Mozaika znajduje się na elewacji budynku przy Alei Józefa Piłsudskiego 29 w Białymstoku. Abstrakcyjne dzieło stworzył Antoni Szymaniuk. Mozaika została wpisana do rejestru zabytków na początku grudnia przez prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz – Podlaską Wojewódzką Konserwator Zabytków.
Mozaika – barwna abstrakcja stanowi materialne świadectwo twórczości wybitnego białostockiego artysty Antoniego Szymaniuka (1921-1994), jest dziełem sztuki o indywidualnym wyrazie artystycznym i przekazie emocjonalnym. Cechuje ją wysoki poziom artystyczny dostrzegalny w kompozycji opartej na wielobarwnych płaszczyznach skomponowanych z płytek ceramicznych i kamieni o różnej wielkości i bryłowatości. Jak podają opracowania dotyczące twórczości Antoniego Szymaniuka, materiał do monumentalnych kompozycji (tj. muszelki, kamienie, szkło, ułamki ceramiki) artysta zwoził znad Morza Bałtyckiego, Morza Śródziemnego, z jezior, przynosił ze spacerów.
Białostocka mozaika odznacza się wysokim poziomem i kunsztem wykonania. Wszystkie elementy zostały przez artystę precyzyjnie dobrane pod względem faktury, kształtu, koloru i ułożone w spójną abstrakcyjną kompozycję. Jej barwne płaszczyzny o nierównej powierzchni to główne środki wyrazu, które miały oddziaływać na odbiorcę. Poprzez zestawienie swobodnie płynących form i kolorów abstrakcja Antoniego Szymaniuka niesie ze sobą ładunek szczególnej, osobistej ekspresji, jest pierwszą pracą autorstwa Szymaniuka o stylistyce nawiązującej do założeń nurtu abstrakcyjnego w sztuce.
Autor mozaiki – Antoni Szymaniuk należał do najważniejszych twórców działających w środowisku artystycznym Białegostoku w 2. poł. XX wieku. W latach 1946-1950 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku z siedzibą w Sopocie, uzyskując w 1951 r. dyplom w dziedzinie malarstwa i grafiki użytkowej w pracowni profesora Artura Nacht – Samborskiego.
Po powrocie do Białegostoku w 1958 r. Szymaniuk stworzył wiele realizacji monumentalnych na terenie miasta. Spośród najważniejszych realizacji należy wymienić: mozaikę z 1967 r. na budynku usługowo-handlowym przy ul. Wesołej 18 (wpisaną do rejestru zabytków w 2011 r.), dekoracje powstałe w 1973 r. z okazji Centralnych Dożynek w Białymstoku: sgraffita na wykuszach klatek schodowych bloków przy Alei Piłsudskiego 28,30 z przedstawieniami mody męskiej i damskiej; mozaiki – sowy na elewacji budynku przy ul. Sienkiewicza 24 (wpisane do rejestru zabytków w 2008 r.). Powstałe w latach 60. i 70. XX w. mozaiki i sgraffita zdobiące elewacje budynków na trwałe wpisały się w architektoniczny pejzaż Białegostoku.
Białostocka mozaika osadzona na elewacji zewnętrznej, przy wejściu do budynku nadawała mu odpowiedniego wyrazu, wprowadzała kolor, który ożywiał dość surową architekturę pawilonu handlowego. Z powyższego wynika, że realizacja Antoniego Szymaniuka wpisuje się w powojenny ogólnopolski nurt „wchodzenia” sztuk plastycznych w przestrzeń publiczną. Tym samym może stanowić przedmiot badań nad monumentalnymi pracami plastycznymi w architekturze Białegostoku, jak i Polski – wskazuje w decyzji prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz.
źródło: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Białymstoku
Czytaj też: Białystok | Zabytek | Mozaika | Detal | Ciekawostki | whiteMAD na Instagramie
