1 sierpnia w Muzeum Powstania Warszawskiego odbędzie się premiera opery site-specific pt. „D’ARC” w reżyserii Krystiana Lady. Spektakl realizowany we współpracy z Teatrem Wielkim – Operą Narodową to nie tylko hołd złożony Powstańcom i Powstańczyniom. To także podróż przez muzyczne i teatralne konwencje, w ramach której twórcy eksperymentują z formą i przestrzenią. W projekt zaangażowały się najważniejsze postacie polskiej sceny operowej, muzycznej i kina, m.in. Agnieszka Grochowska, Dobrawa Czocher, Gabriela Legun i Szymon Komasa.
„D’ARC”, według koncepcji i w reżyserii Krystiana Lady, to współczesna opera rozpisana na trzy plany czasowe oraz sny, w których spotykają się bohaterki tej opowieści: Joan (Agnieszka Grochowska) – fotografka z Paryża, córka polskich emigrantów; Joanna (Dobrawa Czocher)
– warszawska wiolonczelistka, a zarazem Powstańczyni, oraz Giovanna (Gabriela Legun)
– francuska bohaterka narodowa, Dziewica Orleańska. Tym, co łączy postacie tej historii, jest gotowość poddania się wizji większej niż życie.
80. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego to ostatnia okrągła rocznica, w której weźmie udział tylu uczestników i uczestniczek Powstania. Tegoroczne obchody musiały być więc wyjątkowe. Projekt opery powstał po to, by uczcić naszych przodków, a także Warszawę. „D’ARC” to efekt wielomiesięcznej pracy blisko 100 osób, z których aż 40 występuje na scenie – mówi Jan Ołdakowski, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego. – W inicjatywę zaangażowali się wybitni artyści, którzy na co dzień występują na deskach teatrów na całym świecie. Skala tego przedsięwzięcia pokazuje, jak ważna jest dla nas pamięć o Powstaniu Warszawskim i złożenie hołdu tym, którzy 80 lat temu oddali życie za wolność, jaką możemy się cieszyć dzisiaj.
Muzyka i sztuka zintegrowana z miejscem
Reżyser Krystian Lada współpracuje z najważniejszymi scenami operowymi Belgii, Holandii, Szwajcarii i Niemiec. Spektakle tego artysty często rozgrywają się w nietypowych przestrzeniach, takich jak hale produkcyjne, budynki dawnych szpitali czy miejskie place.
Specjalnie na 80. rocznicę Powstania Warszawskiego reżyser stworzył przedstawienie obejmujące przestrzeń Muzeum, a także muzealny Park Wolności i pobliską architekturę, gdzie warszawska Wola staje się portalem do przeszłości i przyszłości. Widz jest stale zanurzony w historii – nie ogląda opery z widowni, lecz przemieszcza się między scenami, a każde takie przejście jest istotnym elementem sztuki.
Aspektem wyróżniającym spektakle site-specific na tle tradycyjnej opery jest brak rozgraniczenia na widownię i scenę. Ta granica się zaciera, każdy otaczający widza przedmiot czy budynek może być elementem spektaklu. Kiedy mówimy o historii Powstania Warszawskiego wykonujemy swego rodzaju spacer – spacer w przeszłość, we wspomnienia… dlatego wybrałem taką formę, która pozwala widzom odbyć ten spacer wraz z bohaterkami – zarówno fizycznie, jak i w głąb siebie – mówi Krystian Lada, reżyser opery „D’ARC”.
Spektakl site-specific to wyjątkowa forma sztuki teatralnej. Stworzony jest w precyzyjnie określonym, najczęściej nietypowym miejscu, a przestrzeń ta wpływa na odbiór akcji. Projekt Krystiana Lady nie jest klasyczną operą, jaką znamy z desek teatru – łączy teatr, operę, sztuki performatywne i współczesną rzeźbę. W warstwie muzycznej utwory klasyczne przeplatają się z muzyką najnowszą oraz pieśniami powstańczymi. Wybitni polscy kompozytorzy i kompozytorki młodego pokolenia – Dobrawa Czocher, Teoniki Rożynek, Wojciech Błażejczyk i Rafał Ryterski – skomponowali nowe utwory na orkiestrę kameralną i solistów. Poza światowymi premierami ich kompozycji publiczność usłyszy również mało znane utwory artysty-Powstańca Romana Padlewskiego czy oryginalnego kompozytora muzyki minimalistycznej Juliusa Eastmana w wykonaniu zespołu 10 wiolonczelistek w wieku od 10 do 70 lat. Kierownictwo muzyczne nad produkcją obrała znakomita dyrygentka Lilianna Krych, a wśród wykonawców na scenie pojawi się wiodący zespół muzyki współczesnej Hashtag Ensemble.
Libretto
Podczas jednego wieczoru, podążając za bohaterkami „D’ARC”, widzowie odwiedzą Paryż 2024 roku, Warszawę roku 1944 oraz Rouen w 1429 roku. Po świecie, który był, który jest, i tym, który zdarza się tylko w snach, oprowadzą: wiolonczelistka Dobrawa Czocher jako Joanna, aktorka Agnieszka Grochowska w roli Joan, sopranistka Gabriela Legun jako Giovanna oraz baryton Szymon Komasa jako Anioł Historii. Autorami libretta do opery są wielokrotnie nagradzani: dramaturżka Anka Herbut i pisarz Łukasz Barys. Ich teksty bazują na motywach z pamiętników artystów uczestniczących w Powstaniu Warszawskim oraz symbolicznej historii Joanny d’Arc.
Każda bohaterka to inna historia, inny czas i miejsce – nie tylko w opowieści, lecz także w przestrzeni Muzeum. Trzy kobiety, które łączy cel większy niż życie oraz odwaga, by poświęcić się za innych. Opera „D’ARC” opowiada o sile kobiet i ich udziale w walce o ideę, która rozpaliła całą generację.
Opera w muzeum
Muzeum Powstania Warszawskiego już od 20 lat pielęgnuje pamięć o 63 dniach w 1944 roku, które na zawsze zmieniły bieg historii. Projekt „D’ARC” składa hołd tym, którzy 80 lat temu stanęli do walki o wolność stolicy i nas wszystkich. Opera jest upamiętnieniem ich poświęcenia, a zarazem obietnicą, że nigdy o nich nie zapomnimy.
Premiera opery odbędzie się 1 sierpnia, w rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego.
Bilety na spektakle 3–6 sierpnia dostępne są na stronie Muzeum oraz na eventim.pl. Od 1 października spektakl „D’ARC” będzie można obejrzeć na międzynarodowej platformie streamingowej operavision.eu.
Część opery rozgrywa się na świeżym powietrzu a przez większość spektaklu widzowie stoją i przemieszczają się między scenami.
Przygotowania do premiery można śledzić na profilu:
https://www.instagram.com/teatr_w_muzeum/
