W krajobrazie podparyskiego Créteil, w departamencie Val-de-Marne, wznosi się niezwykły zespół budynków, który od ponad pół wieku budzi ciekawość i niegasnące zainteresowanie. Mowa o Les Choux de Créteil (Kapusty z Créteil), dziele architekta Gérarda Grandvala, które powstało w latach 1969-1974. Ich charakterystyczny kształt, przypominający liście kapusty sprawia, że są one jednym z najbardziej rozpoznawalnych i unikatowych przykładów francuskiej architektury XX wieku. W 2008 roku kompleks ten został uhonorowany prestiżowym tytułem „Dziedzictwa XX wieku”.
Narodziny Nowego Créteil i wizja Grandvala
W latach 50. XX wieku Créteil przeżywało gwałtowny wzrost populacji, co wymusiło potrzebę gruntownej przebudowy miasta. W ramach projektu Nowe Créteil siedmiu architektów otrzymało zadanie restrukturyzacji poszczególnych dzielnic. Gérard Grandval został odpowiedzialny za odnowę dzielnicy Palais. To właśnie na terenie dawnej równiny ogrodniczej (gdzie uprawiano m.in. kapustę), w latach 1970-1974 wyrosły Les Choux. Inspiracją dla Grandvala była chęć zerwania z monotonią ówczesnego budownictwa i stworzenia czegoś „bardziej surowego w bryłach”, ale jednocześnie „elastycznego i roślinnego w formach”.
Les Choux de Créteil: architektura, która zachwyca
Dziesięć okrągłych wież o średnicy 21 metrów stanowi kwintesencję wizji Grandvala, jednak to balkony nadają tym budynkom ich oryginalny charakter. Każde mieszkanie posiada balkon w kształcie przypominającym liść kapusty, które rozmieszczono w szachownicę na fasadach. Mieszkańcy i przechodnie szybko ochrzcili ten zespół Kapustami, co doskonale oddaje ich wygląd. Pierwotny zamysł architekta zakładał obsadzenie balkonów roślinami, tworząc w ten sposób pionowe ogrody, jednak deweloper ostatecznie nie zgodził się na to rozwiązanie.
Paul Fleury, CC BY 3.0, via Wikimedia Commons
Położenie i historia osiedla
Les Choux posiadają po 15 pięter (jeden budynek jest niższy i ma większą średnicę) i usytuowane są wokół okrężnego bulwaru Pablo-Picasso, w nowej części miasta, pomiędzy Jeziorem Créteil na południu a Pałacem Sprawiedliwości i uniwersytetem na północy. Historia tego miejsca sięga XIX wieku, kiedy równina Pompadour była ważnym centrum ogrodniczym Paryża, a nawet mieściła największą fabrykę kiszonej kapusty w regionie. Grandval, podczas tworzenia swojego projektu, z pewnością miał świadomość tej przeszłości.
Rewitalizacja i uznanie dziedzictwa
W 1998 roku gmina Créteil podjęła działania mające na celu rewitalizację dzielnicy. Centralny budynek kompleksu, zamieszkany przez rodziny w trudnej sytuacji, został wówczas przebudowany i zmodernizowany. W celu promowania integracji społecznej, część mieszkań przeznaczono dla studentów. Wysiłki te zostały docenione w 2008 roku, kiedy Les Choux de Créteil otrzymały prestiżowe oznaczenie „Dziedzictwa XX wieku”, potwierdzające ich znaczenie dla francuskiej architektury i kultury.
Les Choux de Créteil dzisiaj
Mimo upływu 50 lat od ich powstania, Les Choux de Créteil wciąż stanowią jeden z najbardziej niezwykłych i charakterystycznych elementów architektonicznych Wielkiego Paryża. Pomimo sławy projektu, mieszkańcy skarżą się jednak na problemy z wilgocią i nieustawne mieszkania. Niezależnie od opinii, unikalna forma budynków i historia trwale wpisały się w krajobraz miasta. Kapusty z Créteil pozostają fascynującym przykładem poszukiwania nowych form i odejścia od konwencjonalnego budownictwa, stanowiąc żywy pomnik francuskiej architektury lat 70.
Źródło: pariszigzag.fr, domiporta.pl
Czytaj też: Francja | Modernizm | Paryż | Detal | Ciekawostki | whiteMAD na Instagramie
