Do niedawna przy ul. Koszykowej nie było kamienicy w bardziej opłakanym stanie, niż ta pod adresem Koszykowa 30. Zniszczona, ponura elewacja zabezpieczona przed osypywaniem się na głowy przechodniów zupełnie nie świadczyła o rodowodzie i historii budynku. Pod koniec XIX wieku był to jeden z lepszych adresów w okolicy, a projekt wyszedł spod ołówka najbardziej rozchwytywanego architekta epoki. Niedawno zakończył się pierwszy etap rekonstrukcji elewacji kamienicy. Docelowo budynek ma odzyskać dawny, przedwojenny wygląd.
Kamienica została zbudowana w latach 1897-98 według projektu Stefana Szyllera – jednej z najbardziej zasłużonych postaci dla warszawskiej architektury, o której pisaliśmy TUTAJ. Budynek powstał jako kamienica Henryka i Heleny Higerów oraz Pejsacha Rotberga, którzy zginęli podczas II wojny światowej.
Elewacja kamienicy przy Koszykowej 30 po zakończeniu remontu. Fot. Krzysztof Olszak/TBTS
Pierwotnie była to trzypiętrowa kamienica z trzema oficynami i zamkniętym podwórzem. Elewacje posiadały bogaty wystrój architektoniczny, utrzymany w stylu eklektycznym, z przewagą elementów czerpiących ze stylistyki epoki renesansu. W późniejszym czasie kamienica została nadbudowana o jedno piętro i przy okazji zmodyfikowano wystrój elewacji. Budowla została spalona w okresie powstania w 1944 roku. Po wojnie na podstawie decyzji BOS rozebrano ostatnie piętro oraz dwie oficyny kamienicy. W ich miejscu powstała rozbudowa budynku centrali telefonicznej przy Pięknej. Przed 1963 rokiem z kamienicy skuto bogaty wystrój elewacji. W takim stanie przetrwała do czasów współczesnych.
Koszykowa 30 przed i po remoncie elewacji. Fot. Krzysztof Olszak/TBTS i Google Maps
Kamienica po zakończeniu wojny i przed niedawnym remontem. Źródło: Urząd m.st. Warszawy, Archiwum Urzędu i Google Maps
Obecnie kamienica jest wpisana do rejestru zabytków decyzją Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z 29 stycznia 2013 roku. Jego zdaniem prezentuje walory naukowe, jako przykład kamienicy czynszowej przełomu XIX i XX wieku. Budynek decyduje o tożsamości kulturowej dzielnicy Śródmieście, jako integralny element historycznej tkanki miejskiej. Kamienica jest integralną częścią pierzejowej zabudowy kamienicznej ulicy Koszykowej. Zamyka ona ciąg historycznej zabudowy, sąsiadujący z dużo młodszym socrealistycznym założeniem urbanistycznym Placu Konstytucji.
W 2014 roku w budynku zostały wyremontowane balkony. W tym roku, po 11 latach przygotowań, przeprowadzono pierwszy etap prac przy odtworzeniu elewacji. Brakuje jeszcze ozdobnych elementów rzeźbiarskich. Obecnie kamienica prezentuje stan stan zbliżony do tego z lat 50. XX wieku. Możliwe, że w przyszłości odzyska też rozebrane po wojnie piętro, bez którego nie widać całego jej splendoru. Kamienica pełni obecnie funkcję budynku mieszkalnego wielorodzinnego z usługami na parterze.
Źródło: warszawa.wyborcza.pl, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków, Tu było, tu stało
Czytaj też: Renowacja | Kamienica | Miasto | Warszawa | Architektura w Polsce
