Cerkiew Świętego Jerzego w Białymstoku jest jedną z najważniejszych prawosławnych świątyń w regionie, a także miejscem bogatej historii i duchowego dziedzictwa. Położona przy ulicy Kazimierza Pułaskiego 36, w dzielnicy Nowe Miasto, należy do parafii św. Jerzego, będącej częścią dekanatu Białystok diecezji białostocko-gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.
Parafia św. Jerzego została erygowana w 1996 roku, jako wynik wydzielenia z parafii przy Soborze Świętej Trójcy w Białymstoku. Pierwszą świątynią służącą wiernym była drewniana cerkiew przeniesiona z Czyż. Kamień węgielny pod budowę obecnej świątyni poświęcił 15 października 1998 roku patriarcha konstantynopolitański Bartłomiej I. Budowa cerkwi ruszyła oficjalnie dwa lata później, gdy biskup białostocki i gdański Jakub dokonał uroczystego wmurowania kamienia węgielnego 6 maja 2000 roku.
Cerkiew Świętego Jerzego. Fot. Rakoon, CC0, via Wikimedia Commons
Prace nad budową cerkwi trwały kilka lat, z roczną przerwą w 2005 roku, spowodowaną koniecznością uzupełnienia projektu. Do roku 2006 ukończono prace nad kopułami, które zostały poświęcone przez biskupa Jakuba oraz arcybiskupa nicejskiego Pawła. Dolna część cerkwi, poświęcona Opiece Matki Bożej, została konsekrowana w 2010 roku przez metropolitę warszawskiego i całej Polski Sawę. W 2016 roku świątynia stała się miejscem ważnych wydarzeń, takich jak umieszczenie ikony św. Paisjusza Hagioryty, napisanej przez jego ucznia, mnicha Paisjusza z Góry Athos. W tym samym roku cerkiew odwiedził patriarcha Antiochii Jan X. W październiku 2021 roku parafia świętowała jubileusz 25-lecia swojego istnienia, co uczczono między innymi plenerową wystawą fotografii dokumentującą historię parafii.
Cerkiew św. Jerzego jest dwukondygnacyjną, murowaną świątynią utrzymaną w stylu nowoczesnym z silnymi nawiązaniami do tradycyjnej architektury rosyjsko-bizantyjskiej. Jej charakterystycznym elementem są złocone kopuły w kształcie cebul, które wieńczą budynek, nadając mu majestatyczny wygląd.
Górna cerkiew posiada dwa ołtarze – główny, wykonany z dębu, oraz boczny, poświęcony św. Anatolowi Męczennikowi. Ikony w obu ikonostasach napisał ikonograf Jarosław Wiszenko, freski zdobiące ściany są również jego dziełem. Wewnątrz górnej świątyni znajdują się relikwie św. Barbary i ikona św. Paisjusza Hagioryty, sprowadzone z Góry Athos. Dolna cerkiew, poświęcona Opiece Matki Bożej, wyposażona jest w marmurowy ołtarz i ikonostas, a jej freski wykonali Joanna i Jarosław Jakimczukowie. Znajdują się tam również relikwie świętych męczenników wileńskich Antoniego, Jana i Eustachego.
W 2021 roku na terenie przylegającym do cerkwi odsłonięto chaczkar – tradycyjny krzyż ormiański, upamiętniający rzeź Ormian dokonaną przez Imperium Osmańskie w latach 1915–1917. Monument ufundowała społeczność ormiańska należąca do parafii.
Cerkiew św. Jerzego w Białymstoku, choć stosunkowo młoda, stała się ważnym punktem na mapie prawosławnych świątyń w Polsce. Jej architektura, ikony i historia przyciągają wiele osób, które pragną poznać bogate dziedzictwo religijne wschodniego chrześcijaństwa. Świątynia stanowi nie tylko miejsce modlitwy, ale także symbol odrodzenia i kontynuacji tradycji prawosławnej na Podlasiu.
Źródło: parafia-swietego-jerzego.pl
Czytaj też: Architektura w Polsce | Białystok | Ciekawostki | Architektura sakralna | whiteMAD na Instagramie