Essen Hauptbahnhof to główna stacja kolejowa w mieście Essen położonym w zachodnich Niemczech, w Zagłębiu Ruhry. Znajduje się na południe od starego centrum miasta, obok autostrady A40. Została otwarta w 1862 roku przez Bergisch-Märkische Eisenbahn. Efektowny gmach z początku XX w. uległ poważnym zniszczeniom podczas II wojny światowej i został całkowicie przebudowany w latach 50. i 60. oraz w późniejszym okresie, w wyniku czego miasto straciło jeden ze swoich najcenniejszych i najbardziej charakterystycznych obiektów.
Pierwszy budynek dworca w Essen powstał w 1862 roku przy dzisiejszej Hachestrasse. Był to częściowo szachulcowy obiekt, który nie sprostał szybko rozwijającemu się miastu w okresie industrializacji pod koniec XIX wieku. W 1902 roku ukończono budowę nowego, okazałego budynku dworca, zaprojektowanego przez architekta Fritza Klingholza, przy współpracy z innymi architektami i pod kierunkiem pruskiego dyrektora budowlanego Alexandra Rüdella. Nowemu gmachowi nadano styl neorenesansowy z elementami neogotyckimi i wykończono go cegłą oraz piaskowcem. Charakterystycznym elementem kompozycji bryły była wieża z podświetlanym zegarem oraz wysokie, bogato zdobione szczyty. Dach dworca pokryto dachówką modułową.
Pocztówka z 1910. Źródło: Ansichtskarte von 1910, Public domain, via Wikimedia Commons
Największe wrażenie robiła główna hala dworca, której nadano bogaty styl neogotycki. Poczekalnie, wyposażone w damską toaletę i pokój dla niepalących, znajdowały się we wschodnim skrzydle budynku. Ściany poczekalni dla pasażerów pierwszej i drugiej klasy miały wysokość dwóch metrów i były wyłożone czerwonobrązowymi i ciemnozielonymi kafelkami, natomiast ściany pomieszczeń przeznaczonych dla trzeciej i czwartej klasy wykończono ciemnożółtą cegłą. Podstawową strukturę budynku stanowiła żelazna konstrukcja, co było podyktowane obawami przed zapadaniem się terenu w wyniku intensywnego wydobycia węgla na obszarze miasta. Na peronie mieścił się oddział głównego urzędu pocztowego, w tym urząd telegraficzny, a na północnym placu przed dworcem znajdował się postój dorożek.
W czasie I wojny światowej przez stację przejeżdżało wiele pociągów transportowych z wojskiem, a także pociągi szpitalne z rannymi żołnierzami. Obiekt służył także jako punkt przyjmowania rannych żołnierzy. Podczas II wojny światowej z Essen Hauptbahnhof i stacji Segeroth odjechało dziewięć pociągów, które w sumie zabrały około 1200 Żydów do obozów zagłady w okupowanej przez nazistów Europie Środkowej, głównie do Generalnego Gubernatorstwa i Protektoratu Czech i Moraw. Pierwszy pociąg przewiózł około 200 osób do getta w Łodzi, a osiem kolejnych do obozu koncentracyjnego w Auschwitz i getta w Theresienstadt.
W wyniku alianckich nalotów w latach 1944 i 1945 budynek dworca oraz okoliczne obiekty wchodzące w skład całego kompleksu zostały poważnie uszkodzone lub całkowicie zniszczone. W okresie powojennym dworzec został zastąpiony nowym, dużo prostszym budynkiem w typowym stylu dla lat 50., częściowo zaprojektowanym przez architektów Kurta Rasenacka i Bernda Figge. Wkrótce później obiekt przebudowano, w wyniku czego dworzec stracił swoją przestronność.
W 2008 roku rozpoczęto kolejną, gruntowną modernizację stacji, której celem było zwiększenie przestrzeni handlowej oraz poprawa dostępności i funkcjonalności budynku. Prace obejmowały m.in. przebudowę hali wejściowej, instalację wind na peronach, oraz odnowienie przejść podziemnych i dworca autobusowego. Modernizacja zakończyła się oficjalnym otwarciem w styczniu 2010 roku, tuż przed tym, jak Essen zostało wyznaczone na jedną z Europejskich Stolic Kultury. Koszt renowacji wyniósł 57 mln euro, z czego znaczna część została pokryta przez rząd federalny i krajowy oraz Deutsche Bahn.
Obecnie przez dworzec przejeżdża każdego dnia około 400 pociągów, co sprawia, że Essen Hauptbahnhof jest trzecią najbardziej ruchliwą stacją kolejową w Zagłębiu Ruhry, po Dortmund Hauptbahnhof i Duisburg Hauptbahnhof.
Źródło: bahnhof.de, einkaufsbahnhof.de
Czytaj też: Dworzec kolejowy | Metamorfoza | Elewacja | Ciekawostki | Architektura | Niemcy
