Po długich latach zapomnienia i ruiny dworzec kolejowy w Sierpcu znów tętni życiem. Niedawno dobiegła końca jego gruntowna modernizacja, a mieszkańcy nareszcie mogą korzystać z odnowionej, funkcjonalnej przestrzeni. Od 4 maja 2025 roku sierpecki dworzec ponownie stanowi integralną część miasta.
Dworzec w Sierpcu – początki
Początki dworca w Sierpcu sięgają 1924 roku. To właśnie wtedy zakończono budowę linii kolejowej łączącej Sierpc z Nasielskiem, a wraz z jej uruchomieniem do użytku oddano nowy budynek stacji. Projekt dworca opracowano w Warszawskiej Dyrekcji Kolei Państwowych. Jego autorem był najprawdopodobniej architekt i inżynier Romuald Miller, który kierował wówczas wydziałem budownictwa. W niektórych opracowaniach pojawia się także nazwisko Jana Jaroszyńskiego. Budynek wpisywał się w nurt tzw. stylu narodowego, bardzo popularnego w okresie międzywojennym. Swoją formą nawiązywał do architektury ziemiańskich dworów, co było wyrazem dążenia do podkreślenia polskiej tożsamości w przestrzeni publicznej. Jego masywna bryła, wyraziste gzymsy, strome dachy i zdobione elewacje przywoływały skojarzenia z renesansem i barokiem w lokalnym wydaniu. Wrażenie to potęgowały jasne, tynkowane ściany, klasyczne kolumny przy wejściu oraz rozmaite kształty drzwi i okien.
Projekt podobny do innych
Wnętrze budynku o powierzchni użytkowej 640 m kw. mieściło pasaż komunikacyjny, poczekalnię, kasę oraz przechowalnię bagażu. Dworzec w Sierpcu był jednym z wielu zrealizowanych według tego samego projektu. Na innych odcinkach nowo powstającej sieci kolejowej wzniesiono podobne budynki. Nieco większe i rozbudowane o dodatkowe skrzydło obiekty powstały m.in. w Kole czy Koninie. O konińskim dworcu pisaliśmy TUTAJ. Uroczyste otwarcie nowego kolejowego obiektu w Sierpcu odbyło się 5 czerwca 1924 roku w obecności ministra transportu Kazimierza Tyszki. W sąsiedztwie budynku powstała wieża ciśnień, również zbudowana według ustandaryzowanego projektu z lat 20. (podobne stoją w Koninie, Sochaczewie czy Żyrardowie), a także magazyn towarowy, waga i osiedle domów dla kolejarzy i ich rodzin. Źródło, z którego stacja czerpała wodę znajdowało się nad rzeką Skrwą w Mieszczku i było połączone z wieżą ciśnień rurociągiem o długości około dwóch kilometrów. W latach 30. na przy sierpeckim dworcu powstały trzy nastawnie i mała parowozownia.
Dworzec w Sierpcu i jego późniejsze losy
W czasie II wojny światowej stacja pełniła ważną funkcję strategiczną. Niemcy rozbudowali wówczas zaplecze techniczne, powiększając m.in. parowozownię i zwiększając możliwości przewozu ciężkich ładunków. Do końca lat 80. Sierpc pozostawał jednym z ostatnich w Polsce bastionów trakcji parowej. Nie używano tu żadnej lokomotywy spalinowej, a ruch odbywał się niemal wyłącznie przy użyciu parowozów. Po 1989 roku stan techniczny nieremontowanego od lat budynku zaczął się stopniowo pogarszać. W 1999 roku dworzec trafił do rejestru zabytków, jednak już cztery lata później został zamknięty dla podróżnych. Przez kolejne dekady obiekt dalej niszczał, w tym czasie służąc głównie jako sceneria dla produkcji filmowych. W 2008 roku nagrywano tu sceny do filmu „Generał Nil”, gdzie Sierpc „grał” Białą Podlaską. W 2010 roku stację wykorzystano w filmie „Historia Roja”, a rok później w „Syberiadzie polskiej”.
Na ratunek zabytkowi
W 2020 roku Polskie Koleje Państwowe postanowiły sprzedać obiekt, jednak mimo atrakcyjnej ceny nie znaleziono chętnych. Ostatecznie dworzec został przekazany miastu za symboliczną złotówkę. Samorząd zadbał następnie o pozyskanie funduszy na remont i przygotował projekt renowacji chylącego się ku upadkowi zabytku. Prace budowlane rozpoczęły się w maju 2023 roku i trwały półtora roku. Całość robót wyniosła blisko 8,8 mln zł brutto, a wartość inwestycji przekroczyła 9,5 mln zł. Zakres prac obejmował zagospodarowanie terenu oraz kompleksową modernizację budynku. W jej ramach odnowiono zabytkową bryłę, przywracając jej zasadniczo stan sprzed 100 lat. Zauważalnym brakiem są ozdobne kule, pierwotnie znajdujące się m.in. nad wejściem i przy schodach. Podczas remontu nie zdecydowano się na ich odtworzenie. Wybrane pomieszczenia pozostawiono w stanie deweloperskim z myślą o przyszłych funkcjach administracyjnych i publicznych.
Projekt „Rewitalizacja historycznej części miasta – etap 2” był możliwy dzięki wsparciu finansowemu z różnych źródeł. Blisko 4,5 mln zł przekazano z Rządowego Funduszu Polski Ład, a kolejne 4 mln pochodziły z budżetu Województwa Mazowieckiego w ramach programu wspierającego równomierny rozwój regionu.
Źródło: Urząd Miejski w Sierpcu
Czytaj też: Dworzec kolejowy | Metamorfoza | Historia | Polecane | whiteMAD na Instagramie
Dworzec w Sierpcu dawniej i dziś. Fot. Grzegorz W. Tężycki, CC BY 4.0, via Wikimedia Commons i UM w Sierpcu/Klik Sierpc
Sierpecki dworzec w 2013 i 2o25 roku. Fot. Google Maps i UM w Sierpcu
