W Warszawie stoi niemal 300 kościołów i kaplic. Dużą część stanowią zabytkowe świątynie, spośród których zaledwie garstka uniknęła poważnych zniszczeń podczas II wojny światowej. Jednym z dotkliwie uszkodzonych wówczas kościołów jest kościół św. Karola Boromeusza.
Inicjatorką budowy świątyni była Klementyna z Sanguszków hrabina Małachowska, która przeznaczyła na ten cel niemałą kwotę. Jako teren pod budowę wybrano zachodnią część ul. Elektoralnej u jej zbiegu z ul. Chłodną. W miejscu, na którym dziś wznosi się kościół, ulokowany był dawniej Plac Pod Lwem. Od 1817 roku mieściło się tam targowisko, po likwidacji którego rozpoczęto budowę świątyni.
W 1841 roku poświęcono kamień węgielny pod przyszły kościół, a wykonanie projektu powierzono wybitnemu architektowi Henrykowi Marconiemu. Osiem lat później odbyło się uroczyste przeniesienie relikwii św. Karola Boromeusza do nowo wzniesionej świątyni, a następnego dnia kościół został konsekrowany. Architekturą nawiązuje do wczesnochrześcijańskich bazylik rzymskich. Fasadę z wieżami, przykrytymi dwustopniowymi hełmami, wieńczy tympanon z płaskorzeźbą przedstawiającą św. Karola Boromeusza. Umieszczono tam napis: “Bogu cześć, św. Karolowi Boromeuszowi sława, wiernym zbawienie”. Świątynia była pierwszym w Królestwie Polskim kościołem o konstrukcji i wystroju wykonanym z lanych odlewów żeliwnych. W czasie budowy zapadła decyzja, że kościół nie będzie należał do parafii wolskiej, ale do parafii św. Andrzeja Apostoła. Również w dalszych etapach budowy dużą rolę w powstawaniu świątyni odgrywali fundatorzy, bowiem ołtarz główny powstał dzięki datkom Aleksandra i Augusta Potockich, właścicielom Wilanowa, a ówczesny proboszcz ks. Franciszek Brzeski i hr. Aleksandra Potocka ufundowali tabernakulum. Wizerunek Madonny z dzieciątkiem pędzla Ligi Rybiego ofiarował sam budowniczy Henryk Marconi, natomiast na skwerze przed świątynią stoi figura Matki Boskiej Łaskawej, ufundowana w 1889 roku przez Salomeę Lentzką.
Figura św. Grzegorza stojąca przy kościele, rok 1932 i 2022.
Kościół św. Karola Boromeusza na pocz. XX w. Źródło: TONZP
W 1939 roku świątynia została uszkodzona, a zniszczeniu uległy niektóre figury w niszach zewnętrznych kościoła. W czasie okupacji hitlerowskiej przy kościele powstał tymczasowy cmentarz. Niemcy składowali w kaplicy pogrzebowej broń i materiały wybuchowe. W styczniu 1945 roku hitlerowcy wysadzili prezbiterium i boczne kaplice, niszcząc wschodnią elewację, część nawy oraz wiele ocalałych posągów. W 1956 roku odbudowaną świątynię poświęcił ks. Prymas Stefan Wyszyński.
Spodobał Ci się ten temat? Znajdziesz u nas więcej historii związanych z polskimi zabytkami! To może Cię zainteresować:
– PERŁA WARSZAWSKIEGO KLASYCYZMU – PAŁAC NA WYSPIE W ŁAZIENKACH KRÓLEWSKICH
– PAŁAC BLANKA W WARSZAWIE – REZYDENCJA STOŁECZNEJ BURŻUAZJI
– UTRACONE ZABYTKI: KOŚCIÓŁ PW. ŚW. ALEKSANDRA NA PLACU TRZECH KRZYŻY W WARSZAWIE
Czytaj też: Warszawa | Zabytek | Architektura
Rok 1939 i 2022. Źródło: Archiwum Państwowe w Warszawie
Październik 1939 i wrzesień 2022. Skwer przed kościołem i tymczasowy cmentarz po oblężeniu miasta.
Kościół św. Karola Boromeusza na początku i pod koniec wojny.
Wschodnia część kościoła po zniszczeniu i odbudowie.
Temat: Kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie. Neorenesansowe dzieło wybitnego architekta.
Źródła: NAC, fotopolska.eu, TONZP, zabytek.pl, przewodnik.wola.waw.pl, Archiwum Państwowe w Warszawie, domena publiczna
