Costa Nova do Prado, portugalskie wybrzeże Atlantyku, słynie z charakterystycznych palheiros – barwnych domków w pasy, które powstały z przebudowanych drewnianych magazynów rybackich. Przez pokolenia przekształciły się one w letniskowe domy, przyciągające wzrok i serca urlopowiczów z całego świata. W cieniu tych pocztówkowych konstrukcji kryje się inny, mniej znany, lecz równie wartościowy nurt lokalnej architektury. To właśnie z niego narodził się Casa Clara.
Casa Clara to przykład budynku, który czerpie z tradycji architektury ludowej regionu Aveiro, umiejscowiony gdzieś pomiędzy słynnymi palheiros a tzw. gandaresan, wiejskim domem typowym dla okolicznych terenów. Choć mniej efektowne niż kolorowe paski na drewnianych fasadach, budynki z suszonej cegły (adobe), często zawierającej drobinki muszelek, urzekają prostotą i skromną dekoracyjnością. Ich fasady są płaskie, uzupełnione detalami, gdzie główną rolę odgrywają dachy i okapy. Casa Clara powstał z inicjatywy wnuków pierwotnych mieszkańców – świadków historii miejsca i spadkobierców ruiny. Ich marzeniem było stworzenie tu stałego lokum. Dom zlokalizowany jest na rogu Rua do Meio, ulicy położonej pomiędzy oceanem a laguną, której żywioły są bardziej wyczuwalne niż widoczne. Budynek posiada cztery fasady i czterospadowy dach z czterema lukarnami, co nadaje mu przytulny charakter.
Zachodnia i północna fasada wychodzą na przestrzeń publiczną, natomiast wschodnia i południowa graniczą z typowymi dla regionu wąskimi alejkami. Ta po wschodniej stronie służy jako dostęp do kilku domów, a południowa stanowi jedyną prywatną przestrzeń zewnętrzną Casa Clara. Jest to zaledwie 1,5-metrowy korytarz światła i spokoju. Wejście do domu prowadzi bezpośrednio z ulicy, dlatego zaprojektowano niewielki hol, który stanowi bufor między światem zewnętrznym a salonem, jednocześnie porządkując przestrzenie dzienne i płynnie prowadząc do kuchni. Ta z kolei posiada własne wyjście na ulicę.
Na parterze znajduje się także sypialnia z łazienką, zajmująca całą szerokość budynku i mająca dostęp do przestrzeni zewnętrznej. Pod schodami ukryto dwa kluczowe, lecz niepozorne pomieszczenia: małą toaletę oraz strefę techniczną z pralnią, z osobnym wejściem od zewnątrz. Na poddaszu zaplanowano dwie sypialnie i łazienkę, które korzystają z nieregularnych połaci dachu, podkreślonych drewnianymi belkami. Każde pomieszczenie wyposażone jest w pojedyncze okno mansardowe, skierowane na inny kierunek świata. Fasady domu, wraz z dekoracyjnymi detalami geometrycznymi, oknami skrzynkowymi (choć uproszczonymi), dachem z dachówek oraz klasycznymi okapami, zostały zachowane. W trakcie renowacji materiały zaczęły opowiadać własną historię. Odkryto wówczas urok surowej cegły adobe i drewna, co skłoniło projektantów do zdecydowania się na ziemisty ton elewacji, który nadał budynkowi bardziej abstrakcyjny, lecz jednocześnie głęboko zakorzeniony w miejscu charakter.
Projekt: M2.senos – arquitectos
Lokalizacja: Costa Nova, Portugalia
Powierzchnia: 176 m kw.
Zdjęcia: Ivo Tavares Studio
Czytaj też: Dom jednorodzinny | Metamorfoza | Portugalia | Elewacja | Historia | whiteMAD na Instagramie
Dom przed i po remoncie
