Kamienica Gustawa Pala, stojąca na granicy Ochoty i Śródmieścia przy Alejach Jerozolimskich 101, stanowi wybitny przykład luksusowej architektury mieszkaniowej w Warszawie końca lat 30. XX wieku.
Budynek został zaprojektowany przez przedwojenny duet architektów Jerzego Gelbarda i Romana Sigalina dla rodziny Palów, właścicieli wolskiej Fabryki Przetworów Chemicznych „Dobrolin”, produkującej popularną w tamtych czasach pastę do butów. Kamienica, posiadająca cechy umiarkowanego modernizmu, ma układ dwupodwórzowy, półotwarty od strony zachodniej w pierwszym dziedzińcu i otwarty w drugim.
Pięciopiętrowy budynek frontowy powstał w latach 1937−1938, a trzy czteropiętrowe oficyny w latach 1939−1940. Fasada z okładziną z płyt piaskowca szydłowieckiego ma umieszczone w jednoosiowych odstępach cztery pięciokondygnacyjne wykusze, co jest charakterystycznym rozwiązaniem dla tej spółki architektów, oraz wnęki balkonowe w osiach skrajnych. Panowie w swoich projektach często inspirowali się architekturą Paryża, dlatego też stworzone przez nich budynki zyskały przydomek “paryskich”. Do wnętrza budynku prowadzą duże, oszklone drzwi. Ściany korytarza pokrywa brązowe lastryko, a posadzka ułożona jest z kolorowych gorsecików. Zainstalowano tam również kute kraty w stylu art déco oraz przeszkloną windę.
Kamienica pod koniec lat 30. XX w. i obecnie. Źródło: Archiwum Państwowe w Warszawie
Kamienica nosi na fasadzie ślady po postrzelinach, ale ogólnie zachowała się w świetnym stanie. Podczas wojny Niemcy ją nawet zaminowali, jednak nie doszło do detonacji, a w 1945 roku żołnierze Armii Czerwonej próbowali ograbić budynek, w czym przeszkodzili im mieszkańcy. W 1951 roku na mocy dekretu kamienica została odebrana prawowitym właścicielom. W ostatnich latach budynek przeszedł remont, gdzie m.in. staranne oczyszczono kamienną okładzinę elewacji frontowej i odtworzono detal architektoniczny w oryginalnej formie. W 2011 roku kamienica została wpisana do rejestru zabytków. W latach 1960−1968 w kamienicy mieszkała Ida Kamińska- wybitna polska aktorka żydowskiego pochodzenia i dyrektor Teatru Żydowskiego, co upamiętnia tablica umieszczona na fasadzie.
Źródło: jedenraz.wordpress.com, fotografiawarszawy.com
Czytaj też: Warszawa | Kamienica | Elewacja | Ciekawostki | Detal | whiteMAD na Instagramie
Temat: Kamienica Gustawa Pala w Warszawie: przykład przedwojennego luksusu
