Kamienice przy ulicy Lwowskiej 15/17 w Warszawie stanowią niezaprzeczalny przykład elegancji i solidności architektonicznej z początku XX wieku. Budynki zaprojektowane przez szkockiego architekta Artura Gurneya i wzniesione w latach 1911-1912, stanowiły część większego planu zabudowy tej okolicy. Do dziś zachwycają swoimi eklektycznymi fasadami.
Kamienice są wyjątkowym przykładem stylu, który można określić jako kombinację secesji i neogotyku, z wyraźnymi wpływami neoromańskimi oraz berlińskiego kubicznego modernizmu. Mnogość przeróżnych zdobień i elementów tworzy dynamiczną i złożoną kompozycję. Najbardziej charakterystycznym elementem są mansardy i narożna wieża, która pierwotnie miała bardziej smukły hełm. Charakterystycznym motywem jest majestatyczny gołąb umieszczony nad jednym z okien.
Elewacje budynków zawierają szereg detali, takich jak wielkie witryny, wąskie wejścia do sklepów, wykusze, balkony o różnorodnych balustradach oraz loggie z kolumienkami. Te elementy tworzą harmonijną całość, która jest zarazem monumentalna i dekoracyjna. Wieża narożna, wyższa o jedno piętro od reszty kamienicy, jest jednym z najbardziej charakterystycznych elementów budynku. Jej górna kondygnacja jest lekko nadwieszona, z szeroką wnęką z czterodzielnym oknem oraz wykuszem z oknem weneckim. Hełm wieży, rekonstruowany po wojnie, jest ostrosłupowy z czworoboczną latarnią.
Kamienice w 1912 roku. Źródło: „Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy” – Jarosław Zieliński, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Warszawa
Cokół elewacji pokryto kamieniem, a wyższe kondygnacje ozdobiono bardziej płaskim płytowaniem z pionowymi żłobkowaniami. Kamienice wzniesiono na bardzo płytkiej działce, przez co jest pozbawiona dziedzińca i oficyn. Budynki mają ceglaną konstrukcję z ogniotrwałymi stropami oraz wysoki, blaszany dach dwuspadowy (pierwotnie ceramiczny). W tylnej ścianie szczytowej, przylegającej do domu przy ul. Koszykowej 59, zaprojektowano piony świetlików. Wnętrza kamienic również zachwycają detalami architektonicznymi. Ich sienie wyłożono marmurowymi posadzkami, a na piętra można się dostać za pomocą eleganckich schodów z ozdobnymi szczeblami i prętami. Dekoracje wnętrz części wspólnych zawierają motywy wieńców.
Kamienica o numerze 17 w latach 80. i obecnie. Fot. „Warszawa” Wydawnictwo Interpress, 1985 i whiteMAD/Mateusz Markowski
Właścicielami kamienicy byli Aleksander Robert Horn, właściciel garbarni na Woli, oraz inni związani z nim przedsiębiorcy. W latach międzywojennych kryzys ekonomiczny dotknął branżę garbarską, co doprowadziło do zadłużenia budynku i jego sprzedaży w 1932 roku Ludwikowi i Marii Pannenkom. Podczas II wojny światowej, w czasie Powstania Warszawskiego, kamienica straciła zwieńczenie narożnej wieży, które zostało częściowo odtworzone w 1995 roku. Po wojnie, aż do przełomu lat 90. XX wieku, na parterze kamienicy mieścił się dwupoziomowy sklep mięsny.
Przyziemie kamienicy, 1968 i 2024. Fot. Tygodnik Stolica nr 43 (1090) 27.10.1968 i whiteMAD/Mateusz Markowski
W roku 2012, po reprywatyzacji, budynek został odzyskany przez rodzinę Pannenków i wystawiony na sprzedaż. Obecnie kamienica pełni funkcje mieszkalne i komercyjne, a jej architektura utrzymana jest w stosunkowo dobrym stanie, co po ponad stu latach nadal przyciąga uwagę i zachwyca przechodniów.
Kamienice przy Lwowskiej 15/17 to jedne z najpiękniejszych i najbardziej charakterystycznych budynków w Warszawie. Ich monumentalne bryły i staranne detale są świadectwem talentu Artura Gurneya oraz jego mistrza, Bronisława Rogóyskiego, którzy stworzyli te niezwykłe budynki. Stanowią one istotną część dziedzictwa architektonicznego miasta.
Źródło: nepomuki.pl
Czytaj też: Kamienica | Warszawa | Architektura w Polsce | Ciekawostki | whiteMAD na Instagramie
