W czasach PRL-u intensywnie rozwijano budownictwo mieszkaniowe, realizując wielkie inwestycje, które miały rozwiązać problem niedoboru mieszkań. Na tej fali w latach 70. w centrum Łodzi powstał kompleks nowoczesnych obiektów, który w tamtym czasie budził podziw w całym kraju. Śródmiejska Dzielnica Mieszkaniowa (w skrócie ŚDM), znana bardziej jako „Manhattan”, stała się symbolem rozwoju miasta i nowoczesnego budownictwa epoki PRL. Był to jeden z największych kompleksów mieszkaniowych w Polsce, wyróżniający się nie tylko wysokością budynków, ale również innowacyjnymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi.
Geneza i projekt łódzkiego Manhattanu
Projekt osiedla narodził się w 1969 roku w wyniku konkursu architektonicznego, który wygrał zespół architektów: Mieczysław Sowa, Krzysztof Wiśniowski, Andrzej Bohdanowicz, Ryszard Daczkowski i L. Paperz. Ostatecznie realizację powierzono jednak Aleksandrowi Zwierce i jego zespołowi z Miastoprojektu Łódź.
Manhattan w Łodzi – konstrukcja i architektura
Budynki Manhattanu powstały w latach 1975–1982 i stanowiły jedne z najwyższych obiektów mieszkalnych w Polsce. Ich wysokość sięga od 46 do 78 metrów. W przeciwieństwie do dominujących w PRL-u technologii wielkiej płyty, tutaj zastosowano szkieletową konstrukcję słupowo-płytową. Ściany zewnętrzne wykonano z żelbetowych płyt elewacyjnych pokrytych azbestowo-cementowymi okładzinami, które usunięto w latach 90. Charakterystycznym elementem architektonicznym Manhattanu są wysunięte poza elewacje pawilony techniczne na najwyższych kondygnacjach. W części budynków przewidziano także przestrzeń na lokale użytkowe, w tym pracownie artystyczne.
Emptywords, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Urbanistyczne znaczenie osiedla
Manhattan powstał na terenie dawnych oficyn i budynków gospodarczych przy ulicach Piotrkowskiej, Wigury, Sienkiewicza oraz obecnej al. Piłsudskiego. Nowoczesna zabudowa zmieniła układ przestrzenny miasta, wyznaczając nowe centrum Łodzi wraz z trasą W-Z. Był to także moment przełomowy w rozwoju budownictwa wielorodzinnego w Łodzi.
Manhattan w Łodzi – kompleks budynków
Osiedle składa się z ośmiu budynków mieszkalnych o różnej wysokości i układzie segmentów. Najwyższe z nich, przy al. Piłsudskiego 7 oraz ul. Piotrkowskiej 182, wznoszą się na 78 metrów i mają odpowiednio 23 i 24 kondygnacje mieszkalne oraz dwie techniczne. Budynek przy ul. Sienkiewicza 101/109, liczy 60 metrów wysokości i składa się z czterech segmentów o różnej liczbie pięter (17, 15, 13 i 13). Kolejny, przy ul. Piotrkowskiej 204/210, ma 58 metrów wysokości i obejmuje sześć segmentów od 18 do 12 pięter. Nieco niższe budynki znajdują się przy ul. Wigury 15 oraz ul. Piotrkowskiej 235/241, 247 i 257A, każdy o wysokości 46 metrów i składający się z trzech segmentów po 14 kondygnacji. Osiedle posiada również wielopoziomowy parking na 475 pojazdów, rozlokowany na trzech poziomach podziemnych, jednym naziemnym i pięciu nadziemnych.
Łódzki Manhattan jako symbol epoki
Manhattan stał się jednym z najważniejszych symboli Łodzi lat 70. i 80., a zarazem architektonicznym znakiem PRL-u. W tamtych latach nowe mieszkania na osiedlu uznawano za komfortowe i prestiżowe, pomimo wielu niedociągnięć i wątpliwej jakości materiałów. Budowa kompleksu w znaczący sposób wpłynęła na rozwój stolicy województwa łódzkiego i jego przestrzeni urbanistycznej. Dziś łódzki Manhattan nadal pozostaje istotnym punktem na mapie miasta, przypominając o ambicjach architektonicznych i urbanistycznych PRL-u oraz o czasach, gdy Łódź na chwilę stała się prekursorem nowoczesnej zabudowy w Polsce.
Czytaj też: Łódź | Ciekawostki | Osiedle | Urbanistyka | Miasto | whiteMAD na Instagramie
