Autor zdjęcia: Michel Zacharz AKA Grippenn, CC BY-SA 2.5, via Wikimedia Commons

Brama Śmierci w Auschwitz-Birkenau: symbol pamięci o największej zbrodni II wojny światowej

Brama Śmierci w Auschwitz II – Birkenau to jedno z najbardziej rozpoznawalnych i symbolicznych miejsc związanych z Holokaustem. Ta ponura konstrukcja, wybudowana na początku lat 40., stanowi zarówno przerażający znak ludzkiego cierpienia, jak i ostrzeżenie dla przyszłych pokoleń, przypominając o mrocznych wydarzeniach XX wieku i konieczności zachowania pamięci o ofiarach nazistowskich zbrodni.

Obóz Auschwitz-Birkenau, będący częścią kompleksu Auschwitz, został założony na polecenie Heinricha Himmlera w 1940 roku jako miejsce dla polskich więźniów politycznych. Wkrótce po rozpoczęciu działalności obozu Auschwitz I, decyzją nazistowskich władz, zaczęto rozbudowę o kolejną część – Auschwitz II – Birkenau. Obóz stał się głównym miejscem eksterminacji Polaków, Żydów, Romów, jeńców radzieckich oraz więźniów innych narodowości.

Autor zdjęcia: Paweł Sawicki, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Brama Śmierci

Zobacz

Budowa Bramy Śmierci rozpoczęła się wiosną 1941 roku. Więźniowie obozu zmuszani byli do pracy przy jej wznoszeniu, co często kończyło się śmiercią z wycieńczenia i chorób. Mury bramy wykonane zostały z czerwonej cegły, a całość przykryto dwuspadowym dachem. Budynek składał się z dwóch połączonych ze sobą części, tworząc przejście dla wchodzących do obozu więźniów. Po bokach znajdowały się niewielkie pomieszczenia dla strażników.

Brama Śmierci
Brama i obóz, rok 1977. Źródło: NAC – Narodowe Archiwum Cyfrowe www.nac.gov.pl/

Bezpośrednia linia kolejowa, znajdująca się pod przejazdem, powstała dopiero wiosną 1944 roku. Umożliwiała ona bezpośredni transport więźniów do obozu. Nad przejazdem wznosiła się piętrowa wieża wartownicza, z której okien roztaczał się doskonały widok na Auschwitz II – Birkenau. Cały obóz otaczał podwójny, wysoki na 3 metry płot z drutu kolczastego pod napięciem. Co 50 metrów znajdowały się wieże strażnicze, a teren wokół bramy był oświetlony w nocy reflektorami, uniemożliwiając jakąkolwiek ucieczkę.

Brama Śmierci
Autor zdjęcia: JureK, Licencja: CC-BY-SA 3.0

Więźniowie przybywający do obozu przechodzili przez Bramę Śmierci w drodze do selekcji. Ci, którzy byli uznawani za zdolnych do pracy, trafiali do baraków, gdzie czekało ich niewolnicze życie w nieludzkich warunkach. Pozostałych kierowano prosto do komór gazowych, gdzie byli natychmiast zabijani. Szacuje się, że przez Bramę Śmierci przeszło ponad milion osób, z czego zdecydowana większość – około 90% – to Żydzi.

Główna brama w 1959 i 2009 r. Źródło: Deutsches Bundesarchiv (Licencja: CC-BY-SA-3.0 Niemcy) i JureK, Licencja: CC-BY-SA 3.0

Brama Śmierci w Auschwitz-Birkenau stała się nie tylko pomnikiem przeszłości, ale również symbolem pamięci i przestrogą dla przyszłych pokoleń. Miejsce to skłania do refleksji nad okrucieństwami, jakie człowiek może wyrządzić drugiemu człowiekowi. Jest to również przypomnienie o konieczności budowania świata opartego na szacunku, pokoju i wzajemnym zrozumieniu.

Tory kolejowe, wartownia i brama główna Auschwitz II (Birkenau), widok z rampy wewnątrz obozu, rok 1945. Źródło: Bundesarchiv, B 285 Bild-04413 / Stanislaw Mucha / CC-BY-SA 3.0, Public domain, via Wikimedia Commons

Dziś budynek jest integralną częścią Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Każdego roku tysiące ludzi z całego świata odwiedzają to miejsce, by oddać hołd ofiarom i uczyć się o historii Holokaustu. Muzeum prowadzi liczne programy edukacyjne, mające na celu zachowanie pamięci o ofiarach oraz edukowanie przyszłych pokoleń o tragedii, która nigdy nie powinna się powtórzyć.

Źródło: episodesfromauschwitz.pl, auschwitz.org

Czytaj też: Architektura w Polsce | Historia | Oświęcim | Ciekawostki | Zabytek

BESTSELLERY W NASZYM SKLEPIE

przesuń i zobacz więcej