Secesja to styl architektoniczny, który na przełomie XIX i XX wieku podbił Europę swoją finezyjnością, asymetrią oraz bogactwem dekoracyjnych detali. W Belgii, kolebce Art Nouveau, można znaleźć wiele imponujących przykładów tego stylu, jednak jeden budynek wyróżnia się szczególnie. Mowa o De Vijf Werelddelen (Pięć Kontynentów) – niezwykle ekstrawaganckim kompleksie architektonicznym w Antwerpii, zaprojektowanym przez Fransa Smeta-Verhasa w 1901 roku. Jego charakterystyczna fasada z wykuszem przypominającym dziób statku, nie tylko przyciąga wzrok, ale również odzwierciedla profesję pierwszego właściciela, szkutnika P. Roeisa. To prawdziwe arcydzieło secesji, pełne kunsztownych detali i elementów dekoracyjnych.
Secesyjna architektura i unikalne detale
Zlokalizowany na rogu ulic Schildersstraat i Plaatsnijdersstraat, w pobliżu Muzeum Sztuk Pięknych w Antwerpii, kompleks De Vijf Werelddelen składa się z czterech domów. W jego skład wchodzi efektowny budynek narożny z charakterystycznym wykuszem w kształcie dziobu statku, portiernia, dom mieszkalny oraz szeroki, zadaszony taras na pierwszym piętrze. Trzy budynki, ustawione wzdłuż ulic Plaatsnijder i Schildersstraat, cechują identyczne fasady z bogato zdobionymi gzymsami w stylu secesyjnym. Niestety, czwarty z nich (Schildersstraat 4) został przebudowany w 1964 roku w znacznie uproszczonym stylu, co osłabiło spójność architektoniczną zespołu.
Vandevorst, Kris, CC BY 4.0, via Wikimedia Commons
Fasada De Vijf Werelddelen i użyte materiały
Elewacja budynków wykonana została z żółtej cegły na cokole z błękitnego kamienia, a całość urozmaicają dekoracyjne pasy i cegły w kontrastujących kolorach. To typowy dla secesji sposób łączenia materiałów, który nadaje fasadzie elegancji i lekkości. W budowie zastosowano także naturalny kamień w gzymsach, balkonach i obramowaniach okiennych. Na uwagę zasługuje bogactwo elementów kutych z żelaza, takich jak pięknie zdobiona latarnia na rogu budynku, misternie wykonana balustrada balkonu w portierni oraz elegancka kratownica na drzwiach wejściowych i oknach piwnicznych.
Słynna belgijska secesja – układ i funkcje budynków
Budynek narożny, najbardziej efektowny w całym kompleksie, ma cztery piętra i antresolę. Parter, oświetlony zakratowanymi oknami, był przeznaczony na powierzchnie usługowe. Najbardziej reprezentacyjne pomieszczenia mieszkalne znajdują się na drugim i trzecim piętrze. Ozdobą trzeciego piętra jest drewniany wykusz, którego balkon został ukształtowany na wzór dziobu statku, który stanowi jeden z najbardziej charakterystycznych elementów fasady. Brama prowadząca do zespołu składa się z dwóch pięter, a jej parter zdobią trzy szerokie, segmentowe otwory – okno i dwie bramy z ozdobnymi, kutymi kratami. Nad garażami wznosi się piękne szklane zadaszenie wsparte na żelaznej konstrukcji z eleganckimi kolumnami. Otaczające budynek narożny domy szeregowe, pierwotnie trzy (obecnie dwa), mają klasyczną konstrukcję jednorodzinną. Ich fasady charakteryzują się zakrzywionymi balkonami na konsolach, szerokimi oknami w kształcie kosza oraz ozdobnymi drzwiami wejściowymi z zielonym, przeszklonym daszkiem.
Status zabytku i obecne przeznaczenie De Vijf Werelddelen
Ze względu na swoją unikalną wartość architektoniczną, budynek narożny został wpisany na listę zabytków 31 marca 1976 roku. Dwa sąsiadujące budynki uzyskały ten status 8 czerwca 1988 roku. Obecnie kompleks pełni funkcję zarówno mieszkalną, jak i biurową. Na parterze budynku znajdują się biura Konsulatu Chile, którego honorowy konsul w 2012 roku został właścicielem nieruchomości.
Secesyjne arcydzieło z Antwerpii
De Vijf Werelddelen to najbardziej zachwycające dzieło belgijskiej secesji, łączące w sobie ekstrawagancję, bogactwo detali oraz odniesienia do profesji pierwszego właściciela. Dzięki wyjątkowej fasadzie, w której architekt Frans Smet-Verhas w niezwykle oryginalny sposób nawiązał do motywu statku, budynek pozostaje jednym z najważniejszych symboli architektonicznych Antwerpii.
Źródło: admirable-artnouveau.be, inventaris.onroerenderfgoed.be
Czytaj też: Belgia | Secesja | Kultura | Sztuka | Detal | Zabytek | whiteMAD na Instagramie
