Dworek Gubernatora
Budynek obecnie. Fot. Nostrix, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Dworek Gubernatora Grodzieńskiego – bajkowa chata w sercu Białowieży

Przechadzając się po Białowieży i jej słynnym parku pałacowym, z pewnością natkniemy się na wiele fascynujących miejsc. Wśród nich wyróżnia się seledynowa chata, znana jako Dworek Gubernatora Grodzieńskiego. Usytuowany w centrum parku, na niewielkim pagórku, ten wyjątkowy budynek zachwyca swoim rosyjsko-szwajcarskim stylem architektonicznym. Wybrukowane grubym kamieniem uliczki prowadzące do dworku zapraszają do odkrycia jego historii i uroku.

Dworek Gubernatora Grodzieńskiego został zbudowany w 1845 roku i od początku pełnił funkcje administracyjne. Był miejscem pobytu urzędników i wysokich rangą gości, takich jak generał-gubernator Fiodor J. Mirkowicz i car Aleksander II. Początkowo budynek miał prosty, koszarowy wygląd, jednak w 1860 roku przeszedł znaczącą przebudowę, zyskując nowe skrzydło i piętro oraz liczne, wręcz koronkowe detale architektoniczne.

Dworek w 1895 r. Fot. z albumu „Царская охота в Беловежской пуще”

Dworek Gubernatora

Zobacz

W późniejszych latach dworek stał się carskim pawilonem myśliwskim, gościł zatem rosyjskich carów, wielkich książąt oraz inne znaczące postacie. Aby upamiętnić te wydarzenia, w dworku urządzono muzeum, w którym przechowywano liczne pamiątki, w tym księgę wpisów gości i album ze zdjęciami z polowań cara Aleksandra III. W 1894 roku ukończono budowę wspaniałego pałacu carskiego, który stanął w sąsiedztwie dworku. Budynek został spalony przez wycofujących się Niemców w 1944 roku i nigdy go nie odbudowano. Historię posiadłości opisaliśmy TUTAJ.

Dworek Gubernatora w 1927 i 2021 r. Źródło: NAC – Narodowe Archiwum Cyfrowe www.nac.gov.pl/ i Mateusz Koc, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Podczas I wojny światowej w budynku dworku mieścił się szpital polowy, a później kasyno oficerskie. W tym okresie obiekt przeszedł modernizację. Od strony zachodniej dobudowano nowe skrzydło oraz zmieniono wygląd zewnętrzny dworku, usuwając wszelkie drewniane ornamenty i znacznie upraszczając jego wystrój. Pojawił się także duży taras. Kasyno funkcjonowało również w okresie międzywojennym i podczas II wojny światowej. Po 1945 roku w budynku urządzono gospodę „Turystyczną”. Później funkcjonowała ona jako jadłodajnia i na końcu – restauracja, która w latach sześćdziesiątych obsługiwała w sezonie około 600 osób dziennie. W 1960 roku przeprowadzono kolejny remont. Dworek pełnił następnie inne funkcje, m.in. był siedzibą biura turystycznego oraz przedszkolem.

Budynek w 1937 r., po wielu przebudowach i dziś, po renowacji. Źródło: szukajwarchiwach.gov.pl i LMPogoda, CC BY 4.0, via Wikimedia Commons

W 1986 roku zespół architektów pod kierunkiem mgr. inż. Kazimierza L. Wasilewskiego opracował projekt modernizacji całego obiektu na potrzeby Ośrodka Edukacji Przyrodniczej BPN. Budynek był już wtedy mocno przekształcony licznymi modernizacjami, przez co uległ zatarciu jego dawny charakter. Prace te przeprowadzono w latach 1991-1994. Zlikwidowano wówczas część kuchenną, tzw. klamrę łączącą skrzydło wschodnie z zachodnim oraz taras. Po kompleksowym remoncie budynek znów wyglądał jak w czasach swojej świetności i stał się siedzibą Ośrodka Edukacji Przyrodniczej Białowieskiego Parku Narodowego, który działa tam do dziś.

Dworek przed i po niedawnej renowacji. Fot. Mpfiz, Public domain, via Wikimedia Commons i LMPogoda, CC BY 4.0, via Wikimedia Commons

W 2019 roku Dworek Gubernatora Grodzieńskiego przeszedł kolejną ważną modernizację, której celem było przywrócenie mu dawnej świetności oraz dostosowanie do współczesnych standardów. Remont obejmował prace wzmacniające fundamenty i konstrukcję nośną budynku, aby zapewnić jego stabilność na kolejne lata. Elewacja została oczyszczona i odnowiona, przywracając jej historyczny wygląd poprzez usunięcie warstw starej farby i nałożenie nowej, zgodnej z pierwotną kolorystyką. Stary dach został zdemontowany i zastąpiony nową dachówką, wykonaną z trwałych materiałów, które jednocześnie zachowują pierwotną estetykę. Wnętrza budynku zostały pieczołowicie odrestaurowane, co obejmowało renowację zabytkowych tynków, sztukaterii oraz elementów drewnianych, takich jak schody, drzwi i okna. Ponadto zainstalowano nowoczesne systemy elektryczne, grzewcze i wodno-kanalizacyjne, aby dostosować budynek do współczesnych wymogów. Szczególną uwagę poświęcono także konserwacji ozdobnych detali fasady i wnętrz.

Dworek Gubernatora
Budynek obecnie. Fot. Nostrix, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Wszystkie prace odbywały się pod nadzorem wojewódzkiego konserwatora zabytków, bowiem Dworek Gubernatora wpisany jest do rejestru zabytków województwa podlaskiego. Dziś, odnowiony budynek nie tylko zachwyca swoją architekturą, ale również służy jako ważne miejsce spotkań kulturalnych, wystaw i edukacji przyrodniczej.

Źródło: cabin-lover.pl, encyklopedia.puszcza-bialowieska.eu

Czytaj też: Architektura w Polsce | Elewacja | Historia | Wille i rezydencje | Podróże | Ciekawostki

BESTSELLERY W NASZYM SKLEPIE

przesuń i zobacz więcej