Kamienica Oranowskiego była eleganckim domem czynszowym. Dziś trudno w to uwierzyć

Kamienica Oranowskiego, usytuowana przy prestiżowej ulicy Krakowskie Przedmieście 6 w Warszawie, to budynek o burzliwej historii. Jej dzieje sięgają XVIII wieku, a obecny wygląd obiektu to wynik powojennej odbudowy, podczas której nadano mu formę spójną z sąsiednią zabudową.

Zanim powstała kamienica Oranowskiego, na posesji znajdował się dwupiętrowy budynek wzniesiony przed 1770 rokiem dla Józefa Niecieiskiego. Był to solidny, murowany dom, który przetrwał ponad sto lat, zanim został rozebrany pod koniec XIX w. Na jego miejscu wybudowano nową, dużo bardziej okazałą kamienicę, odpowiadającą rosnącym potrzebom rozwijającej się Warszawy.

Kamienica około 1904 roku. Źródło: www.warszawa1939.pl/Wikimedia Commons

Nową kamienicę zaprojektował architekt Franciszek Brauman dla Leonarda Oranowskiego. Budynek, zrealizowany w latach 1898-1899, miał cztery piętra i dwa zamknięte podwórka, co było typowe dla warszawskich kamienic czynszowych tamtego okresu. Secesyjne zdobienia, takie jak jońskie kolumny podtrzymujące balkony, bogato zdobione gzymsy oraz ozdobne wieżyczki na dachu, nadawały budynkowi elegancki, charakterystyczny wygląd. Dach kamienicy zdobiły barierki, co dodatkowo podkreślało jej reprezentacyjny charakter. Istnieje przypuszczenie, że podczas budowy nowej kamienicy wykorzystano część murów starego budynku Niecieiskiego, jednak nie ma na to jednoznacznych dowodów.

Kamienica Oranowskiego w 1937 roku i obecny budynek. Fot. Archiwum Państwowe w Warszawie i whiteMAD/Mateusz Markowski

Podczas II wojny światowej, a konkretnie w 1944 roku, kamienica Oranowskiego została poważnie uszkodzona. Budynek spłonął, jednak mury przetrwały i nieruchomość nadawała się do odbudowy. Po wojnie jednak zdecydowano, że nie będzie ona odrestaurowywana w oryginalnej formie. Powojenna wizja architektoniczna Krakowskiego Przedmieścia zakładała bowiem inny, bardziej spójny i historyczny styl.

Kamienica podczas odbudowy pod koniec lat 40. i budynek dzisiaj. Fot. NAC – Narodowe Archiwum Cyfrowe www.nac.gov.pl/ i whiteMAD/Mateusz Markowski

W latach 1947-1948 na miejscu zniszczonej kamienicy Oranowskiego wzniesiono nowy budynek, który luźno nawiązywał do stylu XVIII-wiecznej kamienicy Józefa Niecieiskiego. Nie była to jednak pełna rekonstrukcja, a raczej obiekt inspirowany dawnym projektem. Nowy budynek jest dwu- lub trzypiętrowy, w zależności od strony, z której się na niego spogląda – od ulicy ma dwie kondygnacje, a od podwórza trzy.

Pomimo że powojenna kamienica znacząco różni się od swojej poprzedniczki, zachowano kilka elementów oryginalnych, takich jak przejazd bramny. Do dzisiaj można w nim zobaczyć fragmenty przedwojennego wystroju, w tym żółte płytki posadzkowe, kute ozdobne wrota oraz odboje.

Źródło: lapidarium.fundacja-hereditas.pl, warszawa1939.pl

Czytaj też: Kamienica | Warszawa | Architektura w Polsce | Ciekawostki | whiteMAD na Instagramie