Kamienica Wielopolskich, położona w warszawskiej dzielnicy Mokotów, to doskonały przykład modernistycznej architektury z przełomu lat 30. i 40. XX wieku. Została zaprojektowana przez architekta Zygmunta Platera-Zyberka i wybudowana w 1938 roku. Jej historia jest nierozerwalnie związana z powojenną odbudową, a sama kamienica wyróżnia się na tle okolicznych budynków dzięki swojemu unikalnemu stylowi oraz funkcjonalności.
Maria i Zygmunt hr. Wielopolscy, będący zamożnymi właścicielami nieruchomości, nabyli działkę na rogu ulic Puławskiej i Narbutta w 1937 roku. Zlecili architektowi Zygmuntowi Platerowi-Zyberkowi zaprojektowanie nowoczesnego budynku, który miał być funkcjonalny i estetyczny. Działka o powierzchni 1205 m kw. została zakupiona od A. Zyglera i M. G. Koperów, a plany budowy rozpoczęto już w 1934 roku.
Budowa kamienicy odbywała się w dwóch etapach: skrzydło od strony ul. Puławskiej zostało wybudowane w latach 1938-1939, a jego zasiedlenie miało miejsce po wojnie. Druga część budynku, skrzydło od ul. Narbutta, została ukończona dopiero w latach 1949-1952, po przerwie spowodowanej przez działania wojenne, które uszkodziły część obiektu. Po zakończeniu wojny rozpoczęto odbudowę i wykończenie parteru oraz wyremontowano uszkodzone fragmenty.
Kamienica Wielopolskich w 1982 i 2020 roku. Źródło: tygodnik „Stolica” nr 14 (1787), 20.06.1982 i Bogdan JS/fotopolska.eu
Kamienica wyróżnia się modernistyczną formą i przemyślaną funkcjonalnością. Architekt zaprojektował budynek o sześciu piętrach. Nieruchomość ma charakterystyczny kształt litery „L”, co jest wynikiem dopasowania jej do ukształtowania działki i otaczającej zabudowy. Zaokrąglony narożnik budynku podkreśla jego nowoczesny charakter.
Elewacje kamienicy są wykończone piaskowcem szydłowieckim – od strony Puławskiej w odcieniu jasnego żółtawo-szarego, a od Narbutta w szarości. Z kolei elewacje podwórzowe są pokryte tynkiem nakrapianym. Wyróżniającym się elementem jest przeszklony parter, który sprawia, że kamienica nabiera lekkości.
Kamienica Wielopolskich została zaprojektowana z myślą o wygodzie jej mieszkańców i lokalach użytkowych na parterze. W budynku zaplanowano 35 mieszkań oraz sześć lokali użytkowych, w tym sklepy i bar bistro. Architektura wnętrz była również zgodna z nowoczesnymi wymaganiami, z przestronnymi klatkami schodowymi i wygodnymi mieszkaniami.
Konstrukcja budynku oparta jest na żelbetowym szkielecie słupowo-belkowym oraz murowanych ścianach z cegły ceramicznej pełnej. Wszystkie stropy w kamienicy są ceramiczno-żelbetowe, co zapewnia dużą trwałość. W projekcie przewidziano także stalowe belki i żelbetowe nadproża, co było charakterystyczne dla modernistycznej architektury lat 30. XX wieku.
Po zakończeniu II wojny światowej, w latach 1945-1952, kamienica była stopniowo wykańczana. Skrzydło od ul. Narbutta zostało dokończone, a parterowe lokale użytkowe zostały przystosowane do nowych funkcji. W okresie PRL-u budynek przeszedł szereg mniejszych prac remontowych, w tym modernizację systemu grzewczego, wymianę dachu, a także modernizację wnętrz.
W latach 60. XX wieku kamienica została podłączona do miejskiej sieci ciepłowniczej, a na przełomie XX i XXI wieku wykonano kolejne prace remontowe, w tym wymianę większości okien drewnianych na PCV. W 2015 roku przeprowadzono gruntowny remont dachu i wymianę instalacji wodno-kanalizacyjnych. Planowane są dalsze prace konserwacyjne, w tym remont elewacji, mający na celu przywrócenie budynkowi jego dawnej świetności.
Zniszczenia widoczne są głównie na tynkach elewacji podwórzowych, balkonach, a także na okładzinach piaskowca na elewacji frontowej, które uległy erozji. W ramach planowanych prac remontowych przewiduje się odnowienie fasad oraz wymianę uszkodzonych okien i drzwi.
Źródło: zabytek.pl
Czytaj też: Kamienica | Warszawa | Architektura w Polsce | Modernizm | whiteMAD na Instagramie
