Po zakończeniu II wojny światowej dolnośląskie pałace i rezydencje często popadały w ruinę. Zmiany ustrojowe oraz brak środków na renowację przyczyniły się do degradacji tych cennych obiektów. Dziś na szczęście rośnie świadomość potrzeby ochrony historycznego dziedzictwa, a liczne obiekty są odnawiane. Jednym z nich jest pałac w Bukowcu, który po latach zaniedbań odzyskał dawny blask. Niedawno zakończył się warty 25 mln zł remont budynku, który stanowi siedzibę Związku Gmin Karkonoskich. Za kilka miesięcy zabytek zostanie otwarty dla zwiedzających i będzie pełnił funkcję edukacyjną.
Historia pałacu w Bukowcu
Pałac w Bukowcu został wzniesiony w drugiej połowie XVI wieku jako obronny dwór otoczony fosą. Jego pierwszymi właścicielami była rodzina von Reibnitz. Rezydencja na przestrzeni wieków przeszła liczne modernizacje i przebudowy, z których najważniejsza miała miejsce w latach 1790–1810, kiedy to właścicielem majątku był hrabia von Reden. Pod jego nadzorem, przy współpracy z architektem Martinem Rabe, dwór został przekształcony w neoklasycystyczny pałac, a teren wokół niego zmieniono w krajobrazowy park z licznymi pawilonami i malowniczymi alejami. Po II wojnie światowej pałac przechodził w różne ręce i doświadczał niekorzystnych modernizacji, m.in. dobudowano do niego dwukondygnacyjną przybudówkę, a w latach 70. XX wieku funkcjonowała tam szkoła rolnicza, co także odcisnęło piętno na kondycji zabytku. Obecnie obiekt jest siedzibą Związku Gmin Karkonoskich.
Pałac w Bukowcu w 1876 roku. Źródło: Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona
Pałac w Bukowcu – architektura i renowacja
Bukowiecka rezydencja jest trzykondygnacyjnym obiektem wzniesionym na planie nieregularnego czworoboku. Jej charakterystycznym elementem są dwa ryzality wieżowe w narożniku południowo-zachodnim. Całość pokrywa czterospadowy dach mansardowy. Wewnątrz zachowały się sztukaterie, a na parterze – zabytkowy kominek. W pobliżu obiektu stoją zabudowania folwarczne otoczone rozległym parkiem krajobrazowym, które wchodziły dawniej w skład majątku. Remont pałacu zrealizowano w ramach projektu finansowanego z Polskiego Ładu, pod nadzorem biura projektowego eMKa oraz firmy Pre-Fabrykat z Miłkowa. Ze względu na wpisanie rezydencji do rejestru zabytków i jej statusu pomnika historii, prace prowadzone pod okiem konserwatora wymagały wyjątkowej dbałości o detale, a także poszanowania wiekowej bryły.
Nowoczesna technologia w służbie historii
Podczas prac zastosowano innowacyjną termoizolację z użyciem tynku aerożelowego, który pozwolił na zachowanie oryginalnych detali architektonicznych. Wymieniono stolarkę okienną i odtworzono historyczne okiennice, zamontowano pompę ciepła, system BMS oraz ogrzewanie podłogowe i grzejnikowe. Dodatkowo wyremontowano dach, z zachowaniem historycznych krokwi i odtworzeniem lukarn oraz zegara. Wnętrza pałacu skrywały wiele niespodzianek. Podczas prac odkryto drewniane stropy z polichromiami, malowidła ścienne oraz zabytkowe obramienia okienne. Odsłonięto również fragmenty oryginalnych tynków z polichromiami, które po konserwacji stały się częścią ekspozycji. W pokoju Reibnitza znaleziono polichromię z XVII wieku, przedstawiającą postacie w historycznych strojach. Ze względu na wartość historyczną, malowidła zostały zachowane i zabezpieczone.
Pałac w Bukowcu – efekty renowacji rezydencji
Dzięki kompleksowej renowacji pałac w Bukowcu odzyskał dawny urok. Odtworzono jego historyczne detale architektoniczne, przywrócono oryginalną kolorystykę elewacji i zachowano cenne elementy wystroju. Wkrótce wnętrza zostaną wyposażone w materiały dydaktyczne i meble, przy czym nie wszystkie będą zabytkowe, ponieważ głównym przeznaczeniem pałacu jest edukacja. Obiekt stanowi teraz spójną całość z folwarkiem. Na remont czeka jeszcze tzw. Podkowa, czyli budynek mieszkalno-gospodarczy, stojący nieopodal pałacu. Efekty prac stanowią doskonały przykład połączenia nowoczesnych technologii z dbałością o dziedzictwo kulturowe. Dziś pałac nie tylko cieszy oko, ale również służy społeczności, stanowiąc wzór dla przyszłych renowacji zabytków na terenie Dolnego Śląska.
Inwestor: Związek Gmin Karkonoskich
Generalny wykonawca: PRE-FABRYKAT Sp. z o.o.
Projektant: Katarzyna Miśkiewicz – biuro projekrowe eMKa
Kierownik budowy: Wiktor Koselak
Kwota dofinansowania z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych – 22 497 561 zł brutto
Udział własny Związku Gmin Karkonoskich: 2 499 729 zł brutto
Czytaj też: Zabytek | Renowacja | Pałac | Architektura w Polsce | Wille i rezydencje
Pałac przed i po renowacji. Fot. PRE-FABRYKAT Sp. z o.o.
