Kirche am Hohenzollernplatz, czyli Kościół na Hohenzollernplatz, to ewangelicka świątynia zlokalizowana w berlińskiej dzielnicy Charlottenburg-Wilmersdorf. Budynek jest uważany za czołowy przykład ekspresjonizmu ceglanego oraz świadectwo wyjątkowej jakości architektury sakralnej w Berlinie. Nazwa kościoła, pochodząca od placu, przy którym stoi, miała być początkowo tymczasowa, ale ostatecznie została na stałe.
W pierwszych dziesięcioleciach XX wieku liczba nowych mieszkańców parafii znacznie wzrosła, co sprawiło, że trzy istniejące trzy kościoły stały się niewystarczające dla rozwijającej się Ewangelickiej Kongregacji Wilmersdorf. W 1927 roku zamożna parafia postanowiła zbudować nowy kościół. Konkurs na projekt świątyni zwyciężyła hamburska firma Fritz Höger z projektem architekta Ossipa Klarweina, którego koncepcja została częściowo zmieniona przez Högera. Klarwein przeniósł się do Berlina krótko przed rozpoczęciem budowy, aby osobiście nadzorować realizację projektu. Budowa trwała od 1930 roku, a 19 marca 1933 roku kościół został uroczyście otwarty. Wkrótce po ukończeniu, Klarwein wraz z rodziną wyemigrował do Palestyny, aby uciec przed nazistowskimi prześladowaniami niemieckich Żydów.
1935. Fot. Carl Dransfeld † 1941-11-09, Public domain, via Wikimedia Commons
Skrajny modernizm przedstawiony w projekcie był przedmiotem wielu debat przed rozpoczęciem budowy. Podstawową konstrukcję kościoła stanowi betonowy szkielet, na którym oparto ściany. Fasadę ozdobiono cegłą ułożoną w pilastry, półcylindrycznymi konstrukcjami po obu stronach wejścia, gdzie umieszczono klatki schodowe, a także wysoką, smukłą dzwonnicą. Dach z miedzi o zielonkawym odcieniu kontrastuje z ciemnoczerwoną cegłą. Wejściowy portal wykończono efektowną mozaiką ułożoną w krzyże. Ogromna nawa składa się z 13 łukowatych dźwigarów z żelbetu. Patrząc od zachodniego wejścia, przęsła sprawiają wrażenie zwężających się ku wschodowi. Wnętrze kościoła, pomimo swojej nowoczesności, przywodzi na myśl monumentalny gotyk, co nadaje mu wyjątkowego charakteru. Te cechy sprawiły, że świątyni nadano przydomek „Boża elektrownia” (niem. Kraftwerk Gottes). Obok kościoła wzniesiono budynek mieszczący plebanię oraz salę parafialną.
Podczas alianckich bombardowań Berlina w czasie II wojny światowej Kirche am Hohenzollernplatz został poważnie zniszczony, a 22 listopada 1943 roku strawił go pożar. Po wojnie odbudowa przebiegała stopniowo i zakończyła się w 1965 roku. W latach 1990-91 architekt Gerhard Schlotter przeprowadził renowację i przebudowę, przekształcając kościół w przestrzeń wystawienniczą dla sztuki współczesnej. Schlotter przywrócił także salę modlitewną do pierwotnej kolorystyki sprzed zniszczenia. Malarz i profesor sztuki Hermann Sandkuhl stworzył dekoracyjne sgraffiti, które zdobiły zewnętrzne wnęki między ceglanymi pilastrami. Niestety, wszystkie zostały zniszczone w 1943 roku. Dekoracja tympanonu autorstwa Ericha Waske przedstawiająca Kazanie na Górze, również zaginęła. Salę modlitewną oświetla potrójne, wysokie okno, którego oryginał także został zniszczony podczas bombardowań. W 1962 roku Sigmund Hahn zaprojektował nowy witraż, a w latach 90. Achim Freyer dodał kolorowe okna po bokach głównej nawy. Nadaje to wnętrzu niezwykłego charakteru pełnego barw.
Oryginalna chrzcielnica z cegły klinkierowej autorstwa Högera przetrwała wojnę w nienaruszonym stanie. W kościele znajduje się również abstrakcyjna rzeźba anioła autorstwa Reginy Roskoden, grafika Maxa Pechsteina oraz obraz ukrzyżowania autorstwa Hermanna Krautha. Dzięki hojnym darowiznom parafian, zakupiono nowe organy, zbudowane przez firmę E. Kemper & Sohn, które zainstalowano po 1965 roku. Od 1987 roku kościół jest także miejscem wystaw sztuki współczesnej, które odbywają się dwa razy do roku. Sztuka odgrywa ważną rolę w życiu parafii, co znajduje odzwierciedlenie w tematyce nabożeństw. W 1991 roku konstruktor organów Sauer zmodernizował organy Kempera, które są regularnie używane podczas nabożeństw i koncertów. Od listopada 2008 roku, każdej soboty o godzinie 12:00 odbywa się „NoonSong”, 30-minutowa liturgia śpiewana przez profesjonalny zespół wokalny Sirventes Berlin, która przyciąga setki słuchaczy.
Źródło: berlin.de, vielfaltdermoderne.de
Czytaj też: Architektura | Architektura sakralna | Zabytek | Niemcy | Berlin | Cegła
