Historia poznańskich kin sięga początku XX wieku. To właśnie wtedy, dokładnie w 1903 roku, otwarto tutaj pierwsze tego typu miejsce. Na przestrzeni kolejnych dekad w mieście powstawały kolejne kina, które cieszyły się ogromną popularnością. Kres ich działalności nadszedł w latach 90., gdy wyparły je multipleksy. Na kartach historii wyjątkowo wyraźnie zapisał się kinoteatr Słońce przy placu Wolności. Obiekt był jednym z największych i najnowocześniejszych kin w Polsce okresu międzywojennego. Słońce działało zaledwie nieco ponad dekadę, zanim uległo zniszczeniu podczas walk o Poznań w 1945 roku.
Nowoczesność w sercu przedwojennego Poznania
Kinoteatr Słońce powstał w głębi działki należącej do kupca Stefana Kałamajskiego, w miejscu wyburzonego starszego kina Pałacowego. Budynek zaprojektował Józef Schneider, a budowa, prowadzona przez firmę Franciszka Budzyńskiego, zakończyła się po zaledwie sześciu miesiącach. Wnętrze z 1600 miejscami dla widzów, zorganizowanymi na parterze, balkonach i w lożach, wyróżniało się doskonałą widocznością i bogatą aranżacją. Od frontu, przy placu Wolności znajdowała się efektowna kamienica – dom handlowy Michaelisa i Kantorowicza. Co ciekawe, budynek kina był samowystarczalny energetycznie. Wyposażono go w prywatną elektrownię i nowoczesne systemy klimatyzacji. Do czasu pełnego udźwiękowienia filmów seansom towarzyszyła orkiestra, a scena była także przystosowana do występów chóralnych. Znaczącą rolę w tworzeniu atmosfery odgrywały organy Wurlitzera oraz specjalnie zaprojektowany sufit przypominający rozgwieżdżone niebo. Nazwa obiektu została wybrana przez mieszkańców Poznania w drodze plebiscytu.
Kinoteatr Słońce – wielki sukces
Inauguracyjna projekcja, podczas której wyświetlono film „Zew morza”, odbyła się 20 grudnia 1927 roku. Dyrektor Czesław Smoczyński zadbał o szeroką ofertę repertuarową, trafiającą do różnych grup widzów. Organizowano także pokazy edukacyjne i nocne seanse awangardy filmowej. W ciągu pierwszego półrocza kino odwiedziło około pół miliona widzów, co było bardzo imponującym wynikiem. Słońce wyróżniało się także nowatorskimi formami promocji – wydawano biuletyn filmowy, a ulotki reklamowe zrzucano z samolotu. Wraz z otwarciem Metropolis – kolejnego nowoczesnego kina, zainteresowanie filmem w mieście gwałtownie wzrosło, a liczba sprzedanych biletów podwoiła się w ciągu dwóch lat. Podczas niemieckiej okupacji Poznania kino zostało przemianowane na Deutsches Lichtspiele i było dostępne wyłącznie dla Niemców.
Wojna i zniszczenie kina
W lutym 1945 roku zarówno frontowa kamienica, jak i kinowe zabudowania usytuowane w głębi działki uległy poważnym uszkodzeniom w wyniku ostrzału i pożaru. Z efektownego domu handlowego pozostała wypalona ruina, podobny stan prezentował budynek Słońca. Z kina zachowały się jedynie piwnice, część holu, kas i schodów. Wszelkie instalacje uległy natomiast całkowitej destrukcji. Architekt Stefan Sawicki ocenił koszt odbudowy na 67 milionów złotych, jednak mimo starań Polskiego Związku Zachodniego kinoteatru nie udało się reaktywować. Budynek frontowy odbudowano w dużym uproszczeniu – z dawnego wystroju przetrwał zaledwie fragment fasady.
Renowacja miejsca z historią
W 2023 roku zakończyła się renowacja kamienicy stojącej pod adresem plac Wolności 6. W ramach szeroko zakrojonych prac przebudowano i odnowiono budynek, a w głębi działki, na miejscu nieistniejącego Słońca, powstała nowa oficyna. Inwestycję przeprowadził poznański deweloper Inwestycje Wielkopolski, przygotowując 259 apartamentów inwestycyjnych przeznaczonych pod krótko- i długoterminowy wynajem. Zarządzaniem obiektem zajmuje się spółka INA Management, która prowadzi tu format aparthotelu Citybreak oraz ofertę Longstay. W bramie kamienicy można spotkać odniesienia do historii tego miejsca: w jednej z bocznych nisz umieszczono grafiki przedstawiające gwiazdy kina, natomiast chodnik przypomina filmową taśmę.
Kinoteatr Słońce – pamięć
Pomimo tego, że oryginalny Kinoteatr Słońce nie przetrwał wojennej zawieruchy i nie doczekał się też odbudowy, pamięć o nim nie zaginęła. Projektory, które wydobyto z ruin budynku, przez wiele lat służyły w kinie Apollo. Po wojnie nazwę Słońce przejęło natomiast inne kino, działające na Winogradach do początku lat 90.
Źródło: miastopoznaj.pl, culture.pl
Czytaj też: Architektura w Polsce | Socrealizm | Ciekawostki | Historia | Warszawa
Dom handlowy Michaelisa i Kantorowicza na pocz. XX w. i budynek dziś. Źródło: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa i whiteMAD/Mateusz Markowski
Kamienice nr 6 i 7 przy placu Wolności, rok 1945 i 2025. Źródło: MKZ w Poznaniu i whiteMAD/Mateusz Markowski
