Co jakiś czas podczas remontów kamienic w Polsce odkrywane są malowidła lub napisy, które zdobiły te budynki dziesiątki i setki lat temu. Trwa dyskusja, czy zachowywać niemieckie napisy na ścianach przypominające o historii, czy zamalowywać i udawać, że przeszłość była zgoła odmienna?
Najwięcej historycznych napisów można znaleźć we Wrocławiu, Gdańsku, Toruniu, Zielonej Górze, Szczecinie i Poznaniu. Zebraliśmy zdjęcia kilku napisów ze stolicy Wielkopolski, które są widoczne, choć większość mieszkańców już o nich nie pamięta.
Przypadków, kiedy podczas remontów starych budynków pojawia się pytanie „co z napisami zrobić?” jest wiele. W 2020 roku w Szczecinie wyremontowano kamienicę przy ul. Powstańców Wielkopolskich 22, która była w opłakanym stanie. Remont przeprowadził Zarząd Budynków i Lokali Komunalnych. Zniszczona kamienica wygląda teraz jak nowa, ale za warstwą styropianu i farby ukryto architektoniczne detale, w tym historyczne napisy oraz kultowy mural z koniem trojańskim. Zdjęcia z przed i po remoncie szczecińskiej kamienicy:
Problem napisów związany jest z historią. Kiedy po II wojnie światowej zmieniły się granice Polski ludność na masową skalę usuwała ślady po niemieckich mieszkańcach. Skuwano napisy, niektóre zamalowywano i zastępowano polskimi. Jeszcze w innych sytuacjach napisy ukrywano pod warstwą tynku. Takie napisy często pojawiają się po latach kiedy tynk po prostu odpada od ścian. Co więcej, powód dla którego zachowało się wiele takich napisów jest prozaiczny – niemieckie napisy ocalały przez słabej jakości materiały budowlane dostępne tuż po II wojnie światowej. Farb brakowało, a te dostępne były często gorszej jakości niż wyroby przedwojenne. A więc ukrywać czy zachowywać?
Stosunek do historycznych fragmentów miasta może być inny. Niemieckie napisy na ścianach poznańskich kamienic wyśledził fanpage Blizny Poznania. To strona na Facebooku, gdzie można znaleźć zestawienia historycznych zdjęć miasta ze współczesnymi kadrami. To na takich fotografiach najlepiej widać rozwój miasta i wiążące się z tym zmiany.
Autor fanpage zwrócił uwagę na trwające prace remontowe budynku na rogu ul. Bydgoskiej i Gdańskiej w Poznaniu. W tym przypadku wykonawca (firma Lidenskap) odnowi historyczne napisy oraz sprawi, by były dobrze wyeksponowane. Stare napisy nad lokalami, w których przed laty działały sklepy nie mają mają specjalnej ochrony konserwatorskiej. Sporo z nich zniknęło z polskich miast w chwili, kiedy pojawiły się fundusze unijne na rewitalizację budynków. Warto jednak wskazać tutaj na ich nie tylko historyczne znaczenie, ale i graficzne. Wiele z takich napisów to ciekawy element typograficzny, dzięki któremu dowiadujemy się, jak przed laty tworzono reklamy.
Zdjęcia z pierwszego etapu prac renowacji kamienicy na skrzyżowaniu ul. Gdańskiej i Bydgoskiej w Poznaniu:
Jaki jest Wasz stosunek do poniemieckich napisów? Dajcie znać odpowiadając w sondzie zamieszczonej pod galerią zdjęć.
Czytaj też: Zabytek | Poznań | Renowacja | Witryna Sklepowa | WhiteMAD na Instagramie
fot. Kosik, Blizny Poznania (facebook.com/BliznyPoznania)