Na eksponowanym rogu ulic Chmielnej i Szpitalnej, przy niedawno wyremontowanym tzw. Placu Pięciu Rogów, stoi imponujący budynek o dwóch fasadach i zaokrąglonym narożniku. Jest to XIX-wieczna kamienica Grossglicka, stojąca pod adresem Chmielna 20.
Budynek został wzniesiony w latach 1889-1890 jako pięciokondygnacyjna kamienica o siedmioosiowej fasadzie od ulicy Szpitalnej i dziewięcioosiowej od ulicy Chmielnej. W bogato zdobionych elewacjach znalazły się cztery piony z masywnymi balkonami. W szczycie umieszczono potężny gzyms koronujący. W boniowanym przyziemiu z półokrągłymi oknami ulokowano eleganckie sklepy.
Kamienica przetrwała czas II wojny światowej i jako jedna z niewielu w tym rejonie, nie została wypalona, zachowując pierwotną bryłę, wystrój przejazdu, klatki schodowej, części lokali i czytelny układ funkcjonalno-przestrzenny. Większość elementów fasady również zachowała się w stanie niemal niezmienionym, ale nie oparła się przeróbkom powojennym. W 1957 r. pozbawiono ją pierwotnych zdobień powyżej parteru, pokrywając gładkimi tynkami i wprowadzając skromny detal w duchu architektury socrealistycznej. Wymieniono też okna na nowe, z ahistorycznymi podziałami. Po wojnie był to częsty proceder napraw ocalałych i niewyburzonych przedwojennych kamienic. Szczęśliwie zachowały się balkony w pionie narożnym i w fasadzie od ulicy Szpitalnej. Przez lata budynek niszczał i w końcu nadszedł czas, kiedy wymagał pilnego remontu.
Kamienica Grossglicka w 1939 i 2023. Źródło: Archiwum Państwowe w Warszawie.
Plac Pięciu Rogów w latach 30. XX w. i obecnie. Źródło: NAC
W 2011 roku wspólnota mieszkaniowa rozpoczęła pierwsze prace. Najpilniejszym zadaniem była wówczas naprawa zachowanych kamiennych i żeliwnych balkonów. W 2021 roku wspólnota przystąpiła do odtworzenia elewacji podwórzowej, której wystrój był skromniejszy niż dekoracja elewacji frontowych. Prace były możliwe dzięki wsparciu finansowemu m.st. Warszawy, które przeznaczyło na ten cel 181 130 zł, co stanowiło 45% przewidywanych całkowitych wydatków kwalifikowanych. W ramach prac skuto wtórne tynki i położono wyprawę tynkarską barwioną w masie (dotychczasowy ciemnobeżowy kolor frontów został zastąpiony przez jasnoszare barwy, uzupełnione ciemniejszym odcieniem na detalach architektonicznych i w parterze), naprawiono spękane ceglane mury i wymurowano na nowo gzyms wieńczący. Zrekonstruowano też ozdobne wejścia do klatek schodowych.
Rok 1994 i 2023. Skrzyżowanie ulic Chmielnej i Szpitalnej. (Zdjęcie pochodzi z pisma “Spotkania z Zabytkami” nr 8 (90) 1994) Źródło: fotopolska.eu/Marek W
Fundusze zebrane w 2022 pozwoliły na odtworzenie trzech balkonów od ulicy Chmielnej. Przed remontem okna balkonowe osłaniały balustrady z pionowych prętów. Podczas prac zrekonstruowano obszerne balkony stanowiące istotny element architektoniczny budynku. Ich trzon – płyty balkonowe – ze względów technicznych musiały zostać zbudowane z żelbetu natomiast pozostałe elementy zostały wykonane z piaskowca, tak jak w oryginale. Płyty balkonowe ozdobiono sztukateriami i bogato zdobionymi wspornikami – konsolami. Ekipa dostosowała także wysokość balustrad do wymogów prawa budowlanego poprzez dołożenie szklanych poręczy. Całość jest doskonale widoczna w świetle ulicy Chmielnej. Dodatkowo, w tym samym roku budynek został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego, o czym pisaliśmy TUTAJ. Kompleksowy remont kamienicy jest podzielony na etapy roczne. Jest więc szansa, że i fasada budynku odzyska dawny, utracony blask i dopełni oprawę zrewitalizowanego niedawno placu Pięciu Rogów, jako jeden z tych „rogów”.
Źródła: warszawa.naszemiasto.pl, um.warszawa.pl, polskaniezwykla.pl, warszawa.tvp.pl
Czytaj też: Warszawa | Kamienica | Elewacja | Ciekawostki | Detal | whiteMAD na Instagramie
