Obszar zamkowy Hradec nad Moravicí znajduje się na terenie pasma górskiego Niskiego Jesionika, na terenie południowego Śląska. Jego obszar jest jednym z największych w Republice Czeskiej: obejmuje Czerwony Zamek, Biały Zamek, Białą Wieżę i park. W 2001 roku zespół zamkowy został uznany za Narodowy Zabytek Kultury.
Czerwony Zamek (Červený Zámek) to ważny ośrodek społeczny i kulturalny. Jest między innymi gospodarzem międzynarodowego konkursu interpretacyjnego i festiwalu muzycznego „Beethoven’s Hradec” oraz dużych festiwali kulturalnych „Hradecký slunovrat” (Hradeckie przesilenie) i „Hrady CZ”. Ten romantyczny neogotycki zamek z licznymi wieżyczkami i blankami zaliczany jest do najwspanialszych i najbardziej malowniczych w kraju.
Historia
Kompleks stajni (zwany Czerwonym Zamkiem) powstał w latach 80. XIX wieku według projektu wrocławskiego architekta Alexisa Langera. Inspiracją były północnoniemieckie zamki gotyckie, a najbardziej zamek krzyżacki w Malborku, który obecnie leży na terenie Polski. Książę KM Lichnovský umieścił tu stajnię dla swoich koni pełnej krwi angielskiej, z zajezdnią powozów i karet, kuźnią oraz innymi pomieszczeniami i piwnicami. W skład kompleksu wchodziła również wieża mieszkalna z pokojami gościnnymi, wieża zegarowa oraz główna brama wjazdowa do całego kompleksu zamkowego.
Zainteresowanie księcia Lichnovskiego stajniami zmniejszyło się wraz z rosnącą pasją do motoryzacji. Po opuszczeniu przez Lichnowskich Hradca jako głównej siedziby w 1913 roku budynek definitywnie utracił swoje pierwotne przeznaczenie. W czasie I wojny światowej stajnie służyły wojsku jako szpital dla rannych i chorych koni z frontu wschodniego.
W latach 30-tych XX wieku Lichnowscy starali się zburzyć praktycznie nieużytkowany wówczas budynek. Ze względu na fakt, iż bajkowy “zameczek” budził duże zainteresowanie turystów, którzy chętnie go odwiedzali, a to napędzało lokalną turystykę, administracja państwowa młodej Republiki Czechosłowackiej nie poparła jednak ich zamiarów i budynek ocalał.
Pod koniec II wojny światowej zamek został uszkodzony podczas bombardowania i częściowo spłonął; w latach powojennych był prowizorycznie naprawiony. Po odmowie umieszczenia tu państwowej stadniny, stajnie przekształcono w latach 1954-59 w restaurację z hotelem i pomieszczeniami społeczno-kulturalnymi. W 1972 r. część budynku ponownie spłonęła, a stan z remontu z 1975 r. zachował się do obecnych czasów.
Rekonstrukcja i przebudowa zabytkowego budynku (2017-2019)
W pierwszym etapie przebudowy i rekonstrukcji niezbędne było zabezpieczenie niestabilnych konstrukcyjnie ścian murowanych, sklepień, balkonów i wiązarów dachowych oraz wymiana dachówek i lukarn. Zamiarem było zachowanie w jak największym stopniu oryginalnych ścian murowanych.
Fasada zamku wykonana z czerwonej cegły licowej z wstawkami z czerwonego piaskowca została ozdobiona ręcznie wykonanymi elementami – takimi jak herby, płyty grawerowane, maszkarony, rozety, zwieńczenia, posągi bazyliszków i głowice kominów. Sklepionej przestrzeni Stajni Dolnych (dawnego hospicjum dla rannych koni) przywrócono pierwotny układ i monumentalność. Dziś służy jako miejsce wystaw, koncertów, a także gliptoteka – miejsce do przechowywania oryginalnych posągów oraz fragmentów kamiennych dachów i elewacji. Dwuspadowe lukarny zostały odtworzone według schematu z lat 50. XX wieku. Do pokrycia dachu użyto dachówki łupkowej.
Dziedziniec został ponownie ujednolicony, aby zapewnić miejsce dla wydarzeń kulturalnych. Kostkę brukową na całej powierzchni wykonano z granitu, aby nie konkurowała z romantyczną sylwetką Czerwonego Zamku. Tak zwana ukryta fontanna poprawia przyjemne warunki mikroklimatyczne, zwłaszcza w gorące letnie dni.
Pracownia: ATELIER 38
Autorzy: Jan Zelinka (architekt), Luděk Valík (inżynier)
Klient: Narodowy Instytut Dziedzictwa
Lokalizacja projektu: Městečko 2, 747 41 Hradec nad Moravicí, Czechy
Rok ukończenia: 2019
Powierzchnia zabudowy: 4700 m²
Fotograf: BoysPlayNice
Zobacz też: Zabytek | Historia | Czechy | Ciekawostki | Elewacja
Temat: Czerwony Zamek w Czechach – jeden z najbardziej malowniczych w kraju
