Aleje Ujazdowskie to jedna z najbardziej prestiżowych ulic Warszawy, znana ze swojej reprezentacyjnej zabudowy i historycznego znaczenia. Wzdłuż tej malowniczej arterii powstały liczne eleganckie kamienice, wille i gmachy rządowe, które do dziś zachwycają swoim architektonicznym rozmachem. Jednym z tutejszych budynków jest kamienica Henryka Kolberga, mieszcząca się pod numerem 19, która dziś stanowi świadectwo dawnej świetności tej części miasta. Obecnie obiekt wymaga jednak pilnego remontu.
Kamienica Kolberga: historia i architektura
Naprzeciw wejścia do parku Ujazdowskiego, w latach 1911–1913, powstała pięciopiętrowa, reprezentacyjna kamienica, zaprojektowana przez Stanisława Grochowicza na zlecenie Henryka Wilhelma Kolberga. Budynek łączył w sobie cechy wczesnego modernizmu z neoklasycystycznymi elementami dekoracyjnymi, wśród których wyróżniały się płaskorzeźby przedstawiające gryfy, alegorie czterech pór roku oraz sfinksy umieszczone pod wykuszami. Charakterystycznym detalem fasady była imponująca, dwukondygnacyjna loggia, zwieńczona przestronnym tarasem na trzecim piętrze. Pierwsze piętro zajmował przestronny apartament właściciela, natomiast wyższe kondygnacje przeznaczone były na luksusowe mieszkania na wynajem. Kamienica, jak na tamte czasy, była niezwykle nowoczesna – wyposażono ją w instalację elektryczną, gazową oraz centralne ogrzewanie, a także windy, co znacząco podnosiło komfort życia jej mieszkańców.
Luksusowe wykończenie wnętrz
Budynek olśniewał wysoką jakością wykończenia. Brama przejazdowa została wyłożona płytami z ciemnego marmuru, a na klatkach schodowych zastosowano różowy marmur sprowadzony z Węgier. Drzwi wejściowe do mieszkań wykonano z drewna gruszy, co dodatkowo podkreślało prestiż nieruchomości. Wnętrza poszczególnych apartamentów urządzono w różnorodnych stylach historycznych – od neorenesansowego, przez empire, po neorokokowe buduary. W niektórych pomieszczeniach znalazły się sprowadzone z Paryża białe marmurowe kominki z kryształowymi lustrami, które przetrwały do dzisiejszych czasów. Dodatkowego splendoru dodawały złocone balustrady balkonów i tarasów.
Właściciel kamienicy i jego losy
Henryk Wilhelm Edward Kolberg (1861–1935) był inżynierem górniczym i przedsiębiorcą, który jako jedyny z rodu Kolbergów zgromadził znaczny majątek. Był współwłaścicielem kopalni w Zagłębiu Donieckim, a po przeprowadzce do Warszawy założył Fabrykę Aparatów Optycznych i Precyzyjnych „H. Kolberg i Ska”, która później przekształciła się w spółkę Państwowe Zakłady Optyczne S.A. W wyniku kryzysu gospodarczego lat 30. XX wieku Kolberg musiał sprzedać kamienicę, która trafiła w ręce rodziny Krausharów. W 1940 roku właścicieli przesiedlono do getta, a obiekt zajęli hitlerowcy, włączając go do tzw. dzielnicy niemieckiej. Na sąsiedniej posesji w 1903 roku stanęła efektowna kamienica Maurycego Spokornego. Gmach został spalony w czasie działań wojennych i rozebrany w 1947 roku. Jego historię opisaliśmy TUTAJ.
Kamienica Kolberga i jej losy w XX i XXI wieku
Budynek zasadniczo przetrwał II wojnę światową. Jego wnętrza częściowo uległy zniszczeniu, jednak zachowało się w nich wiele elementów dekoracyjnych i wyposażenia. Kamienica posiadała pierwotnie dwie oficyny. Jedną z nich wyburzono przed 1945 rokiem, drugą pod koniec lat 70. Po zakończeniu wojny obiekt mieścił m.in. protokół dyplomatyczny, natomiast po 1989 roku czasowo funkcjonowały tu instytucje finansowe. Dziś kamienica stanowi własność Ministerstwa Sprawiedliwości. Mimo to, fasada budynku jest w nie najlepszym stanie, a jego świetność dawno przeminęła. Najbardziej dobitnie świadczą o tym drewniane stemple podtrzymujące zagrożone zawaleniem tarasy. Kamienica Kolberga wciąż pozostaje jednak ważnym elementem architektonicznego krajobrazu Warszawy i świadectwem dawnej świetności Alej Ujazdowskich.
Źródło: warszawa.wyborcza.pl, polacyzwyboru.pl
Czytaj też: Kamienica | Warszawa | Architektura w Polsce | Ciekawostki | whiteMAD na Instagramie
Kamienica w 1914 i 2025 roku. Źródło: Wiadomości Budowlane Miejskie i whiteMAD/Mateusz Markowski
Kamienice przy Alejach Ujazdowskich w 1938 i 2025 roku. Źródło: tygodnik „Stolica” nr 38, (1657) 23.09.1979 i whiteMAD/Mateusz Markowski
