Już setki lat temu północne tereny dzisiejszego Śródmieścia były reprezentacyjną częścią Warszawy. W okresie baroku i klasycyzmu możni i majętni budowali tam swoje rezydencje. Wzniesiono między innymi okazały Pałac Krasińskich z ogrodem czy Pałac Saski. U progu XX wieku w okolicy swoją obecność dumnie zaznaczył słynny dom handlowy – Pasaż Simonsa. Teraz Warszawiacy mogą odkrywać to miejsce na nowo. W Pałacu Krasińskich po raz pierwszy udostępniono zwiedzającym cenne eksponaty.
W tym roku zakończył się ostatni etap modernizacji Pałacu Krasińskich, który bywa nazywany Pałacem Rzeczypospolitej. 21 maja udostępniono eksponaty, które wcześniej były skryte w skarbcu Biblioteki Narodowej. W efekcie ta część Warszawy znowu pojawia się na mapie najlepszych miejsc do zwiedzania w stolicy. Już nie tylko możemy spacerować po Ogrodzie Krasińskich, ale także wejść do zabytkowego Pałacu. Wcześniej można go było zwiedzać jedynie od święta. Biblioteka Narodowa, która zarządza budynkiem, ograniczenia tłumaczyła koniecznością ochrony najcenniejszych zbiorów – rękopisów i starodruków.
Gruntowny remont i modernizacja zabytkowego gmachu były konieczne. Pałac zaprojektował w drugiej połowie XVII wieku przybyły z Niderlandów Tylman von Gameren. W projekcie wykorzystał założenia architektoniczne znane jako entre cour et jardin – z ogrodem po jednej i dziedzińcem z drugiej stronie budynku. Odwołują się one do wzorców francuskich – Wersalu i Château de Vaux-le-Vicomte. Fundator pałacu, Jan Dobrogost Krasiński, był miłośnikiem kultury kraju rządzonego wówczas przez Burbonów. W ten sposób powstała jedna z najpiękniejszych barokowych rezydencji w naszej części Europy.
Być może pałac nie wyglądałby tak okazale, gdyby nie osobiste ambicje tego wojewody płockiego i starosty warszawskiego. Chcąc podkreślić znaczenie rodu Krasińskich zbudował gmach, który miał konkurować z ówcześnie wznoszonym pałacem dla Króla Jana III Sobieskiego w Wilanowie.
W połowie XVIII wieku pałac został kupiony przez Rzeczpospolitą i pełnił funkcję siedziby Komisji Skarbowej Koronnej. Wykonano wtedy remont i uzupełniono wnętrza o nowe dekoracje. W 1766 r. dla mieszkańców otwarto przypałacowy ogród. W okresie zaborów w budynku działała Izba Sądowa, a w dwudziestoleciu międzywojennym Sąd Najwyższy. Niestety Niemcy zniszczyli go podczas powstania warszawskiego. Nieopodal z kolei znajdował się najsłynniejszy w Warszawie dom towarowy – Pasaż Simonsa. Kwitł tam handel i życie biznesowe.
Pałac odbudowano w latach 1952-61. Wówczas gospodarzem budynku została Biblioteka Narodowa, która przechowuje w nim swoje najcenniejsze zbiory. Wśród nich znajdziemy Kazania świętokrzyskie, Rocznik świętokrzyski dawny, Psałterz floriański i liczne rękopisy – kroniki Galla Anonima i Wincentego Kadłubka oraz średniowieczne i renesansowe dzieła iluminatorów europejskich, w tym słynna Sforziada.
Przed wejściem do Ogrodu znajduje się pomnik „Kobietom Powstania Warszawskiego”. Powstał z inicjatywy Fundacji Pamięci o Bohaterach Powstania Warszawskiego. Rzeźbę wykonała Monika Osiecka, a jej uroczyste odsłonięcie nastąpiło 2 października 2021 r. w 77. rocznicę zakończenia powstania warszawskiego. Pomnik przedstawia sylwetki trzech kobiet, które trzymają się za ręce. Jego zdjęcie publikujemy w galerii pod artykułem.
Dziś ta część stolicy staje się ponownie spójnym założeniem rekreacyjno-spacerowym. Ogród Krasińskich rozciąga się od okolic Placu Bankowego aż po ulicę Świętojerską, a jego powierzchnia wynosi 3,4 ha. Zmiany następują też w sąsiedztwie ogrodu. Po drugiej stronie parku, przy ulicy Długiej (w sąsiedztwie Arsenału, na działce po Pasażu Simonsa) zbudowany ma zostać luksusowy apartamentowiec, który wyglądem będzie nawiązywać do dawnego Pasażu. To kolejna inwestycja, po wzniesieniu budynku mieszkalnego przy ulicy Stare Nalewki 4, która zrealizowana zostanie na terenach po zbombardowanym w 1939 r. kompleksie handlowo-usługowym.
Plac Krasińskich w roku 1945 i obecnie.
Co ważne, miasto planuje następne zielone inwestycje w tej części Warszawy. Przebudowane mają zostać dwa place: Bankowy i Teatralny, które wypełni zieleń. O tych zmianach pisaliśmy TUTAJ. Przeprowadzone i planowane metamorfozy sprawiają, że ten magiczny zakątek Warszawy staje się jednym z najatrakcyjniejszych do odkrywania w stolicy.
źródło: opracowanie własne, materiały prasowe Biblioteki Narodowej
Czytaj też: Historia | Warszawa | Miasto | Place, Skwery, Parki | Metamorfoza | whiteMAD na Instagramie
