Planowanie oświetlenia to ważny element procesu projektowania wnętrz. Jednak najczęściej o nim zapominamy. Kupujemy lampy i nie zastanawiamy się, jak będą świecić, jaki efekt spowodują w danym pomieszczeniu. A tymczasem planowanie oświetlenia jest niezbędnym procesem do stworzenia przyjaznej przestrzeni. Wszak w naszej szerokości geograficznej dziennego światła jest stosunkowo mało, a zimą musimy posiłkować się sztucznym oświetleniem niemal od rana. W tym artykule chcemy dosłownie „rzucić nowe światło” na to, jak ważne jest myślenie o roli światła już na etapie powstawania koncepcji i projektu wnętrz. O merytoryczne wsparcie poprosiliśmy ekspertów z Modular Lighting Instruments.
Planowanie oświetlenia. Co to właściwie jest?
Planowanie oświetlenia to umiejętność gry światłem i cieniem. Odpowiednie światło pozwala komfortowo korzystać z domu i mieszkania. Światło buduje nastrój, poprawia poczucie bezpieczeństwa, sprzyja relaksowi lub pobudza do działania. Odpowiedni efekt trudno jest uzyskać bez porady eksperta i nie chodzi tu o architektów wnętrz. Ci wprawdzie są ekspertami od projektowania przestrzeni, ale niekoniecznie dysponują zaawansowaną wiedzą w kwestii planowania oświetlenia. Producent opraw oświetleniowych Modular Lighting Instruments posiada specjalny dział Light Planning’u, który przygotowuje projekty oświetlenia dla klientów. Ich zadanie można porównać do pracy scenografa w teatrze wspólnie z reżyserem (architektem). Eksperci od Light Planning’u wybierają odpowiednie sceny i skupiają się na oświetleniu głównych „aktorów”. Wspólnie tworzą scenografię i wybierają światło, które wydobędzie z wnętrza domu czy mieszkania piękno. W tej pracy wspiera ich zaawansowane oprogramowanie.
Dlaczego przemyślany projekt oświetlenia ma znaczenie?
Odpowiadając krótko: bo światło to życie! Dobry projekt oświetlenia pozytywnie wpływa na nasz nastrój i zdrowie oczu. Dlatego ważne jest odpowiednie dobranie barwy i natężenie światła oraz jego umiejscowienie. Przemyślane i dobrze zaprojektowane światło może poprawić nastrój w ciągu dnia, wpływać na wydajność pracy przy biurku, a wieczorem pozwoli wypocząć. Projektując oświetlenie należy pamiętać o kilku jego warstwach (najczęściej od trzech do sześciu). W ten sposób możemy oświetlić elementy architektoniczne, podkreślić tekstury, dzieła sztuki i elementy dekoracyjne. By to osiągnąć należy dokładnie poznać potrzeby użytkowników, ich codzienne zwyczaje.
Dobre oświetlenie wnętrza zdecydowanie łatwiej osiągnąć w przestrzeni biurowej, które spełnia jedną, konkretną funkcję. Trudniejszym zadaniem jest zaprojektowanie oświetlenia we wnętrzu mieszkalnym, które musi pełnić wiele funkcji jednocześnie – do relaksu, pracy, spożywania posiłków, oglądania TV, spania, zabawy z dziećmi itd. Dlatego oświetlenie musi być wielowarstwowe, dostosować się do aktualnych potrzeb. Co ważne, projektowanie oświetlenia nie odbija się negatywnie na wystroju. Wciąż możemy posiadać w salonie czy sypialni ulubioną lampę, ale może się okazać, że lepiej będzie pracować w innym miejscu lub świecąc z innym natężeniem.
Planowanie oświetlenia to kwestia, która szczególnie powinna zainteresować architektów i architektów wnętrz. Światło jest jak cichy bohater, który wpływa na ostateczny wygląd projektowanego wnętrza. Dzięki niemu architekci mogą podkreślić te elementy pomieszczenia, na których eksponowaniu najbardziej im zależy. Również osoby korzystające z usług projektowania wnętrz powinny poruszać kwestię projektowania oświetlenia podczas rozmów z architektem. Sztuczne oświetlenie ma nie tylko umożliwić nam korzystanie z pomieszczeń nocą, ale też być zdrowe. Odpowiednie światło wpływa na nasz rytm dobowy, ułatwia zasypianie oraz pozwala budzić się rano z pełnią energii.
Light plannig to coś więcej niż tylko konsultacja, to moment, kiedy dostaję bardzo dużą dawkę rzetelnych informacji, które mogę przekuć w doskonały projekt. Bez ludzi, którzy pomagają nie byłoby możliwe osiągnięcie 100 proc. celu – oni tylko pokazują, opowiadają, dają możliwości, a ja dokonuję świadomych wyborów. Wnętrze/architektura za dnia, to pierwszy etap projektu – noc, jest równie ważną porą przez wielu zaniedbywaną… moim celem w projektowaniu światła jest pokazanie architektury taką, jaka nie jest do zobaczenia za dnia. Bryły nocą wyglądają zupełnie inaczej – a co ważne przez wiele godzin wyglądają tak samo – co jest niemożliwe w ciągu dnia – mówi architekt Marcin Tomaszewski z pracowni REFORM Architekt.
Kto zajmuje się projektowaniem oświetlenia?
W zachodnich krajach już od dłuższego czasu ważną rolę w projektowaniu wnętrz odgrywają projekty światła (tzw. light planning), które są wykonywane przez architektów światła (lighting designer’ów). Na rodzimym podwórku kwestia ta dopiero zyskuje na znaczeniu.
Obserwujemy, że w Polsce coraz więcej architektów i projektantów wnętrz docenia rolę jakościowego światła i zleca lighting designer’om przeprowadzenie analizy światła w ich projektach. Można przyjąć, że lighting designer powinien posiadać szerokie interdyscyplinarne kompetencje – musi nie tylko znać się na rozmieszczeniu źródeł światła, doborze odpowiedniej mocy opraw, ale również musi mieć gen artysty, który będzie potrafił „pomalować wnętrze światłem” – oświetlenia Marta Zgłobicka i Adam Brzostowski, oficjalni dystrybutorzy produktów marki Modular Lighting Instruments w Polsce oraz prowadzący na Instagramie profil „Pan i Pani od światła” (instagram.com/pan_i_pani_od_swiatla).
Zatem lighting designer powinien być prawą ręką architekta i projektanta wnętrz, który decyduje o efektywnym rozplanowaniu światła we wnętrzach. W ramach swoich kompetencji osoba pracująca jako lighting designer może łączyć design z oświetleniem, aby wydobyć piękno wnętrza, pobudzać emocje i jednocześnie zachować funkcjonalność i korzystne dla zdrowia działanie światła. Lighting designer analizuje, jak światło pada na meble, drewno, kamień, sztukę. Następnie wybierze odpowiednie oprawy i zaproponuje ich lokalizację.
Do projektowania oświetlenia i analizy światła wykorzystuje się system DIALUX. To specjalne oprogramowanie, które umożliwia symulację i analizę oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego, oferując realistyczne odwzorowanie efektów świetlnych. Na zamieszczonych wizualizacjach widać, jak oprogramowanie wskazuje przewidywane natężenie dla wybranego oświetlenia. Bogatsi o taką wiedzę mogą łatwiej zaproponować zmiany w projekcie wnętrza, intuicyjnie wyróżnić strefy funkcjonalne w pomieszczeniu, wszak innego oświetlenia wymaga salon z kanapą, na której można się zrelaksować, a innego blat roboczy w kuchni. Projektanci pracują nad warstwowaniem światła, czyli łączeniu oświetlenia ogólnego, funkcjonalnego i dekoracyjnego, dzięki czemu mogą przygotować pomieszczenie na różne scenariusze.
Przesuń suwak:
Dobre oświetlenie w domu czy mieszkaniu docenimy zwłaszcza zimą, kiedy naturalnego światła jest zdecydowanie mniej.
Zgodnie z zaleceniami Modular’a w naszej szerokości geograficznej bardzo dobrze sprawdza się barwa 2700K. Przez wielu ta barwa kojarzona jest z żółtym światłem, natomiast w produktach Modulara uzyskaliśmy efekt przyjemnego, otulającego światła. Nie bójmy się zatem stosować barwy 2700K w naszych mieszkaniach i domach – ta barwa dobrze nas nastraja w okresie jesienno-zimowym, który trwa u nas aż sześć miesięcy. Ta barwa poprawi samopoczucie i ociepli wnętrza, gdy za oknem panuje szara i ponura pogoda – dodaje duet projektantów.
Do pomieszczeń biurowych zalecają jednak barwę 3000K. Barwa ta jest również ciepła, ale przez to, że jest bardziej neutralna, zwiększa zdolność do skupienia i pracy. Jeśli ktoś często pracuje z domu to powinien skorzystać z technologii „warm dim”. Technologia „warm dim” zastosowana w oprawie daje możliwość zmiany barwy od neutralnej, aż po barwę bardzo ciepłą (zakres regulacji to 1800K – 3000K). To oznacza, że kupując jedną oprawę z opcją „warm dim” można zastąpić dwa lub trzy rodzaje lamp tworzących klimat w zależności od zapotrzebowania pory dnia. Taka technologia sprawdzi się w pomieszczeniach o zmieniających się funkcjach.
Ale jak rozróżnić dobre oprawy od słabych jakościowo? Tu pojawia się kilka technicznych kwestii. W Polsce producenci najchętniej porównują swoje produkty na bazie współczynnika CRI (Colour Rendering Index). Określa on, jak dobrze odwzorowane są barwy oświetlonych przedmiotów. Im wartość wskaźnika jest wyższa, tym barwy są lepiej oddawane, a oświetlane przedmioty wyglądają naturalniej. CRI wykorzystuje osiem przykładowych kolorów referencyjnych (R1-R8), aby określić, w jaki sposób źródło światła oddaje te kolory w porównaniu ze światłem słonecznym. Pożądaną wartość wskaźnika jest poziom >90 (max. 100).
Z powodu niskiej miarodajności współczynnika CRI (porównywania tylko ośmiu kolorów), stowarzyszenie IES (ang. lluminating Engineering Society of North America) wdrożyło nowy wskaźnik TM 30-15, który wykorzystuje aż 99 kolorów referencyjnych, co stanowi większą bazę próbek reprezentujących bardziej rzeczywiste kolory. Kolory te zostały wybrane z obszernej bazy danych obiektów ze świata rzeczywistego.
Przesuń suwak:
Nowy system ma na celu usprawnienie obecnie powszechnie używanego współczynnika CRI oraz wyeliminowaniu w możliwie największym stopniu wad poprzedniego współczynnika. Producenci najczęściej chwalą się, że ich oprawy osiągają wartość >90 (co już powoli staje się standardem rynkowym), jednak przy wyborze producenta warto zapytać sprzedawcę o podanie wartości wskaźnika TM-30-15 – dzięki temu uzyskamy bardziej miarodajne informacje o tym jak będzie świecić oprawa.
Projektowanie oświetlenia – kiedy zacząć?
Projektowanie oświetlenia warto rozpocząć już na wczesnym etapie projektowania domu lub wnętrza. Dzięki temu można łatwiej zaplanować, gdzie wyprowadzone zostaną punkty świetlne i dostosować światło do funkcji pomieszczenia. Lighting planer przekaże wytyczne architektowi, jak rozprowadzić instalację elektryczną. A co jeśli mój dom czy mieszkanie jest już gotowy? Czy mogę jeszcze poprawić oświetlenie? Zdecydowanie tak! Nawet jeśli nie można zmienić elektryki, zawsze można dodać lampy, kinkiety, taśmy LED czy inne akcenty świetlne. Dzięki takim dodatkom nawet najzwyklejsze wnętrze może zmienić się w cudownie oświetloną przestrzeń.
Oświetlenie jest kluczem do stworzenia idealnego wnętrza. Dobrze zaprojektowane światło sprawia, że nasze wnętrza stają się bardziej komfortowe, a my sami czujemy się w nich lepiej. Odpowiedni dobór światła może zmienić każde pomieszczenie w miejsce, do którego będziesz chciał wracać. Dlatego Modular Lighting Instruments stara się, aby każdy zaprojektowany produkt był coraz lepszy.
W każdym projekcie szukamy idealnej równowagi między pięknym designem, a nowoczesną technologią światła – podsumowują Marta Zgłobicka i Adam Brzostowski „Pan i Pani od światła„.
kontakt:
Pan i Pani od Światła – oficjalny dystrybutor marki Modular Lighting Instruments w Polsce
mail: hello@supermodular.pl
katalog produktów: TUTAJ
Czytaj też: Oświetlenie | Wnętrza | Biuro | Dom | Architekt | Polecane | whiteMAD na Instagramie
Artykuł sponsorowany.
