20 grudnia ogłoszono wyniki prestiżowego konkursu architektonicznego na koncepcję przebudowy i rozbudowy Muzeum Architektury we Wrocławiu. Organizatorami wydarzenia były Muzeum Architektury, wrocławski oddział Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP) oraz Gmina Wrocław. Do konkursu zgłoszono 36 projektów, które poddano ocenie Sądu Konkursowego pod przewodnictwem architekta Macieja Miłobędzkiego. Obrady, odbywające się między 17 a 20 grudnia w siedzibie muzeum, zgromadziły grono ekspertów, w tym przedstawicieli władz Wrocławia, Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków – Daniela Gibskiego, oraz biegłych z różnych dziedzin związanych z architekturą i ochroną dziedzictwa.
Celem konkursu było wypracowanie koncepcji, która nie tylko podkreśli historyczny charakter zespołu muzealnego, ale także umożliwi jego funkcjonalne i estetyczne dostosowanie do współczesnych potrzeb. Wyniki konkursu zapowiadają realizację projektu, który stanie się nowym symbolem wrocławskiej architektury i kultury.
„To nie była jednomyślna decyzja” – mówi Przewodniczący Sądu Konkursowego, arch. Maciej Miłobędzki. „Właściwie do ostatniej chwili w grze było kilka projektów, co do których ścierały się nasze opinie. Wygrała koncepcja, za którą stoi ciekawa narracja i bardzo silny przekaz.”
Decyzją Sądu Konkursowego przyznano trzy nagrody i trzy równorzędne wyróżnienia.
Laureatem I Nagrody została pracownia TŁO Michał Sikorski Architekt z Warszawy (zespół autorski: Michał Sikorski, Nicolo Signori, Anna Nauwaldt, Michalina Kubiak, Natalia Budnik; współpraca: Jan Jabłoński, Mateusz Zawadzki, Pola Machinska, Justyna Zawada, Michał Salamonowicz, Aleksandra Kędziorek, MIOVIZ, Fundacja BRDA)
„Spróbujmy sobie wyobrazić Muzeum Architektury jako duży dom architektów, gdzie stare miesza się z nowym, a organiczne ze sztucznym” – mówią o zwycięskim projekcie jego autorzy. „Nowy budynek projektujemy jako wielkoskalową «półkę» na eksponaty – fragmenty budynków rozebranych lub modernizowanych, które już są – lub w przyszłości będą – w posiadaniu Muzeum. Tak projektowany budynek jest zarówno tłem dla ekspozycji, jak i sam staje się częścią kolekcji.”
uzasadnienie jury:
Pierwszą nagrodę przyznano za trafne wpisanie projektu w misję, plany i potrzeby Muzeum — zarówno funkcjonalne, jak i symboliczne. Splatając w jeden gest reinterpretację przeszłości z refleksją na temat współczesności i przyszłości projektanci w sposób świadomy zdecydowali się na użycie materiałów pochodzących z odzysku, minimalizując ślad węglowy obiektu i ograniczając zużycie zasobów naturalnych. Wszystkie zaś nowe elementy projektowane będą zgodnie z zasadą design for disassembly— czyli zakładając ponowne ich wykorzystanie, wprowadzając do dyskusji refleksję nad pełnym cyklem życia budynku.
Projekt jest wyraźnym sygnałem w przestrzeni miasta zaznaczającym istnienie Muzeum Architektury, jedynej takiej instytucji w kraju, jednej z nielicznych w Europie. Proponując przeniesienie na zewnątrz, do przestrzeni miejskiej, na elewację budynku ekspozycji złożonej z elementów i detali nieistniejących już obiektów architektonicznych. Wprowadza to rozwiązanie jako strategię, projekt kuratorski, który realizowany ma być we współpracy z zespołem muzeum. Odwołano się jednocześnie do tożsamości instytucji, której misją w początkowych latach istnienia było dokumentowanie procesu odbudowy zniszczonego wojną miasta, a także kolekcjonowanie materialnych pozostałości zniszczonych budynków.
Ważnym gestem architektonicznego ustępstwa – i subtelnym nawiązaniem do tradycji miejsca – jest umieszczenie w obrębie elewacji donic, z których wyrastające pnącza porosną gmach, nakładając na niego dodatkową, biologiczną warstwę, podobną do tej która porasta historyczną siedzibę muzeum. Autorzy nagrodzonej pracy dostrzegli też różnorodność i potencjał przestrzeni publicznych otaczających siedzibę muzeum. W interesujący sposób definiują każdą z nich, programując różnorodne funkcje – kontemplacji, spotkań, eksperymentów, projektując odpowiednie wyposażenie pod kątem różnorodnych użytkowników i zróżnicowanych aktywności oraz proponując charakterystyczne zestawy roślin.
II nagrodę w konkursie otrzymało biuro architektoniczne Ch+ z Wrocławia (zespół autorski Mikołaj Smoleński, Grzegorz Kaczmarowski, Agnieszka Chrzanowska, Wojtek Chrzanowski, Aleksandra Galant)
uzasadnienie jury:
Drugą nagrodę przyznano za poszukiwanie odwracalnych i wstrzemięźliwych ingerencji w zakresie kościoła w postaci modułowych elementów o charakterze meblarskim. Konsekwentne decyzje projektowe, sprawność warsztatową i spójne rozwiązania materiałowe. Powściągliwy charakter budynku badawczego reinterpretujący tradycyjne materiały. Dostrzeżono walor podniesienia dachu nad skrzydłem wschodni w celu wkomponowania komunikacji oraz próbę uchronienia cisu w dziedzińcu zachodnim.
III nagroda przypadła zespołowi Jędrak-Kościesza Pracownia Projektowa Sp. z o.o. z Warszawy (zespół autorski: Karina Jędrak-Kościesza, Wojtek Motyka)
uzasadnienie jury:
Trzecią nagrodę przyznano za umiejętne wpisanie się w układ urbanistyczny ulicy Bernardyńskiej, podejmując dialog z formą szczytu oraz odsłonięcie zespołu klasztornego. Za operowanie spójnym językiem form i materiałów w zakresie nowoprojektowanej zabudowy i projektowanego pawilonu wejściowego. Sąd konkursowy docenia próbę ponownego użycia materiałów.
Wyróżnienia otrzymali:
⦁ Kuryłowicz & Associates Sp. z o.o. (zespół autorski: Piotr Żabicki, Piotr Marciniak, Katarzyna Bartela, Karolina Czumaj, Weronika Dardzińska, Emilia Krajewska, Maria Saloni-Sadowska, Jakub Szczepański)
uzasadnienie jury:
Wyróżnienie przyznano za próbę dyskusji z założeniami programowymi, zauważanie potencjału drzemiącego w koncepcji Parku Muzeów oraz za rozwiązania strefy edukacyjnej.
⦁ Karol Żurawski (zespół autorski: Karol Żurawski, Szymon Chwazik, Marcin Kwietowicz)
uzasadnienie jury:
Wyróżnienie przyznano za rozwiązania ekspozycji zmiennej w prezbiterium oraz za powściągliwe i dobre rozwiązania detali wnętrz.
⦁ Atelier Tektura Sp. z o.o. (zespół autorski: Barbara Kozielewska, Michał Kozielewski, Mateusz Kluczek, Paulina Bartosik, Kamila Doniec, Paulina Kapiszka, Oskar Kozaczewski, Łukasz Petelski, Katarzyna Piotrowska, Anna Puchalska, Agnieszka Turczyńska, Adrianna Waleszczak-Owczarek, Stanisław Ignaciuk, Maciej Czyński, Michał Bogusławski, Katarzyna Korczak, Jakub Okólski, Bartłomiej Siekierkowski, Arnold Prasalski)
uzasadnienie jury:
Wyróżnienie przyznano za rozwiązania ekspozycji stałej i zmiennej oraz walory estetyczne.
Michał Duda, dyrektor Muzeum Architektury, powiedział: „Zwycięski projekt to moim zdaniem projekt, który w ciekawy sposób splata kilka wątków. Z jednej strony mówi dużo o przeszłości, w tym o tożsamości tej instytucji, która przecież na samym początku swojej działalności zajmowała się głównie zbieraniem pozostałości po nieistniejących budynkach. Z drugiej strony mamy tu bardzo ciekawą, współczesną refleksją o cyrkularności istnienia obiektów. Warto wyraźnie podkreślić, że według mnie to nie jest skończony projekt, a raczej zaproszenie dla całego naszego zespołu do dalszej, wspólnej pracy nad strategią jego realizacji. To jest otwarcie zupełnie nowego rozdziału.”


Co dalej?
Autorzy zwycięskiej koncepcji zostali zaproszeni do kontynuowania prac nad projektem realizacyjnym. Po podpisaniu odpowiednich umów przygotowana zostanie szczegółowa dokumentacja projektowa. Szacowany koszt całej inwestycji, obejmującej przebudowę i rozbudowę Muzeum Architektury, przekroczy 110 milionów złotych. Środki na realizację tego przedsięwzięcia będą pochodziły głównie z dotacji unijnych. Wszystkie prace zgłoszone do konkursu można podziwiać na specjalnej wystawie pokonkursowej, która została otwarta 21 grudnia. Ekspozycja znajduje się w Muzeum Architektury we Wrocławiu i potrwa do końca stycznia 2025 roku, dając zwiedzającym możliwość zapoznania się z różnorodnymi wizjami architektów z całego świata.
Źródło: Muzeum Architektury we Wrocławiu
Czytaj też: Architektura w Polsce | Metamorfoza | Muzeum | Zabytek | Wrocław