W Stambule są obecnie prowadzone zaawansowane działania mające na celu zabezpieczenie słynnego meczetu Hagia Sophia przed niszczycielskimi skutkami trzęsień ziemi. Eksperci wyspecjalizowani w ochronie dziedzictwa kulturowego i inżynierii budowlanej pieczołowicie analizują konstrukcję świątyni za pomocą cyfrowych symulacji sejsmicznych. Ich celem jest identyfikacja słabych punktów, które w przyszłości mogą stworzyć potencjalne zagrożenie dla statyki bezcennego obiektu i zapobieżenie ewentualnym zniszczeniom.
W ramach prac stosowane są najnowsze technologie służące do analizy obciążeń i wytrzymałości materiałów budowlanych. Zespół specjalistów opracowuje precyzyjne strategie zabezpieczeń, które mają chronić zabytkowy budynek. Konieczność wzmocnienia świątyni wynika z aktywności sejsmicznej regionu morza Marmara i zagrożenia spodziewanym w przyszłości silnym trzęsieniem ziemi, które mogłoby poważnie uszkodzić tę ponadtysiącletnią konstrukcję.
Hagia Sophia świątynią wielu epok
Hagia Sophia jest położona w europejskiej części Stambułu. Powszechnie uznaje się ją za jedno z najważniejszych dzieł architektury bizantyńskiego świata. Obecny kościół pod wezwaniem Mądrości Bożej został wzniesiony w latach 532-537 z polecenia cesarza Justyniana I i początkowo pełnił funkcję głównej chrześcijańskiej świątyni Cesarstwa Bizantyńskiego. W swojej historii był miejscem koronacji cesarzy oraz centralnym punktem życia religijnego i politycznego Konstantynopola. Po zdobyciu miasta przez Turków osmańskich w 1453 roku Hagia Sophia została przekształcona w meczet. Wprowadzono wtedy liczne zmiany w wystroju i bryle, m.in. dobudowano minarety i zasłonięto część chrześcijańskich mozaik. W XVI wieku architekt Mimar Sinan opracował projekt wzmocnienia konstrukcji kopuły, a także dodał inne elementy mające zwiększyć stabilność obiektu.
Kościół, meczet, muzeum i z powrotem
W 1934 roku rząd Republiki Tureckiej zdecydował o przekształceniu Hagii Sophii w muzeum, co wiązało się z m.in. usunięciem islamskich dywanów i tynków zakrywających bizantyńskie mozaiki. Świątynia była wtedy dostępna dla zwiedzających niezależnie od ich wyznania. Decyzja o otwarciu muzeum w najważniejszej świątyni w kraju miała podkreślić świeckość ówczesnej Turcji i była uznawana za gest pojednania między religiami. W 2020 roku, na mocy decyzji tureckiego sądu i prezydenta Recepa Tayyipa Erdoğana, budynek ponownie stał się meczetem. Od 2024 roku wstęp dla turystów jest możliwy tylko na galerię znajdującą się na piętrze i wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty. Parter przeznaczono natomiast wyłącznie do użytku religijnego dla wyznawców islamu, co czyni Hagię Sophię jedynym meczetem w mieście pobierającym opłatę za zwiedzanie.
Hagia Sophia niszczona i odbudowywana
Historia Hagii Sophii to również dzieje kolejnych zniszczeń i odbudów. Pierwszy kościół z IV wieku kilkukrotnie padał ofiarą pożarów i klęsk naturalnych. Największe zniszczenia przyniosły zamieszki w 532 roku oraz trzęsienia ziemi w latach 558 i 989. Po każdym kataklizmie świątynia była jednak uparcie rekonstruowana. Obecnie trwa największa renowacja obiektu od czasu założenia Republiki Turcji, czyli od ponad stu lat.
Ochrona zabytków, domów i ludzi
Katastrofalne trzęsienie ziemi, które nawiedziło południową Turcję w 2023 roku, skłoniło władze 16-milionowego Stambułu do podjęcia działań mających na celu przygotowanie się na podobne możliwe wstrząsy, które są nieuniknione w tak aktywnym sejsmicznie rejonie świata. Według ekspertów silne trzęsienie ziemi w regionie Bosforu mogłoby doprowadzić obecnie do śmierci nawet 100 tysięcy osób. Władze przyspieszyły zatem prace związane z przygotowaniem miasta i rozpoczęły intensywną kontrolę najbardziej narażonych budynków.
Źródło: tvn24.pl, wszystkoconajważniejsze.pl
Czytaj też: Architektura | Ciekawostki | Historia | Architektura sakralna | Turcja
