Mozaika przedstawiająca dywan zdobi ścianę dawnej Fabryki Dywanów w Kowarach. Dziś jest w fatalnym stanie, ale lokalne władze chcą ją uratować. Prace związane z renowacją mają rozpocząć się w 2025 r.
O mozaice pisaliśmy już w 2019 r., kiedy obiekt został wpisany do Gminnej Ewidencji Zabytków. To podstawowa forma ochrony, która jednak nie daje takich możliwości, jak wpis do rejestru zabytków.
Słynna mozaika wykonana została w 1978 r. ze 170 tysięcy szklanych płytek. Jej kształt przywodzi na myśl dywan i ma 9 metrów długości oraz 8 metrów szerokości. Mozaikę zaprojektowali pracownicy Fabryki Dywanów w Kowarach, a pracom przewodziła Stanisława Lewkowicz. Ceramikę wykonano z maleńkich płytek, których wymiary mają 2×2 cm. W sumie dostrzec tu można płytki w 18 różnych kolorach, a ich produkcją zajęła się Wałbrzyska Fabryka Porcelany.
Mozaikę wykonywano przez trzy miesiące. Ozdobny element przypomina dywan szenilowy typu smyrneńskiego, który był produkowany w tamtejszej fabryce. Niestety przez lata mozaika nie była konserwowana i systematycznie odpadają z niej kolejne fragmenty.
Zdjęcia, które publikujemy wykonane zostały w 2019 r. Dziś stan mozaiki jest już gorszy. Odpadające elementy zbiera i przechowuje Andrzej Olszewski z Muzeum Sentymentów, które dziś działa w budynku dawnej fabryki.
Redaktorka serwisu architektura.muratorplus.pl Julia Dragović skontaktowała się z Burmistrz Kowar, Elżbietą Zakrzewską, która poinformowała o planach rozpoczęcia prac restauracyjnych. Prace mają rozpocząć się w 2025 r. i są związane z planami rozwoju całego obiektu. Nowy właściciel chce otworzyć tutaj muzeum motoryzacji. Burmistrz miasta zabiegała, by mozaikę wpisać do rejestru zabytków województwa, jednak bez skutku. Trzymamy kciuki, że lokalne władze skutecznie odnowią dzieło, by te znów mogło cieszyć oczy.
Historia Fabryki Dywanów Kowary sięga II połowy XIX wieku, kiedy grupa mieszkańców odwiedziła tureckie miasto Izmir (wówczas Smyrna), gdzie szkoliła się z szycia dywanów. Dywany powstawały wtedy poprzez wiązanie węzełków na drewnianych krosnach. Rozwój fabryki nastąpił na początku XX wieku. Nowe krosna umożliwiły tkanie dywanów z użyciem 64 kolorów wełny. W latach 30. produkty fabryki eksportowano do Europy Zachodniej, Skandynawii oraz Ameryk. W latach 90. upaństwowiony wcześniej zakład przeszedł w prywatne ręce, jednak ostatecznie w 2009 r. został zamknięty.
zdjęcia: Muzeum Sentymentów (muzeumsentymentow.pl, facebook.com/MuzeumSentymentow)
źródło: Urząd Miasta Kowary, Architektura Murator, Muzeum Sentymentów
Czytaj też: Ciekawostki | Mozaika | Ceramika | Zabytek | Renowacja | whiteMAD na Instagramie
zdjęcie z 2018 r.:
