Jeszcze kilka lat temu budynek pod adresem Koszykowa 30 uchodził za jeden z najbardziej zaniedbanych w tej części stolicy. Zabezpieczona siatką, odrapana elewacja odstraszała przechodniów i nie zdradzała swojej bogatej przeszłości. Tymczasem pod koniec XIX wieku był to prestiżowy adres, a projekt wyszedł spod ręki samego Stefana Szyllera, jednego z najważniejszych architektów swojej epoki. Dziś kamienica przechodzi złożony proces przywracania jej historycznego wyglądu, natomiast celem całego przedsięwzięcia jest wierna rekonstrukcja przedwojennego wystroju zabytku.
Historia budynku Koszykowa 30
Kamienica powstała w latach 1897-1898 i pierwotnie miała trzy piętra oraz trzy oficyny otaczające podwórze. Jej bogato zdobiona elewacja była utrzymana w duchu eklektyzmu z wyraźnymi inspiracjami renesansem. Przed II wojną światową nadbudowano dodatkowe piętro, jednak w 1944 roku obiekt został bardzo poważnie uszkodzony. Podczas odbudowy kamienicy usunięto najwyższą kondygnację i murowane szczyty, a w kolejnych dekadach pozbawiono ją całej misternej dekoracji. Zachowały się jedynie kamienne balkony, które odrestaurowano w 2014 roku. W latach powojennych rozebrano także część oficyn, a teren przeznaczono pod rozbudowę centrali telefonicznej przy ul. Pięknej.
Projekt rekonstrukcji elewacji na Koszykowej 30
W 2022 roku wspólnota mieszkaniowa zleciła opracowanie projektu remontu elewacji od strony ul. Koszykowej. Impulsem do zmian był bardzo zły stan techniczny budynku, jednak w końcu zdecydowano się go naprawić. Projekt przygotowano na podstawie dokumentacji fotograficznej, badań architektonicznych i analiz prowadzonych na miejscu. Zakłada on przywrócenie dawnego wyglądu zabytku, jednak bez nadbudowy z okresu międzywojennego, a z pierwotnym zwieńczeniem. Ze względu na wysokie koszty prac postanowiono prowadzić je etapami. Zgodnie z planem, wspólnota konsekwentnie realizuje kolejne fazy przedsięwzięcia.
Prace remontowe – Koszykowa 30
Prace ruszyły w 2023 roku i początkowo były finansowane wyłącznie ze środków mieszkańców. Skoncentrowano się wtedy na naprawie konstrukcji, wzmocniono nadproża, przemurowano uszkodzone fragmenty ścian i zabezpieczono stalowe elementy. Odtworzono też część gzymsów oraz prostych detali architektonicznych. Zaskakująco dobry efekt tych działań sprawił, że w 2024 roku miasto zwróciło mieszkańcom część poniesionych kosztów, przyznając dotację w wysokości 285 600 zł.
Drugi etap remontu na Koszykowej
Obecnie trwa kolejna faza rekonstrukcji, tym razem wsparta dotacją m.st. Warszawy w wysokości 384 000 zł, co stanowi prawie 60 procent całkowitych kosztów. W ramach prac odtwarzane są bogate sztukaterie na pierwszym i drugim piętrze. Na elewacji pojawiają się girlandy, wieńce, kroksztyny i półkolumny, a część ścian jest pokrywana klinkierową okładziną – wszystko zgodnie z dawnymi projektami. Ostatnia kondygnacja została na razie jedynie zabezpieczona, ponieważ w przyszłości ma odzyskać pierwotne zwieńczenie w postaci łuków i murowanych szczytów. Zakończenie prac przewidziano na ten miesiąc.
Źródło: warszawa.wyborcza.pl, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków, Tu było, tu stało
Czytaj też: Renowacja | Kamienica | Miasto | Warszawa | Architektura w Polsce
Kamienica na pocz. XX w., przed nadbudową i po renowacji zakończonej w 2023 roku. Fot. za: M. Omilanowska, Stefan Szyller 1857-1933, Warszawa 1995 i Krzysztof Olszak/TBTS
Kamienica po zakończeniu wojny i przed I etapem remontu. Źródło: Urząd m.st. Warszawy, Archiwum Urzędu i Google Maps
Koszykowa 30 przed i po remoncie elewacji z 2023 roku. Fot. Krzysztof Olszak/TBTS i Google Maps
