Bydgoszcz, miasto pełne architektonicznych niespodzianek, może poszczycić się wieloma budynkami o unikalnym charakterze. Jednym z nich jest dom rodziny Weynerowskich, znajdujący się przy ul. Kopernika 16 na urokliwej Sielance. Wyjątkowa forma nieruchomości z krążynowym dachem o przekroju łuku i malowniczymi facjatami przyciąga wzrok każdego spacerowicza. Ta modernistyczna perła z holenderskimi akcentami, wzniesiona w latach 30. XX wieku przez Witolda Klemensa Weynerowskiego, kryje w swoich murach fascynującą opowieść o przedsiębiorczości, rodzinnych losach i burzliwej historii miasta.
Od Gorzyskowa po imperium obuwnicze
Historia rodziny Weynerowskich nierozerwalnie związana jest z Bydgoszczą. Już w XVIII wieku osiedlili się w podbydgoskim Gorzyskowie, gdzie posiadali majątek ziemski. Prawdziwy rozkwit rodziny nastąpił jednak w drugiej połowie XIX wieku, za sprawą Wiktora Weynerowskiego. W 1876 roku założył on niewielką fabryczkę obuwia nad Kanałem Bydgoskim. To skromne przedsięwzięcie dało początek prawdziwemu imperium. W 1906 roku fabryka przeniosła się na posesję u zbiegu ulic Chocimskiej i Kościuszki, a syn Wiktora, Antoni Weynerowski, z pasją rozbudowywał i modernizował zakład. Już w 1910 roku fabryka pracowała pełną parą, natomiast po 1920 roku firma „W. Weynerowski i Syn” stała się marką o międzynarodowej renomie, posiadając sieć sklepów i filii w największych miastach Polski, takich jak Warszawa, Wilno, Kraków i Lwów.
Dom w latach 30. Fot. zabytek.pl/karta biała
Dom Weynerowskich – ślubny prezent w holenderskim stylu
W latach 30. XX wieku, w okresie prosperity rodzinnej firmy, Witold Klemens Weynerowski postanowił uczcić swój związek małżeński w wyjątkowy sposób. Po powrocie ze Szwajcarii i ślubie z holenderką Julią Kessler, w latach 1934-35 wybudował dla niej willę w stylu nawiązującym do architektury holenderskich domów z charakterystycznymi krążynowymi dachami. Najbardziej oryginalnym elementem projektu jest fragment dziobu statku z długą, ozdobną stewą. Lokalizację domu wybrano nieprzypadkowo – padło na elegancką dzielnicę Sielanka. Nie jest znany autor projektu, lecz według przekazów rodzinnych, pochodził on z kraju tulipanów i wiatraków.
Architektoniczna perła Sielanki
Willa Weynerowskiego przy ul. Kopernika 16 wyróżnia się modernistyczną architekturą z subtelnymi historyzującymi detalami. Budynek wzniesiono na ceglanym fundamencie, z pełnej palonej cegły i częściowo z „dziurawki”, pokryto tynkiem, a cokół oblicowano cegłą klinkierową. Dach o przekroju łuku ostrego z prostokątnymi facjatami i półkolistym ryzalitem nadaje budynkowi oryginalnego charakteru. Wnętrza, choć częściowo przebudowane na przestrzeni lat, zachowały wiele oryginalnych elementów, takich jak drewniana klatka schodowa, stolarka okienna i drzwiowa, a także fragmenty marmurowej posadzki i parkietu.
Burzliwe losy i powrót do korzeni
Do 1939 roku willa przy ul. Kopernika 16 służyła jako dom rodzinny Weynerowskich. Wybuch II wojny światowej odcisnął jednak swoje piętno na jej historii. Budynek został zajęty przez gestapo, a po wojnie przez Urząd Bezpieczeństwa. Wycofujący się Niemcy całkowicie rozgrabili bogate wyposażenie willi. W latach 60. nieruchomość przekazano Milicji Obywatelskiej, która urządziła w niej przedszkole. Dopiero w 1993 roku willa powróciła w ręce rodziny Weynerowskich.
Dom Weynerowskich – z miłości do historii i architektury
Od 1993 roku właściciele z pasją przystąpili do przywracania „holenderce” jej pierwotnego charakteru. Przeprowadzono intensywne prace remontowo-budowlane, mające na celu odtworzenie dawnej świetności domu. Z pietyzmem odrestaurowano i uzupełniono parkiety, zrekonstruowano sztukaterie, a wnętrza wypełniono stylizowanymi meblami, częściowo pochodzącymi z epoki. Dzięki tym staraniom willa odzyskała swój dawny urok, stając się nie tylko pięknym domem, ale także żywym pomnikiem historii rodziny Weynerowskich i bydgoskiej dzielnicy Sielanka. W ostatnim czasie budynek stoi jednak opuszczony, co budzi obawy o jego dalsze losy.
Źródło: zabytek.pl
Czytaj też: Dom | Bydgoszcz | Historia | Modernizm | Architektura w Polsce | whiteMAD na Instagramie
