W 1966 roku, w ramach Hiszpańskiego Planu Stabilizacyjnego z 1959 roku, zaczęto budować na masową skalę mieszkania, które miały odpowiadać na potrzeby powojennego społeczeństwa. Projekty te zakładały proste, funkcjonalne wnętrza, które miały na celu jak najlepsze wykorzystanie przestrzeni, sprzyjając życiu rodziny. Dziś, po niemal sześciu dekadach, niektóre z tych mieszkań wciąż istnieją, a ich tradycyjny układ – oddzielne pokoje, przypisane funkcje i sztywna organizacja – staje się wyzwaniem w obliczu współczesnych potrzeb domowników.
Przestrzeń, która ma potencjał
„Unplanned Domestic Prototype [PROT/USRBL/SE0]” staje w opozycji do tej standaryzacji, proponując rewolucyjny sposób myślenia o przestrzeni mieszkalnej. Mieszkanie o powierzchni 60 m², będące częścią historycznego budynku, zyskuje nową tożsamość dzięki subtelnym, ale i drastycznym zmianom. Projekt nie tylko zmienia architektoniczną strukturę, ale stawia pytanie o przyszłość przestrzeni życiowych, które w XXI wieku muszą odpowiadać na zmieniające się potrzeby i formy współczesnej rodziny, wielości relacji społecznych oraz wzrastającej elastyczności życia codziennego.
Zaburzenie Rygoru Przestrzeni
Jednym z kluczowych elementów zmiany w tym projekcie jest zakrzywiona ściana z ceramiki szkliwionej, która zbudowana jest w łuku 175 stopni. To nie tylko wizualna dominanta, ale także inteligentne narzędzie organizacji przestrzeni. Ściana stanowi funkcjonalną granicę, ale wprowadza również subtelną elastyczność, nie zmieniając przy tym pierwotnych założeń mieszkania. Wewnątrz wbudowano meble: szafki, regały, elementy kuchenne i łazienkowe, które zmieniają tę przestrzeń w dom o elastycznych możliwościach. Na jednym z jej końców, ściana łączy się z lustrem, które sprytnie ukrywa urządzenia AGD, tworząc wrażenie przestronności i płynności.
W poszukiwaniu lokalnej tożsamości
Przykład z ceramiką szkliwioną to jednak tylko początek. W projekcie odnajdujemy także użycie piaskowca z San Sebastián – materiału głęboko zakorzenionego w lokalnym krajobrazie geologicznym i kulturowym. To materiał, który w swej surowości przypomina o wartościach lokalnych. W przeciwieństwie do popularnych w architekturze kamieni importowanych, jak marmur, piaskowiec nie jest dopracowany do perfekcji, lecz ma charakterystyczną, niejednolitą powierzchnię, która wymusza refleksję nad procesem wydobycia i konsekwencjami środowiskowymi związanymi z globalnym handlem surowcami.
Refleksja nad materiałami i etyką ich użycia
Projekt wskazuje na polityczny i ekonomiczny wymiar używanych materiałów. Piaskowiec, w swojej nieregularnej formie, jest punktem wyjścia do rozmowy o odpowiedzialnym wykorzystywaniu zasobów naturalnych oraz wzywa do refleksji nad globalnymi łańcuchami dostaw. Dzięki zastosowaniu lokalnych materiałów projekt nie tylko staje się manifestem zrównoważonego rozwoju, ale też formą oporu wobec niszczycielskich praktyk wydobywczych, które degradują środowisko naturalne.
Funkcjonalność, która ewoluuje
Nie tylko materiały stanowią o tożsamości tej przestrzeni. Mobilność elementów wyposażenia – jak regulowany stół z odzyskanego granitu, meble z lokalnych warsztatów stolarskich czy krzesła z recyklingowanych rur aluminiowych – dodaje elastyczności w użytkowaniu wnętrza. Dzięki temu mieszkańcy mogą zmieniać układ przestrzeni, dopasowując ją do różnych form spotkań i działalności. Przestrzeń staje się więc płynna, dostosowująca się do bieżących potrzeb, co jest odpowiedzią na dynamiczne życie współczesnych użytkowników.
Wnioski – architektura jako platforma do refleksji
„Unplanned Domestic Prototype [PROT/USRBL/SE0]” to nie tylko odpowiedź na wyzwania współczesnych renowacji mieszkaniowych, ale także platforma do zadawania fundamentalnych pytań o to, jak powinny wyglądać nasze przestrzenie życia. Projekt stawia na różnorodność i zmienność, nie oferując jednoznacznych odpowiedzi, ale proponując model elastycznej, otwartej architektury. Angażując lokalne materiały i historie, ten prototyp jest zaproszeniem do refleksji nad tym, jak środowisko budowlane może reagować na zmiany polityczne, ekonomiczne i środowiskowe, które kształtują nasz świat.
O architekcie:
Ismael Medina Manzano to hiszpański architekt i badacz, który pracuje zarówno w Nowym Jorku, jak i Madrycie. Ukończył z wyróżnieniem Escuela Técnica Superior de Arquitectura de Madrid (ETSAM) w 2019 roku, a w 2020 roku został uznany przez Hiszpańskie Towarzystwo Doskonałości Akademickiej (SEDEA) za drugiego najlepszego absolwenta architektury w Hiszpanii.
Jako niezależny architekt i projektant, Ismael współpracuje z interdyscyplinarnymi zespołami na różnych skalach, co stanowi kluczowy element jego metodologicznego podejścia. Pracuje zarówno nad własnymi projektami, jak i w partnerstwie z międzynarodowymi biurami architektonicznymi, łącząc różnorodne doświadczenia, aby stawić czoła złożonym wyzwaniom urbanistycznym i architektonicznym.
Obecnie Ismael jest doktorantem w zakresie Architektury Zaawansowanej na ETSAM, gdzie prowadzi badania na temat przecięcia technologii miejskiej i globalnego zarządzania w przestrzeniach domowych, wykorzystując podejście transkalarnie, aby zbadać, jak globalne systemy wpływają na lokalne, domowe środowiska.
Ismael zdobył cenne doświadczenie, pracując w biurze Office for Political Innovation/Andrés Jaque Studio, oprócz realizacji swoich własnych projektów. Posiada tytuł magistra Teorii i Krytyki Zaawansowanego Projektowania Architektonicznego (MPAA) na ETSAM oraz był stypendystą Leventhal Center for Advanced Urbanism (LCAU) w MIT Media Lab, gdzie badał interdyscyplinarne zagadnienia urbanistyczne i architektoniczne.
Zdjęcia: Hiperfocal
Zobacz również: Apartament | Architektura | Łazienka | Wnętrza | Mieszkanie
