Biblioteka miejska położona jest na skrzyżowaniu dróg łączących osiedla, szkoły, przystanki autobusowe i poliklinikę z jednej strony oraz podstawową szkołę artystyczną i centrum miasta z drugiej. Znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie parku miejskiego w Rožnovie pod Radhoštěm i głównej arterii komunikacyjnej. Nowo zaprojektowana przestrzeń publiczna przed biblioteką uporządkowała tamtejszy teren i tworzy estetyczne wejście do kulturalnego kompleksu.
Biblioteka od wielu lat jest nie tylko ośrodkiem czytelnictwa miasta, ale także lokalnym miejscem spotkań obywatelskich, edukacji nieformalnej, a także organizowania różnorodnych działań kulturalnych i społecznych. Jej działalność znacząco przyczynia się do budowania społeczeństwa obywatelskiego. W swoich działaniach nie jest samotną wyspą, ale partnerem, który współpracuje z licznymi lokalnymi stowarzyszeniami, organizacjami, szkołami, instytucjami, a także osobami fizycznymi. Jej kompetencje wykraczają poza granice miasta: metodycznie zarządza siedmioma bibliotekami w gminach mikroregionu.
Odpowiednia, nowa przestrzeń do przechowywania zbiorów bibliotecznych zmieniła także postrzeganie biblioteki przez odwiedzających jako jedynie repozytorium książek. To przede wszystkim miejsce, w którym mogą zasięgnąć porady, znaleźć inspirację, usiąść i zrelaksować się z książką w dłoni. Po sześciu miesiącach działania liczba zarejestrowanych użytkowników wzrosła o blisko 20%. Organizując różnorodne programy kulturalne i edukacyjne dla wszystkich grup wiekowych, biblioteka miejska stała się punktem chętnie odwiedzanym przez wszystkich mieszkańców.
Biuro architektoniczne ČTYŘSTĚN zaprojektowało nową bibliotekę w Rožnovie pod Radhoštěm, wygrywając otwarty konkurs architektoniczny w 2016 roku. Jego celem było zwiększenie pojemności starej biblioteki miejskiej, ponieważ powierzchnia użytkowa zabytkowej willi była niewystarczająca dla programów edukacyjnych i innych działań, które powinna realizować nowoczesna placówka. Dobudowany obiekt tworzy przejście pomiędzy zupełnie nową przestrzenią publiczną na rogu ulicy a ogrodem, pełniąc funkcję reprezentacyjnego wejścia do biblioteki. Role dobudówki i willi zostały zatem odwrócone. Nowa bryła stała się przestrzenią główną, spełniającą wymogi nowoczesnej biblioteki z kawiarnią i salami wykładowymi. Willa służy obecnie przede wszystkim dorosłym czytelnikom – jako czytelnia i pomieszczenia administracji bibliotecznej.
W efekcie nowa bryła i stara willa mają znacząco odmienny charakter wnętrz. Nowy budynek jest współczesny i przestronny, a szklaną fasadą otwiera się na ogród. Jest przeznaczony na nowości wydawnicze, książki dla dzieci, kawiarnię, a także wykłady i warsztaty. Wysokie, drewniane półki wkomponowane są w ściany, natomiast ruchome, niskie regały sprawiają, że wnętrze pozostaje przejrzyste i można je dostosować do aktualnych potrzeb. Wzdłuż przeszklonej fasady umieszczono miejsca do czytania z fotelami dla dorosłych, dzieci chowają się z książkami w zakamarkach półek, a maluchy wspinają się po ogrodzonej „piaskownicy”. Dzięki różnej wysokości półek, stołów i elementów do siedzenia, każda grupa wiekowa znajdzie miejsce dla siebie.
Wnętrze willi natomiast jest tradycyjne. Ma bardziej kameralny charakter, z wysokimi półkami w niebiesko-zielonym kolorze i z kącikami do czytania w wykuszach. Przypomina labirynt z atmosferą starych księgarń. W centralnej części nowy otwór w suficie z podwieszanym żyrandolem łączy piętra, zapraszając gości na górę. Przy pierwotnym wejściu nowy, przeszklony wykusz zapewnia widok na przestrzeń przed biblioteką. Dzięki tym zabiegom obiekt przeobraził się z nieco przestarzałej willi w prawdziwy i nowoczesny budynek użyteczności publicznej.
Ważnym aspektem wpływającym na wygląd dobudówki jest bardzo niskie zużycie energii. Stanowi to podstawę połączenia elementów konstrukcyjnych i technologicznych zastosowanych w projekcie. Zielony dach ogranicza przegrzanie i poprawia retencję wody deszczowej. Zwis dachu pasywnie zacienia szklaną elewację od strony zachodniej, a sama elewacja wykonana jest z bardzo wysokiej jakości potrójnego szkła wypełnionego argonem. Ogrzewanie i chłodzenie zapewnia gruntowa pompa ciepła z trzema odwiertami pod budynkiem. Aby w miesiącach letnich ochłodzić budynek, rury poprowadzone są w suficie.
Z jednej strony pozwalało to na całkowitą dowolność w rozmieszczeniu mebli, z drugiej jednak wymagało technicznego podejścia i zastosowania pionowych elementów akustycznych – przegród. Nadaje to wnętrzu pewien regularny rytm, powtarzający się w pionowych belkach elewacyjnych i regularnym podziale półek wzdłuż ścian. Dobudowany obiekt został zaprojektowany jako żelbetowy szkielet ze słupami stalowymi i murem z wypełnieniem izolacyjnym. Głównym materiałem zastosowanym we wnętrzu jest boazeria sosnowa, nawiązująca do tradycyjnej zabudowy terenów przedgórza. W nowej części drewno jest naturalne, z białymi i żółtymi akcentami, natomiast w starej willi zostało pomalowane na efektowny niebiesko-zielony kolor. Meble i podłogi utrzymane są w prostej kolorystyce, a książki i odważne akcenty foteli dodają wnętrzom kolorytu.
Studio: ČTYŘSTĚN
Autor: Karol Kubza
Współautorzy: Milan Joja, Tomáš Págo
Zespół projektowy: Nikola Korábová, Martina Fojtíková, Marek Holán
Lokalizacja projektu: Rožnov pod Radhoštěm, Republika Czeska
Rok ukończenia: 2023
Fotograf: BoysPlayNice
Czytaj też: Czechy | Metamorfoza| Drewno | Szkło | Ciekawostki | Zabytek
Temat: Biblioteka miejska w zabytkowej willi. Kompleks rozbudowano o współczesną część
