Lawiny śnieżne to jedno z najgroźniejszych zjawisk naturalnych w terenach wysokogórskich. Gwałtownie przemieszczające się masy śniegu, lodu i gruzu mogą powodować ogromne zniszczenia, stanowiąc zagrożenie nie tylko dla alpinistów, ale także dla infrastruktury. Występują głównie w wyniku obfitych opadów śniegu, wzrostu temperatury lub drgań sejsmicznych. Przez wieki lawiny zniszczyły wiele schronisk, osad i dróg, a jednym z przykładów ich niszczycielskiej siły jest włoskie schronisko Stettinerhütte, które w 2014 roku zostało poważnie uszkodzone przez lawinę i wymagało gruntownej odbudowy.
Schronisko Stettinerhütte – historia i znaczenie
Położone na wysokości 2875 m n.p.m. schronisko Stettinerhütte stanowi istotny punkt wypadowy dla alpinistów eksplorujących najwyższe szczyty południowego Tyrolu. Jego pierwsza wersja została wzniesiona w latach 1895-1897, a kolejne modernizacje dostosowywały je do zmieniających się warunków i potrzeb alpinistów. Ostatnia przebudowa miała miejsce w 1992 roku, jednak w lutym 2014 roku schronisko zostało zniszczone przez lawinę. W odpowiedzi na to zdarzenie zorganizowano międzynarodowy konkurs architektoniczny, który wyłonił projekt nowego obiektu, odpornego na przyszłe zagrożenia.
Koncepcja i inspiracje architektoniczne schroniska
Projekt, stworzony przez studio AREA ARCHITETTI ASSOCIATI – Roberto Pauro i Andrea Fregoni, opierał się na trzech kluczowych założeniach. Budynek miał stać się rozpoznawalnym punktem w krajobrazie, symbolizując bezpieczeństwo i przytulne schronienie. Ponadto, musiał harmonijnie wpisywać się w otoczenie pod względem kształtu, materiałów i kolorystyki. Kluczowym elementem było także zapewnienie odporności na lawiny. Aby sprostać tym wymaganiom, konstrukcja przyjęła nieregularne, dynamiczne formy inspirowane otaczającymi skałami. Kształt nawiązuje do kryształów granatu, minerału charakterystycznego dla regionu, a czerwony beton użyty w budowie harmonizuje z lokalnymi skałami bogatymi w tlenki żelaza.
Fot. Samuel Holzner
Wysokogórskie schronisko – wyzwania budowlane i techniki konstrukcyjne
Minimalizacja nacisku lawiny na budynek była kluczowym wyzwaniem. Wobec tego zaprojektowano bryłę przypominającą dziób statku, która redukuje opór napierającego śniegu. Fundamenty wykonano z żelbetu, wzmocnionego prętami kotwiącymi, aby zapobiec przesuwaniu się konstrukcji w razie kolejnej lawiny. Ściany zewnętrzne powstały z podwójnych prefabrykowanych płyt żelbetowych z rdzeniem z betonu monolitycznego i warstwą izolacyjną. Okna i wejścia zabezpieczono stalowymi okiennicami z blachy COR-TEN, które zamyka się przed nadejściem obfitych opadów. Transport materiałów na miejsce budowy odbywał się za pomocą specjalnej kolejki linowej, a w trudniejszych przypadkach korzystano z helikopterów, które przewoziły również pracowników budowlanych.
Układ przestrzenny i funkcjonalność Stettinerhütte
Nowe schronisko zostało zaprojektowane tak, by zapewniać komfort turystom i spełniać funkcje użytkowe nawet w ekstremalnych warunkach. Na parterze znajdują się jadalnie (Stube), bar, magazyny, warsztaty oraz kuchnia z zapleczem. Piętra przeznaczono na pokoje gościnne i sanitariaty, natomiast w piwnicy umieszczono magazyny oraz pomieszczenia techniczne. W schronisku jednocześnie może przebywać maksymalnie 98 osób, a dostępnych miejsc noclegowych, włącznie z łóżkami dla personelu, jest 96.
Nowoczesne schronisko – bezpieczeństwo i estetyka
Odbudowane schronisko Stettinerhütte łączy funkcjonalność, nowoczesną architekturę i odporność na ekstremalne warunki górskie. Dzięki innowacyjnemu projektowi i zastosowaniu wytrzymałych materiałów, harmonijnie wpisuje się w otaczający krajobraz, jednocześnie stanowiąc solidną osłonę przed siłami natury. Jego odbudowa po zniszczeniach z 2014 roku wprowadziła nowy standard dla tego typu obiektów.
Nazwa projektu: Rifugio Petrarca_ Stettinerhütte
Projekt: AREA ARCHITETTI ASSOCIATI – Roberto Pauro – Andrea Fregoni
Rok budowy: 2022
Zdjęcia: Samuel Holzner i Paolo Tenaglia
Czytaj też: Podróże | Architektura | Włochy | whiteMAD na Instagramie
