Dworzec kolejowy w Lesznie, będący jednym z kluczowych węzłów komunikacyjnych Wielkopolski, to obiekt o bogatej historii i architekturze, która odzwierciedla zmieniające się trendy na przestrzeni dekad. Od powstania w 1857 roku w stylu neogotyku angielskiego, przez modernistyczną przebudowę na przełomie lat 60. i 70. XX wieku, aż po współczesne modyfikacje – każda epoka odcisnęła swoje piętno na tym miejscu.
Pierwszy budynek dworca w Lesznie powstał w 1857 roku w stylu neogotyku angielskiego, prawdopodobnie według projektu architekta Wilhelma Grapowa. Projekt uwzględniał przestronny korytarz, dużą poczekalnię oraz pomieszczenia takie jak kasa biletowa, biuro telegrafu, bufet, a także mieszkania służbowe na piętrze. Był to niewielki, ale malowniczy budynek z charakterystycznymi wieżyczkami i bogactwem detali architektonicznych.
Dworzec w 1910 roku. Źródło: archiwa.gov.pl
W 1899 roku, w odpowiedzi na rosnącą liczbę pasażerów, dworzec przeszedł pierwszą rozbudowę. Kolejna, znacznie większa modernizacja miała miejsce w 1905 roku, kiedy to Niemcy dobudowali aneksy od wschodu i zachodu, zwiększając powierzchnię poczekalni dla pasażerów różnych klas. Podwyższono również strop hallu głównego, doświetlonego przez trójdzielne okno w fasadzie południowej. Ta przebudowa dworca była największą w okresie zaborów, przyczyniając się do całkowitej zmiany oblicza frontu gmachu, znacznie poszerzonego w stosunku do pierwowzoru.
Dworzec w Lesznie w 1910 roku i obecnie. Źródło: Muzea Wielkopolski i Lucaok, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Podczas II wojny światowej niemieccy okupanci rozbudowali dworzec na potrzeby wojskowe, wykorzystując do tego polskich robotników. Przemurowano wówczas część otworów okiennych, inne przekuto na drzwiowe, ale gmach wciąż zachowywał malowniczy wygląd odwołujący się do neogotyku angielskiego i stylu arkadowego, z wieżyczkami i krenelażem. Po 1945 roku budynek dworca nadal pełnił swoją pierwotną funkcję, a w jego wnętrzu przeprowadzono kolejne modernizacje, dostosowując obiekt do nowych wymogów kolejowych i zmieniających się potrzeb pasażerów. Zewnętrzna forma, zachowująca charakterystyczną sylwetkę i stylistykę wypracowaną podczas przebudowy na początku XX wieku, pozostała jednak niezmienna. W takim stanie obiekt przetrwał do końca lat 60. XX wieku.
Widok z peronu na początku XX w. i dziś. Źródło: Muzea Wielkopolski i Lucaok, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Dworzec kolejowy w Lesznie na początku XX w. i dziś. Źródło: Muzea Wielkopolski i Lucaok, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
W 1968 roku podjęto decyzję o wyburzeniu starego, neogotyckiego budynku. W latach 1969–1971 na jego miejscu powstał nowoczesny, modernistyczny dworzec o sześciennej bryle. Nowy obiekt, wykonany z betonu i szkła, znacznie różnił się od swojego poprzednika. Przebudowa obejmowała również utworzenie tunelu łączącego perony oraz rozbudowę zaplecza gastronomicznego, kas biletowych i poczekalni. Oficjalne otwarcie modernistycznego dworca miało miejsce 30 października 1971 roku. W ramach uroczystości odsłonięto tablicę upamiętniającą kolejarzy węzła leszczyńskiego, którzy zginęli w czasie II wojny światowej.
Budynek leszczyńskiego dworca w latach 80. i współcześnie. Autor: M. Raczkowski. Źródło: antypuszka/fotopolska.eu i Travelarz, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Dworzec w 2007 i 2017 roku. Fot. Lucaok, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
W latach 2010–2012 dworzec w Lesznie przeszedł kolejną gruntowną modernizację. Zachowano wówczas modernistyczną bryłę budynku, ale zmieniono wygląd elewacji, m.in. zasłaniając w większości przeszklenia na pierwszym piętrze, co sprawiło, że budynek stracił swoją dawną lekkość. Zmodernizowano także wnętrza: powstały nowe kasy biletowe, w tym przystosowane dla osób z niepełnosprawnościami, punkty handlowe oraz poczekalnia. Zainstalowano także biletomaty, windy i drzwi automatyczne. Na pierwszym piętrze urządzono punkt widokowy, a powierzchnia użytkowa dworca wynosi obecnie 2482,9 m kw. Koszt modernizacji wyniósł 13,7 mln złotych.
Wraz z modernizacją dworca odnowiono także plac przed budynkiem. Położono nową kostkę, zamontowano oświetlenie, wybudowano ścieżkę rowerową oraz zatoki dla autobusów i taksówek. Plac dworcowy oddano do użytku w lipcu 2011 roku.
Źródło: zabytki.leszno.pl, leszno.naszemiasto.pl
Czytaj też: Dworzec kolejowy | Architektura w Polsce | Metamorfoza | Renowacja | Detal | whiteMAD na Instagramie
