XVIII-wieczna kaplica pw. św. Onufrego w Stroniu Śląskim to jeden z cenniejszych zabytków regionu, który przez wieki pełnił różne funkcje religijne i społeczne. Niedawna powódź, która zniszczyła znaczną część Dolnego Śląska, przyczyniła się do ogromnych strat, w tym poważnego uszkodzenia tej barokowej perełki, niecałą dekadę po jej gruntownej renowacji.
Barokowa kaplica pw. św. Onufrego została wzniesiona w latach 1734–1735 przez hrabiego Johanna Oliviera von Wallisa, lokalnego możnowładcę, który postanowił uczcić tym budynkiem świętego. Obiekt pełnił funkcję miejsca pielgrzymkowego, dworskiej świątyni oraz kościoła filialnego. W XVIII wieku rezydował przy nim pustelnik-altarysta. Po II wojnie światowej świątynia przestała być użytkowana i z biegiem lat zaczęła popadać w ruinę.
Kaplica w Stroniu Śląskim w latach 50. Fot. Wikimedia Commons
Teren otaczający budynek zmieniono wkrótce na boisko sportowe, co wpłynęło na dalszą degradację budynku. W 1971 roku wyburzono aneks północny, a w tym samym czasie kaplica została objęta ochroną konserwatorską, jednak nie powstrzymało to procesu jej niszczenia. Betonowe ogrodzenie zespolone z budynkiem uczyniło ją częścią sportowej infrastruktury, a obiekt zaczął być wykorzystywany jako toaleta. W końcu zawalił się strop, zniszczone zostały ołtarze i malowidła, a okna i drzwi prowizorycznie zamurowano, pozostawiając kaplicę w ruinie.
W 2007 roku miejscowa gmina przejęła kaplicę i rozpoczęła starania o jej odbudowę. Po kilku latach udało się uzyskać środki na renowację, w dużej mierze dzięki wsparciu funduszy unijnych. W 2014 roku ruszyły prace remontowe, które zakończyły się rok później. Odbudowa, która kosztowała prawie 1,73 miliona złotych, została zrealizowana przez firmę Budowlano-Konserwatorską VIBUD z Krakowa na podstawie projektu architektonicznego firmy HTM Henryka Markiewicza.
Kaplica w Stroniu Śląskim w 2007 i 2015 roku. Fot. Mariusz Burszta, CC BY-SA 3.0 PL, via Wikimedia Commons i Jacek Halicki, CC BY-SA 3.0 PL, via Wikimedia Commons
Kaplica nie tylko odzyskała dawny blask, ale stała się miejscem licznych wydarzeń kulturalnych – koncertów, wystaw i wernisaży. Zadbano także o jej otoczenie, likwidując betonowe ogrodzenie, a w jego miejsce wybudowano ścieżki, ławki oraz zamontowano oświetlenie. Obiekt zyskał również nowe życie jako miejsce udzielania ślubów cywilnych.
Świątynia przed i po uszkodzeniu przez powódź. Fot. Jacek Halicki, CC BY-SA 3.0 PL, via Wikimedia Commons i Sylwia Cichoń
Niestety, teraz barokowa kaplica ponownie znalazła się w tragicznej sytuacji. Powódź, która przetoczyła się w ostatnich dniach przez Dolny Śląsk, spowodowała zniszczenie otoczenia, wyposażenia, prezbiterium oraz części murów świątyni. Woda diametralnie zmieniła krajobraz miasta – zniknęły komisariat policji i znaczna część infrastruktury drogowej, a wiele budynków zostało doszczętnie zrujnowanych bądź uszkodzonych. Straty w Stroniu Śląskim szacuje się wstępnie na miliard złotych, a przyszłość kaplicy pw. św. Onufrego pozostaje niepewna. Obiekt odbudowany z ogromnym pietyzmem teraz grozi zawaleniem.
Źródło: Rekonstrukcje i odbudowy, tvn24.pl
Czytaj też: Architektura w Polsce | Architektura sakralna | Zabytek | Historia | whiteMAD na Instagramie
