Dom Handlowy Feniks odzyska globus? Jest gotowy projekt odbudowy słynnej wrocławskiej rzeźby!

Dom Handlowy Feniks (wcześniej Dom Handlowy Braci Barasch ‘das Warenhaus Gebruder Barasch’) to jeden z najbardziej charakterystycznych budynków we Wrocławiu. Działający niemal nieprzerwanie od 118 lat dom handlowy ma nie tylko niezwykle ciekawą historię, ale także dobrze zapowiadającą się przyszłość. Dziś skupimy się na jednym z detali tego niezwykłego budynku, a dokładniej: na podświetlanym globusie, który wieńczył narożnikową wieżę budynku. Publikacja powstała dzięki uprzejmości portalu: https://www.wroclaw.pl/extra 

Dom handlowy Feniks – historia
Dom Handlowy Braci Barasch pierwszych klientów przyjął 3 października 1904 r. A miejscowa prasa m.in. „Breslauer Zeitung” relacjonował: „Setkami stali na Rynku dzień w dzień – nie tylko w niedziele – i obserwowali pracę rzemieślników z uwagą, wręcz z ciekawością, jakby działy się tutaj jakieś cuda”.

Pięciopiętrowy gmach zaprojektowany przez Georga Schneidera robił wrażenie: podświetlany globus na wieży, monumentalne secesyjne fasady z ogromnymi przeszklonymi witrynami. Maciej Łagiewski opisuje: – W środku także zapierało dech w piersiach: dwukondygnacyjne arkady oparte na marmurowych kolumnach, dębowe parkiety, obrotowe drzwi, szerokie schody i dzieciniec przykryty szklanym dachem.

Z lewej strony widok z początków działalności Warenhaus Gebruder Barasch / fotopolska.eu. Z prawej zdjęcie współczesne, Vojtech Csernók / fotopolska.eu


Poza samym gmachem, wrażenie robiły również wnętrza. „Wrocławski Harrods”, „świątynia komercji”, „pałac towarów” – tak na przestrzeni 118 lat istnienia określano najstarszy i działający niemal nieprzerwanie od 1904 roku – wrocławski Dom Handlowy Feniks.

“Płaskorzeźby, reliefy, lustra oraz secesyjne balustrady wykute w metalu nadawały wnętrzu luksusowego charakteru. Do tego centralne ogrzewanie, mechaniczna wentylacja, elektryczne oświetlenie i windy. Wtedy prawdziwe cuda nowoczesnej techniki. Nie mogło oczywiście zabraknąć artykułów wyposażenia wnętrz oraz działów spożywczych. Przy zakupach klienci mogli odpoczywać w kawiarnianych salach znajdujących się od strony Rynku lub korzystać z atelier fotograficznego na ostatnim piętrze” – wylicza Maciej Łagiewski w rozmowie Jarkiem Ratajczakiem, dziennikarzem serwisu www.wroclaw.pl

Dom handlowy feniks – współcześnie 

“Feniks jest jednym z kultowych miejsc z naszym mieście. Na stałe wpisany w architekturę wrocławskiego Rynku, w pewnym sensie dziedzicząc tradycję domu handlowego ulokowanego w tym samym miejscu na długo przed wojną. Myślę, że to miejsce ma duży potencjał” – mówi Jacek Sutryk, prezydent Wrocławia.

Historia Domu Handlowego Feniks, choć tak wówczas jeszcze nikt go nie nazywał, zaczęła się w 1904 r., gdy otwarto Dom Handlowy Braci Barasch (das Warenhaus Gebruder Barasch). Historyk Maciej Łagiewski, dyrektor Muzeum Miejskiego Wrocławia, podkreśla, że całe miasto czekało na inaugurację.

1918 r. pocztówka, fotopolska.eu / 2021 r. Tomasz Hołod

“Tego, co ujrzeli wrocławianie w dniu otwarcia, nikt się nie spodziewał. O takich miejscach słyszało się z Berlina, Londynu czy Paryża. To była prawdziwa świątynia luksusu” – podkreśla Maciej Łagiewski, który o historii wrocławskiego Feniksa pisze w książce „Wrocław. Wędrówki przez wieki”.

Niestety na przestrzeni lat i po wielu przebudowach (wynikających między innymi z wojny) budynek stracił dużą część bogatych zdobień. Warto zwrócić uwagę na olbrzymie przeszklenia, które w tamtych czasach musiały robić niesamowite wrażenie.  Warto zaznaczyć, że w czasach gdy budynek powstawał w okolicy rynku działało ponad 50 domów handlowych. Dziś Feniks jest ostatnim tego typu obiektem w przestrzeni wrocławskiego rynku.

“To ostatni dom handlowy w centrum miasta. Okolice Rynku tracą znaczenie handlowe. Są raczej miejscem zwiedzania i rozrywki. W naszej okolicy coraz więcej jest mieszkań na wynajem dla turystów czy studentów, a to oznacza mniej stałych klientów, którzy robili u nas zakupy. Problemem jest brak parkingu. Dlatego Feniks oferuje dowóz kupionego towaru do domu. Dziś jesteśmy niczym „ostatni Mohikanin” handlu na wrocławskim rynku” – Jerzy Kraśniewski, prezes „Społem” PSS „Feniks” w rozmowie Jarkiem Ratajczakiem, dziennikarzem serwisu www.wroclaw.pl 

Lewa strona: Rok 1904 północno-wschodni narożnik domu handlowego / fotopolska.eu. Prawa strona: Feniks współcześnie / StaSta, fotopolska.eu



 

Feniks traci globus. Nie przez wojnę, a przez konkurencję
W 1929 r. Dom Handlowy Braci Barasch został przebudowany. Właściciele odeszli od secesyjnego przepychu i postawili na modernistyczną funkcjonalność. To wtedy z wieży zniknął globus i pojawiła się mała platforma widokowa – to była sensacja, bo szklana kula ziemska stała się jednym z symboli Wrocławia.

“Przebudowę wymusiła konkurencja. Maciej Łagiewski dodaje, że w 1929 r. przy Świdnickiej powstał gigantyczny Wertheim (obecnie DH Renoma), a po sąsiedzku otworzył się Kaufhaus Rudolf Petersdorff (DH Kamelon).Nie jest prawdą, że globus został uszkodzony przez piorun i dlatego podjęto decyzję o jego rozebraniu. Baraschowie złożyli symbol swojej firmy i charakterystyczny element przestrzeni miejskiej na ołtarzu nowoczesności” – pisze Małgorzata Urlich-Kornacka.

W wyniku przebudowy zlikwidowano także przeszklony dziedziniec oraz ogromną klatkę schodową i zamontowano stropy między piętrami. W efekcie zyskano 1200 mkw. dodatkowej powierzchni handlowej. To wtedy powstały pierwsze we Wrocławiu ruchome schody (były atrakcją aż do lat 80., zostały zlikwidowane podczas remontu obiektu w 2004 r.). Zmodernizowano restaurację, a na parterze od ul. Szewskiej otwarto bistro. Na zewnątrz zlikwidowano wielką witrynę od strony Rynku.

Z lewej strony: dom handlowy braci Barasch oraz kamienice – Stary Ratusz i Pod Złotą Koroną, fotopolska.eu. Z prawej strony: Feniks współcześnie, fotopolska.eu

Dom handlowy Feniks odzyska globus? To możliwe! 

Jerzy Kraśniewski, elektronik z wykształcenia (był wykładowcą na Politechnice Wrocławskiej), od 2003 r. jest prezesem „Społem” PSS „Feniks”. Tu pracował też jego ojciec. O tym, czy Dom handlowy Feniks odzyska globu

Tak może wyglądać Feniks z globusem na wieży (wizualizacja) 



“Jest gotowy projekt powrotu na wieżę globusa, z dostępnym dla wszystkich tarasem widokowym. To wstępna wizja, autorstwa rzeźbiarza Stanisława Wysockiego i ma szansę na realizację pod dwoma warunkami – najpierw koncepcję musi zaakceptować konserwator zabytków, a później trzeba znaleźć sponsorów, którzy to sfinansują.” – podsumowuje Jerzy Kraśniewski w rozmowie Jarkiem Ratajczakiem, dziennikarzem serwisu www.wroclaw.pl 

Ciekawym tematem jest również kwestia nowej witryny, która opowiada historię budynku. Nową aranżację witryny zaprojektowały i wykonały Zuzanna Wollny i Maria Prusakowska. Dzięki nim dom handlowy Feniks zyskał atrakcyjną witrynę. Do jej wykonania projektantki wykorzystały kartony, które zalegały w piwnicach Feniksa. Więcej na temat witryny przeczytacie TUTAJ! 

Czytaj też: Architektura w Polsce | Wrocław | Zabytek | Historia | Secesja | Witryna sklepowa

 

Publikacja powstała dzięki uprzejmości portalu: https://www.wroclaw.pl/extra
tekst: Jarek Ratajczak / https://www.wroclaw.pl/extra