Nowy kampus Uniwersytetu Warszawskiego na Powiślu, jak wiszące ogrody w centrum miasta

Prezentujemy jeden z projektów na przyszły budynek dydaktyczno-naukowy Uniwersytetu Warszawskiego, który powstanie na warszawskim Powiślu w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki. Tym razem prezentujemy wam obiekt, który NIE powstanie, jednak uznaliśmy, że warto pokazać go czytelnikom. Budynek wyglądający jak wiszące ogrody w centrum Warszawy został zaprojektowany przez architektów z pracowni Unism i trzeba przyznać, że prezentuje się świetnie. 

POWIŚLE
Otoczenie działki cechuje duża ilość obszarów zielonych – brak odbudowanych parceli w obszarze Powiśla po II wojnie światowej przyczynił się do powstania bogatych drzewostanów, które dziś tworzą zieloną bliznę przeszłości. Przez lata zapomniana dzielnica jest zlepkiem nielicznych przedwojennych budynków, powojennej odbudowy Warszawy oraz parkami. Miejsce po ciasnej zabudowie zajęła natura. W sposób przypadkowy powstało w okolicy wiele parków, a część została zagospodarowana tymczasowo. W tym specyficznym miejscu od początku XIX wieku Uniwersytet Warszawski rozpoczął swoją ekspansję, pociągając za sobą rozwój tej części Warszawy. Miastotwórcza rola szkolnictwa wyższego, pociągnęła za sobą prężny w ostatnich latach rozwój Powiśla. Miasto odzyskuje część niezagospodarowanych terenów, przy jednoczesnej ochronie cennych przyrodniczo terenów. Jednym z takich terenów jest działka przy skrzyżowaniu ulic Furmańskiej i  Karowej.  


POWIĄZANIA
Program funkcjonalny opracowany przez Inwestora zakłada maksymalne wykorzystanie dostępnego terenu przy jednoczesnym odsunięciu granicy budynku od ulicy Dobrej o 20 m w celu zachowania drzewostanu. Stworzenie projektu, który jednocześnie będzie miał otwarty charakter planu, dużą ilość przestrzeni wspólnych oraz mógł pomieścić wszystkie funkcje był zadaniem niełatwym. Jedną z decyzji, którą należało podjąć na samym początku decyzji projektowych było to, czy możliwe będzie ochronienie trzech około stuletnich drzew. Nie była to łatwa decyzja, jednak przy wymaganiach Inwestora stała się niezbędna. 

Pozostała aleja parkowa od ulicy Dobrej stała się jednocześnie myślą przewodnią dla całego projektu. Pomimo usunięcia części drzew, cały park wchodzi na projektowany budynek. Podzielony tarasowo budynek, na każdej kondygnacji stwarza możliwość powstania indywidualnego charakteru każdej z mniejszych przestrzeni dachu dzielonego bądź donic. Każdy użytkownik może stworzyć własną przestrzeń zewnętrzną. 

Kontynuacją zamysłu architektonicznego jest wewnętrzny dziedziniec – za płynnie przenikającymi się zielonymi tarasami podążają wielopoziomowe szerokie schody łączące wewnętrzną i zewnętrzną cyrkulację budynku, tworząc nieformalne miejsca pracy dla studentów. Dzięki rozwarstwieniu schodów tworzymy płynność przenikających się przestrzeni na różnych wysokościach uzyskując efekt jednej i równej przestrzeni dla wszystkich użytkowników. Integracja elewacji z ogrodowym sercem budynku zapewnia spójność wizualną i balansuje przestrzeń akademicką z cenną sferą wypoczynku, zapewniając wyważone miejsce dla wspólnej nauki. 

Wiszące ogrody zmieniają swoją funkcję w zależności od pory roku. Latem zacienione koronami drzew tarasy stają się miejscem spotkań na świeżym powietrzu, a wieczorem przestrzenią dla imprez integracyjnych. Zimą gdy drzewa są pozbawione liści a dostęp światła jest ograniczony, stają się idealnym miejscem zarówno dla pracy i odpoczynku.

WISZĄCE OGRODY ELEWACJA ULICY DOBREJ
Z racji znaczącego odsunięcia granicy inwestycji ze strony ulicy Dobrej, a także charakter lokalnego krajobrazu, prezentowana koncepcja zakłada użycie zabiegu rozwarstwienia poprzez rozsunięcie północno-wschodniej fasady, która w rezultacie tworzy poziomowane zielone tarasy. Uzyskany efekt „wiszących ogrodów” wizualnie łączy budynek z unikalnym dla Warszawy parkowym otoczeniem. 

Kontynuacją zamysłu architektonicznego jest wewnętrzny dziedziniec – za płynnie przenikającymi się zielonymi tarasami podążają wielopoziomowe szerokie schody łączące wewnętrzną i zewnętrzną cyrkulację budynku, tworząc nieformalne miejsca pracy dla studentów. Dzięki rozwarstwieniu schodów tworzymy płynność przenikających się przestrzeni na różnych wysokościach uzyskując efekt jednej i równej przestrzeni dla wszystkich użytkowników. Integracja elewacji z ogrodowym sercem budynku zapewnia spójność wizualną i balansuje przestrzeń akademicką z cenną sferą wypoczynku, zapewniając wyważone miejsce dla wspólnej nauki. 

Wiszące ogrody zmieniają swoją funkcję w zależności od pory roku. Latem zacienione koronami drzew tarasy stają się miejscem spotkań na świeżym powietrzu, a wieczorem przestrzenią dla imprez integracyjnych. Zimą gdy drzewa są pozbawione liści a dostęp światła jest ograniczony, stają się idealnym miejscem zarówno dla pracy i odpoczynku. 

WEJŚCIE GŁÓWNE
Wejście główne do budynku znajdujące się na skrzyżowaniu ulicy Dobrej i Karowej, które zostało zaakcentowane podniesionym narożnikiem. Płynne pociągnięcia gzymsu podtrzymujące donice organicznie integrują się z okolicznym parkiem. Zadaszona część wejścia staje się idealnym miejscem spotkań, jednocześnie zapewniając przestrzeń dla postoju rowerów, promując alternatywne środki transportu i zdrowy tryb życia. W ramach projektu przeanalizowano istniejące miejsca postojowe wzdłuż ulic kwartału i wszystkie miejsca postojowe zostają zachowane. 

OGRODY ZIMOWE
Z uwagi na funkcję budynku oraz duże zapotrzebowanie dziennego światła projekt przewiduje dwa wewnętrzne dziedzińce, zwiększając tym samym doświetlenie przestrzeni pracy stałej. W celu redukcji kosztów szklenia i eksploatacji budynku zastosowano zamknięcie przestrzeni szklanym dachem. Z powodu na stałą temperaturę w atrium zostanie zastosowana zieleń egzotyczna, których specjalnie dobrane gatunki będą sprawować funkcje estetyczne na równi ze zdrowotnymi, oczyszczając powietrze z miejskich zanieczyszczeń. Ukryte zaciągi wentylacji będą zamontowane w elewacji zewnętrznej budynku. Zimą gdy jakość powietrza spada zielone płuca będą źródłem czystego powietrza poprawiając komfort pracy i zdrowia studentów. Na wypadek znacząco niskich temperatur zaciągi będą zamykane by zredukować wychładzanie się budynku, umożliwiając zimowy charakter wewnętrznych ogrodów. Atria będą pełnić funkcje przestrzeni relaksacyjnych w otoczeniu żywej zieleni by zrównoważenie  zarządzać środowiskiem pracy młodych ludzi.  

ZIELONA, ENERGOOSZCZĘDNA FASADA
Z racji na wspólną kolorystykę inwestycji UW przy ulicy Dobrej w celu harmonizacji urbanistyki przyszłego zespołu kampusowego zastosowano użycie jasno-zielonych (pistacjowych) paneli prefabrykowanych w technologii włókno-betonowej. W celu uniknięcia nagrzewania się przestrzeni szczególnie wrażliwych na południowe światło zastosowano obracanie przeszkleń w kierunku wschodnim bądź zachodnim. Zmiana kierunku elewacji w najbardziej wrażliwych miejscach powoduje zminimalizowanie kosztów chłodzenia latem oraz zabezpieczają użytkowników przed nadmiernym nasłonecznieniem. Szklenie w budynku zostało zredukowane do 50% przez zastosowanie podziałów pionowych i pozbycie się zbędnego szklenia przy podłodze w zamian za funkcjonalne parapety. W związku z redukcją śladu węglowego budynku zaproponowane użycie drewnianych opraw okiennych. W razie gdyby inwestor uznał za zbyt kosztowne w utrzymaniu można podmienić na bardziej trwały na warunki atmosferyczne materiał lub zastosowanie hybrydowych rozwiązań.

OTWARTY PARTER
Kolejny kluczowym wyzwaniem projektu było stworzenie otwartego miasto twórczego parteru którego efektem byłaby przestrzeń sprzyjająca nieformalnym i spontanicznym spotkaniom studentów czy osób odwiedzających.  Jedną z metod uzyskania takiego rezultatu było uzyskanie płynnej przenikającej się przestrzeni, przecinające się trakty komunikacyjne tworzą organiczne wyspy. Użycie drewniano/betonowych materiałów posadzek tworzą nie widoczną barierę kreując otwarte a zarazem intymne miejsca pracy. Krzyżujące się ciągi komunikacyjne spotykają się w jednym punkcie tworząc główny hol, integrujące centrum budynku staje się tętniącym życiem sercem. 

HOL
Hol czyli serce, integruje wszystkie poziomy budynku wysoka przestrzeń zwieńczona świetlikiem tworzy klimat podobny do antycznego panteonu. Przecinające kubaturę stropy przemieszczają się względem siebie. Spiralny void tworzy wizualne koneksje między pracującymi studentami, wielowątkowe miejsca pracy rozbite do około tworzą unikalne punkty widokowe, dynamiczna przestrzeń nieformalnych spotkań jest niczym niekończący się film. Wpadające słońce kreśli okrągłą poświatę która wraz z porą dnia wędruje po wewnętrznych powierzchniach nadając tło codziennym wydarzeniom.   

CZYTELNIA
Wyeksponowana czytelnia w południowo-zachodniej części parteru widoczna z serca budynku i pozostałych wejść została rozciągnięta wzdłuż fasady od wewnętrznego dziedzińca podkreślając intymny a zarazem otwarty klimat pracy. Na końcu długiej przestrzeni przechodząc miedzy regałami z książkami widoczne są schodki, porozrzucane miękkie pufy tworzą idealne warunki do czytania i rozmyślania. W prostopadłym do czytelni skrzydle, przecięte akustyczną szybą znajdują się stanowiska pracy cichej.  

USŁUGI
Rozmieszczenie usług zostało zaproponowane od narożnika ulicy Furmańskiej kontynuująca wzdłuż ulicy Karowej. Widoczna księgarnia na skrzyżowaniu dwóch ulic rozpoczyna ciąg przecinających się sklepików, kiosków i kawiarenek. Zewnętrzne stoliczki są miejscem odpoczynku i miastotwórczą przestrzenią otwartą dla przechodniów. Odsunięcie parteru tworzy podcień chroniąc przed deszczem i nadmiernym nasłonecznieniem witryn.   

AULE TYPU L
Ciągi komunikacyjne okalaj wewnątrz usytuowane aule typu L z racji na niekonieczne zapotrzebowanie na światło dzienne znalazły swoje zastosowanie między czytelnią a pasem usług. Przeszklenia zostały zastosowane, aby wewnętrzne wykłady był widoczne dla przechodniów. Transparentność aul tworzy dodatkowy efekt jednego przejrzystego i wielowątkowego parteru.  



LEARNING CENTER
Budynek z racji na adaptacje do przyszłych potrzeb i postępowej digitalizacji został wyposażony w innowacyjne centrum edukacyjne składające się miedzy innymi w sale VR, fokusownie przedzieloną lustrem weneckim, czy przestrzeniami do wywiadów. Zalecany brak światła dziennego dla tego typu przestrzeni znalazł miejsce w środku północno wschodniego skrzydła. Bliskość głównego holu i przyszłego wyjścia na wewnętrzny dziedzińca tworzy to idealną lokalizacją dla zainteresowanych uczestników warsztatów w zakresie innowacji.  

ROZKŁAD FUNKCJONALNY SKRZYDEŁ UW/PAN
Głównym założeniem był intuicyjny i funkcjonalny podział jednostek UW i PAN lokując je w oddzielnych skrzydłach – instytut od ulicy furmańskiej a uniwersytet od ulicy dobrej został  urbanistycznie połączony z główna osią kampusu Powiśle. W Skrzydle wschodnim, na pierwszym piętrze zlokalizowany jest główny wydział Stosowanych

Nauk Społecznych i Resocjalizacji wspólnie z mniejszym programowo instytutem Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji. Instytut Stosowanych Nauk Społecznych z racji na swoje większe zapotrzebowanie przestrzenne został umieszczony na drugim piętrze.  

W skrzydle zachodnim na 1 piętrze położony jest Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, a piętro niżej posiada własną księgarnie – książki i publikacje z ich wydawnictwa. Na drugim piętrze znajduje się Instytut studiów politycznych Polskiej Akademii Nauk. Wydział socjologii UW będąc odrębnym członem UW znajduje się na 3 piętrze.  Aby zachęcić wszystkich użytkowników do integracji, w sercu budynku w narożniku ulicy Dobrej i Karowej, zlokalizowane są: przestrzenie aktywizujące – ‘alkowy’ wokół holu, zaś salonowe i przestrzenie pracy wspólnej zostały posadowione wzdłuż zielonych tarasów  z widokiem na otwarte serce budynku.  Ważnym elementem było utrzymanie osi widokowych i prześwitu przez budynek aby pozbyć się ‘ślepych korytarzy’. Przestrzenie administracyjne zostały zlokalizowane po zewnętrznym obrysie budynku głównie od ulicy Karowej i Dobrej, a przestrzenie naukowe wokół zielonych dziedzińców od strony północnej. 

Sekretariaty oraz biura z ‘front deskiem’ zlokalizowane są jak najbliżej serca budynku Przestrzenie socjalne w zachodnim skrzydle od ulicy furmańskiej znajdują się na każdym piętrze zachęcając do wspólnej integracji posadowionych nad sobą wydziałów. 

GNIAZDA
Gniazda, które coraz częściej pełnią bardzo ważną role w funkcjonowaniu budynków dydaktycznych zostały zaprojektowane tak aby ich gabinety przestrzenie typu ‘open space’ jak najbardziej otwierały się na zlokalizowane w zewnętrznym obrysie budynku zielone atria doświetlając i tworząc przyjemną atmosferę pracy. 

NAROŻNIK FURMAŃSKA I KAROWA
Ze względu na najbardziej nagrzewający się narożnik ulicy Furmańskiej i Karowej wybrano zlokalizowanie przestrzeni wspólnych takich jak konferencje z racji na mniej sprzyjające warunki pracy stałej 

OGRODY NA DACHU
Zielone dachy coraz częściej są stosowane w zurbanizowanych centrach miast, parujące i oczyszczające powietrze rośliny niwelują efekt wyspy ciepła. Z powodu na wysoki poziom powierzchni utwardzonych i coraz częstsze nawałnice w okresie wiosenno-letnim, budynek aby wyjść naprzeciw zmianom klimatycznym został  wyposażony w specjalny system retencji wody słodkiej. Grawitacyjnie spływająca deszczówka będzie magazynowana w zbiornikach wodnych a następnie wypompowywana do zewnętrznych sadzawek i używana do nawadniania zieleni.  

PANELE FOTOWOLTAICZNE
Z powodu na zmniejszenie śladu węglowego budynku i zredukowania kosztów energii zastosowano umiejętnie wkomponowane w otaczająca przyrodę panele fotowoltaiczne których uzysk roczny będzie wynosił 24,64MWhe.

PRZESTRZENIE TECHNICZNE
Aby maksymalnie wykorzystać dostępną powierzchnię dla przestrzeni o funkcji podstawowej zdecydowano się na umieszczenie wszystkich praktycznie urządzeń technicznych na kondygnacji -1 i -2. Szacowane przez Inwestora przestrzenie techniczne są na poziomie niepozwalającym na zaspokojenie potrzeb budynku. W ramach prac projektowych szczegółowo przeanalizowano wszystkie możliwe instalacje i niezbędne przestrzenie. Zlokalizowanie ich na kondygnacjach podziemnych okazało się niezbędne. Jedynym urządzeniem, które powinno znajdować się na ostatniej kondygnacji są chillery. W trakcie analiz różnych możliwości rozwiązania estetycznego schowania chillerów zdecydowano się na zasłonięcie ich żyletkami. Tworzy to wrażenie, że z budynku nie wystaje nic dodatkowego, a cała bryła jest domknięta. Odseparowanie przepływu powietrza zimnego i ciepłego okazało się możliwe mimo małej przestrzeni dzięki zastosowaniu „komina”, który zabezpiecza poprawny przepływ powietrza.

Czytaj też: Architektura w Polsce | WXCA | Ciekawostki | Warszawa | Ekologia

 

 

Lokalizacja: Warszawa, Polska
Klient: Uniwersytet Warszawski
Zespół: Konrad Weka, Artur Zakrzewski, Sebastian Łapiński, Michał Polak, Damian Misiura
Opracowanie branżowe: ARUP – Wojciech Pietruk (konstrukcja), Bartosz Marcol (efektywność energetyczna), Marek Skorupa (HVAC), Mariusz Skruszeniec (Instalacje wodno-kanalizacyjne), Tomasz Wójcik (Instalacje elektryczne)