Kościół Narodzenia NMP w Lądku-Zdroju to barokowa świątynia, która stanowi ważny element dziedzictwa kulturowego Dolnego Śląska. Obiekt, zbudowany w latach 1688-1692, w swojej bogatej historii doświadczył także kilku uszkodzeń i zniszczeń na przestrzeni wieków. Ostatnie wydarzenia – powódź, która miała miejsce niecały tydzień temu – przyniosły kolejne straty, które wymagają pilnej interwencji specjalistów.
Niedawna powódź dotknęła wiele regionów Europy Środkowej i nie oszczędziła także Lądka-Zdroju i jego zabytków. Kościół Narodzenia NMP oraz sąsiadująca z nim plebania zostały częściowo zalane. Woda wyrządziła ogromne szkody, które dotyczą zarówno struktury budynku, jak i jego cennego wyposażenia. Posadzka z początku XX wieku w wielu miejscach została wyniesiona, sfalowana i popękana, a przy jednym z konfesjonałów zapadło się podłoże, co ujawniło pustą przestrzeń pod podłogą. W połączeniu z poprzednimi uszkodzeniami, które miały miejsce podczas powodzi w 1997 roku, obecna sytuacja stawia pod znakiem zapytania stabilność konstrukcji kościoła.
Fot. Ewa Zadora
Uszkodzeniu uległy także zabytkowe rzeźby, obrazy i inne elementy wyposażenia, które były przechowywane w pomieszczeniach na parterze plebanii. Najcenniejszym zniszczonym zabytkiem jest późnobarokowy Chrystus Zmartwychwstały (ok. 1735-1740), autorstwa Michaela Klahra. Rzeźba została pokryta błotem i doznała ubytków polichromii oraz złamania drzewców chorągwi. W powodzi ucierpiały także inne cenne artefakty, takie jak rokokowe drzewce chorągwi procesyjnych, które znajdowały się na plebanii. Również archiwum parafialne, zawierające zabytkowe księgi metrykalne z XVII do XX wieku, zostało przesiąknięte wodą. Zbiory te, będące źródłem bezcennych informacji o historii miejscowej społeczności, w tym rodu Klahrów, wymagają pilnego osuszenia i konserwacji.
Specjalistyczna pomoc w zabezpieczaniu zniszczonych przez wodę zabytków jest niezbędna, by ocalić te skarby dla przyszłych pokoleń.
Wobec skali zniszczeń, parafia zwróciła się z apelem o pomoc. Ewa Zadora – Przewodnik Sudecki i prezes Stowarzyszenia Muzeum Lądeckie, a przede wszystkim lądczanka, oraz Jacek Gernat – historyk sztuki, pracownik Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, opiekujący się zabytkami parafii, wezwali konserwatorów dzieł sztuki, archiwistów oraz innych specjalistów, aby pomogli w ratowaniu tych bezcennych skarbów kultury.
Kościół Narodzenia NMP w Lądku-Zdroju wzniesiono na miejscu wcześniejszej, gotyckiej świątyni, która nie przetrwała próby czasu. Pod koniec XVII wieku świątynia została przebudowana i rozbudowana, by w końcu zyskać obecny kształt. Charakterystycznym elementem architektonicznym kościoła jest wieża, która była podwyższana kilkukrotnie na przestrzeni wieków, ostatni raz w 1815 roku, kiedy to dodano jej cebulasty hełm. W 1804 roku budynek został poważnie uszkodzony przez pożar, po którym przystąpiono do gruntownej odbudowy. Przez lata kościół przeszedł kilka konserwacji, w tym w latach 1959, 1972 i 1973. W 1964 roku został wpisany do rejestru zabytków.
Kościół ma klasyczny układ prostokątnej nawy z dostawioną od południa wieżą oraz zakrystią od północy. Na uwagę zasługują barokowe sklepienia kolebkowe z lunetami, które nadają wnętrzu majestatyczny charakter. Wystrój świątyni jest typowy dla epoki baroku – dekoracje sztukatorskie i rzeźby. Najcenniejszym elementem wyposażenia jest rzeźba Ukrzyżowanie autorstwa Michaela Klahra Starszego z ok. 1741 roku, uznawanego za jednego z czołowych rzeźbiarzy regionu. Arcydzieło dopełniają umieszczone na ścianach nawy i prezbiterium rzeźby jego syna, Michaela Ignatza/Ignatiusa Klahra, zwanego Klahrem Młodszym. On też wykonał m.in. ambonę i piękną, rokokową szopkę bożonarodzeniową, również przechowywaną w kościele.
Warte uwagi są także neobarokowy, polichromowany ołtarz autorstwa Augusta Kleina i Assmanna z 1904 roku oraz prospekt organowy, wybudowany w 1879 roku, będący dziełem Josefa Luxa. Na zewnątrz świątyni znajduje się plebania oraz kamienny krzyż z 1884 roku, który wyrzeźbił Franz Thamm Starszy – inny znaczący artysta lądecki. Zabytki te stanowią integralną część kompleksu.
Źródło: academia.edu, Jacek Gernat
Czytaj też: Architektura w Polsce | Architektura sakralna | Zabytek | Historia | whiteMAD na Instagramie
