Katedra Świętej Jadwigi (niem. St. Hedwigs-Kathedrale), to jedna z najważniejszych budowli sakralnych Berlina. Położona na Bebelplatz w dzielnicy Mitte stanowi kluczowy element Forum Fridericianum. Obiekt uległ poważnym zniszczeniom podczas II wojny światowej, a podczas odbudowy zdecydowano się na daleko idące zmiany. Od 2018 roku trwają prace budowlane mające przywrócić katedrze jej dawny układ wnętrz.
Budowa katedry rozpoczęła się w 1747 roku z inicjatywy Fryderyka Wielkiego, który zlecił prace architektowi Georgowi Wenzeslausowi von Knobelsdorffowi. Katedra została zaprojektowana w stylu rokokowym i była pierwszym nowo wybudowanym kościołem katolickim w Berlinie od czasów reformacji. Fryderyk Wielki, który znany był ze swojej polityki tolerancji religijnej, zdecydował się na budowę kościoła, aby służył nowo przybyłym katolikom, głównie ze Śląska. Kościół został poświęcony św. Jadwidze z Andechs, która jest właśnie patronką Śląska.
Katedra Świętej Jadwigi około 1850 r. Fot. Public domain, via Wikimedia Commons
Budowa świątyni trwała przez wiele lat, a jej ukończenie było możliwe dzięki wsparciu finansowemu z Rzymu oraz od samego króla. Mimo trudności, takich jak wojna siedmioletnia, w 1773 roku ksiądz biskup Ignacy Krasicki dokonał uroczystego poświęcenia kościoła, który jednak nie był jeszcze ukończony. Kopuła i fryz szczytowy zostały wybudowane pod koniec XIX wieku, a w latach 1886-1887 Max Hasak wreszcie doprowadził inwestycję do końca, pokrywając kopułę warstwą miedzi i wieńcząc ją latarnią z krzyżem. Wnętrze zostało urządzone w stylu neobarokowym. W 1927 r. papież Pius XI nadał kościołowi tytuł bazyliki mniejszej. Wraz z utworzeniem diecezji berlińskiej 13 sierpnia 1930 r., kościół św. Jadwigi stał się katedrą nowej diecezji. W latach 1930-1932 wnętrze zostało przebudowane przez austriackiego architekta Clemensa Holzmeistera.
Podczas II wojny światowej, w nocy z 1 na 2 marca 1943 roku, katedra Świętej Jadwigi została poważnie uszkodzona podczas nalotu bombowego. Zawaleniu uległa m.in. kopuła świątyni, a wnętrza zniszczył pożar. Odbudowa katedry miała miejsce w latach 1952-1963 według projektu Hansa Schwipperta. Nowe wnętrze było przykładem powojennego modernizmu, a architektura zewnętrzna nawiązywała do oryginalnego projektu. Odbudowana kopuła otrzymała nowoczesną, paraboliczną konstrukcję z betonu pokrytą miedzią. Wnętrza natomiast przeszły dużo większą metamorfozę. W posadzce wybito kilkumetrowy otwór, przez który połączono główną salę modlitwy z kryptą, tworząc dwa poziomy połączone schodami. Krypta katedry, wzorowana na wczesnochrześcijańskich bazylikach, pełniła pierwotnie funkcję podziemnego kościoła z kaplicą chrzcielną i miejscem pochówku biskupów berlińskich. Katedra otrzymała także nowy wystrój – dużo prostszy i bardziej oszczędny.
Od 2018 roku katedra jest zamknięta z powodu generalnego remontu i przebudowy. W ramach nowego projektu, kierowanego przez biuro Sichau & Walter Architekten GmbH, zdecydowano się na zamknięcie otworu do podziemi i stworzenie centralnej przestrzeni liturgicznej z nowym ołtarzem umieszczonym w centrum. Mimo kontrowersji wokół planów przebudowy, w tym propozycji zachowania istniejącego otworu, zdecydowano się go usunąć, przywracając w ten sposób dawny układ wnętrza. Natomiast na zewnątrz najbardziej znaczącą zmianą będzie to, że nowy trzymetrowy złoty krzyż zostanie umieszczony nad tympanonem portyku zamiast na szczycie kopuły, co uczyni go bardziej widocznym. Przy okazji modernizacji obiektu zostaną też wymienione drzwi wejściowe – z brązowych na szklane.
Otwarcie odnowionej katedry planowane jest na grudzień 2024 roku.
Źródło: przewodnik-po-berlinie.pl, omnesmag.com
Czytaj też: Architektura | Metamorfoza | Architektura sakralna | Berlin | Niemcy
