroju w duchu stylu czerpiącego z art déco. W projekcie przewidziano także instalację nowych wind, stworzenie przestrzeni konferencyjnych – w tym w dawnym skarbcu – oraz rekonstrukcję imponujących świetlików nad salami operacyjnymi. W budynku Banku Gospodarstwa Krajowego zostaną wykorzystane meble i elementy wyposażenia nawiązujące do oryginalnej estetyki z lat 30.
Problemy konstrukcyjne i modyfikacje projektu
Po rozpoczęciu prac i odsłonięciu żelbetowej konstrukcji okazało się, że zabytkowe stropy wymagają naprawy i wzmocnienia, co doprowadziło do wstrzymania części robót. Konieczne było wykonanie ekspertyz technicznych, przygotowanie zmodyfikowanego projektu budowlanego i uzyskanie nowych decyzji administracyjnych. W związku z tym zmieniono harmonogram oraz rozszerzono zakres inwestycji. Po zakończeniu negocjacji z wykonawcą w styczniu 2025 roku umowę aneksowano. Ustalono wówczas nową datę zakończenia przebudowy na 30 września 2027 roku, czyli o 22 miesiące później, niż zakładały początkowe plany. Wpływ na ten stan miała również pandemia. Wartość kontraktu po aktualizacji wynosi prawie 600 mln zł brutto.
Poszanowanie oryginalnej architektury BGK w Warszawie
Ze względu na zabytkowy charakter budynku, wszelkie prace realizowane są pod czujnym okiem i nadzorem konserwatora zabytków. Zdemontowane elementy wnętrz, takie jak okładziny z alabastru czy marmurowe podłogi, zostaną poddane renowacji i przywrócone na swoje miejsce zgodnie z oryginałem, a odkryte podczas badań stratygraficznych pierwotne warstwy kolorystyczne posłużą jako wzór dla nowej aranżacji bankowych przestrzeni. W trakcie prac nie obyło się też bez fascynujących niespodzianek. Robotnicy natrafili m.in. na zamurowane drzwi z lat 30., elementy przepierzeń z czasów powstania gmachu czy prowizoryczne naprawy datowane na okres zrywu z 1944 roku.
Historia gmachu
Gmach BGK przy Alejach Jerozolimskich wzniesiono w latach 1928-1931 według projektu Rudolfa Świerczyńskiego. Obiekt był jednym z pierwszych przykładów monumentalnej modernistycznej architektury w Polsce. Budynek zaprojektowano jako siedzibę Banku Gospodarstwa Krajowego – instytucji wspierającej rozwój gospodarki odrodzonego państwa. Wnętrza zdobiły witraże Wojciecha Jastrzębowskiego oraz malowidła autorstwa m.in. Felicjana Szczęsnego Kowarskiego i Wacława Borowskiego. Kamienne, stalowe i galwaniczne elementy nadawały gmachowi bardzo reprezentacyjny charakter, a całość miała świadczyć o potędze kraju.
Aleje Jerozolimskie z widokiem na gmach BGK – rok 1933 i 2025. Źródło: Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona i whitemad.pl/Mateusz Markowski
We wrześniu 1939 roku na budynek zrzucono serię bomb lotniczych, jednak jego nowoczesna i bardzo wytrzymała konstrukcja nie pozwoliła na znaczne uszkodzenia. Rok później po niewielkich ubytkach w górnych kondygnacjach nie było już śladu. Po wkroczeniu Niemców do Warszawy obiekt został zajęty przez wojska okupanta, które zrabowały jego wyposażenie i skarbiec. Trudne miesiące powstania warszawskiego także nie wyrządziły gmachowi większych szkód, gdyż ten stanowił doskonały punkt obserwacyjny na ul. Nowy Świat i Aleje Jerozolimskie. Po reorganizacji BGK w 1948 roku budynek przeszedł na własność Banku Inwestycyjnego, a później został przejęty przez Narodowy Bank Polski. Niedługo po zakończeniu wojny został rozbudowany w kierunku zachodnim – nowa część otrzymała elewację w stylu odpowiadającym pierwotnemu projektowi. W 1965 roku gmach został wpisany do rejestru zabytków. W 2020 roku rozpoczęto przygotowania do jego modernizacji, powierzając projekt pracowni JEMS Architekci.
Przyszłość gmachu BGK w Warszawie
Modernizacja siedziby BGK jest prowadzona z myślą o przywróceniu jej dawnej świetności i nadaniu nowej funkcji, choć kontynuującej niemal stuletnie tradycje miejsca. Po zakończeniu prac budynek stanie się nowoczesną przestrzenią do pracy i spotkań, zachowując przy tym swój wyjątkowy, historyczny charakter. Dla władz BGK inwestycja posiada także wymiar symboliczny – ma przypominać o roli banku w procesie odbudowy państwowości i rozwoju gospodarczego Polski po odzyskaniu niepodległości.
Źródło: Bank Gospodarstwa Krajowego
Czytaj też: Architektura w Polsce | Zabytek | Renowacja | Modernizm | Warszawa
Gmach BGK w 1938 i 2025 roku. Źródło: Biblioteka Cyfrowa Politechniki Warszawskiej i whitemad.pl/Mateusz Markowski
Aleje Jerozolimskie z bankiem w tle, rok 1968 i dziś. Źródło: Pastvu i whitemad.pl/Mateusz Markowski
Klatka schodowa od strony Alej Jerozolimskich, spocznik I piętra w 1931 r. i w przyszłości. Źródło: JEMS Architekci
