Kościół św. Józefa Oblubieńca w Wałbrzychu jest jedną ze świątyń zbudowanych w okresie bardzo intensywnego rozwoju tamtejszego górnictwa oraz przemysłu, co skutkowało wielkim wzrostem liczby ludności. Wzniesiony na początku XX w. budynek reprezentuje historyzm z odniesieniami do budownictwa szkieletowego i neogotyku. Jest przykładem nietypowego na Dolnym Śląsku częściowego zastosowania konstrukcji szkieletowej ramowej w budownictwie sakralnym, co sprawia, że kościół stanowi unikat.
Sobiecin od drugiej połowy XIX w. nabierał charakteru górniczego osiedla o miejskim charakterze, powiązanego funkcjonalnie z Wałbrzychem. Był zasiedlany przez ludność z Niemiec, Czech i Śląska. Z czasem potrzeba budowy kościoła stawała się paląca. Budynek został wzniesiony w latach 1908–1910. Kościół miał być zbudowany na terenie zagrożonym szkodami górniczymi, dlatego też zaplanowano odpowiednio mocne fundamenty (z betonu ubijanego ze stalowym rusztem, m.in. z szyn kolejowych) oraz użycie konstrukcji szkieletowej jako lekkiej i elastycznej.
Kościół św. Józefa Oblubieńca na przełomie lat 30. i 40. Źródło: Deutsche Fotothek www.deutschefotothek.de
Projektant wykorzystał standardowy, ówcześnie popularny układ przestrzenny wiejskiego kościoła bazylikowego z wąskimi nawami (z emporami) i z transeptem oraz dał mu rozczłonkowaną, asymetrycznie komponowaną bryłę z bocznie dostawioną wieżą. Wybrał dla kościoła standardową wersję konstrukcji szkieletowej połączoną z konstrukcją ramową. Kościół został zaprojektowany w stylu historyzmu, w odniesieniu do tradycji budownictwa szkieletowego, do neogotyku (otwory, archaizowany, wysoki szczyt fasady) oraz do estetyki pocz. XX w. (ogólna kompozycja elewacji, silna geometryzacja otworów).
W częściowo tynkowanym wnętrzu kościoła wyeksponowano dekoracyjną konstrukcję naw bocznych i empor. Wnętrze kościoła ozdobiono dekoracyjną polichromią z kilkoma przedstawieniami figuralnymi, a wyposażeniu nadano styl neogotycki. Organy wykonała firma Schlag & Söhne. W 1942 r. zmieniono wystrój wnętrza. Usunięto polichromie i główną część wyposażenia kościoła. Nowy ołtarz główny zredukowano do grupy Ukrzyżowania.
W 1943 r. postawiono nowy ołtarz oraz niedługo później modernistyczny stół komunijny i ambonę. W latach 1962-1964 przeprowadzono kapitalny remont kościoła: wykonano nową polichromię autorstwa malarza Tadeusza Wrońskiego. W latach 80. naprawiono dach oraz zmieniono prezbiterium kościoła, dostosowując je do wymogów liturgii posoborowej. Po 2009 r. zrekonstruowano polichromię balustrad empor.
Źródło: zabytek.pl, swjozef-oblubieniec.pl
Czytaj też: Architektura w Polsce | Architektura sakralna | Zabytek | Podróże | Elewacja
