Muzeum Treblinka praca dyplomowa Kingi Ruszaj

Obiekt muzealny na terenie Muzeum Treblinka. Praca dyplomowa Kingi Ruszaj!

Praca dyplomowa mojego autorstwa porusza temat związany z bardzo trudną historią obozów zagłady i sposobu upamiętniania tego typu miejsc. Projekt jest odpowiedzią na niedawno rozstrzygnięty konkurs architektoniczny dotyczący koncepcji obiektu muzealno-edukacyjnego na terenie Muzeum Treblinka.

Bardzo ważnym punktem na terenie muzeum w Treblince jest miejsce pamięci zaprojektowane przez rzeźbiarza Franciszka Duszeńkę oraz architekta Adama Haupta. Jest ono uznawane za wybitne dzieło architektury pomnikowej, pełne metafor i nawiązań do tradycji i kultury żydowskiej, jedno z najbardziej poruszających upamiętnień Holocaustu nie tylko na terenie Polski ale i na świecie. Dlatego podczas projektowania kluczowym było połączenie projektowanego budynku z obozem zagłady, w ten sposób została wygenerowana kluczowa oś kompozycyjna w dużym stopniu kształtująca końcową formę budynku.

Działka projektowa znajduję się na terenie Muzeum Treblinka, jednak jest w znaczący sposób oddalony od terenów poobozowych, jedynym kontekstem w otaczającym krajobrazie jest otaczający go gęsty las. Wyjściowym punktem do projektowania było wyznaczenie bazowego prostokąta wynikającego z proporcji działki projektowej. Na prostokąt zostały nałożone dwie osie kompozycyjne. Jedna z nich to oś na linii budynek muzeum- obóz zagłady, duga łączy obiekt z istniejącym parkingiem. W ten sposób bazowy prostokąt został podzielony na dwa trapezy, którym nadano różną wysokość. Dachy obu brył posiadają lekkie spadki, które nawiązują do opadającego terenu działki projektowej. W większej bryle zostało zastosowano wycięcie – w tym miejscu przewidziano zielony taras widokowy.

Do projektowanego budynku zostały zaprojektowane dwa dojścia piesze. Pierwsze od strony istniejącego parkingu otoczone szpalerem drzew oliwnych, jako nawiązanie do motywu leśnej drogi, którą podążali więźniowie obozu. Drugie dojście to ścieżka na linii osi kompozycyjnej budynek muzeum- Pomnik Ofiar Zagłady, kontynuowana w postaci schodów plenerowych prowadzących na tras widokowy znajdujący się na poziomie pierwszego piętra. W miejscu przecięcia się tych dwóch kierunków zostało zaprojektowane główne wejście do budynku. Motyw lasu ma swoją kontynuację wewnątrz budynku w postaci swego rodzaju dwupoziomowych zielonych wąwozów przenikających się pomiędzy poszczególnymi kondygnacjami.

Jeden z nich znajduję się zaraz naprzeciwko drzwi wejściowych jako kontynuacja leniej ścieżki, zielony zaułek zakończony jest monolityczną betonową ścianą, a wzrok zwiedzającego kieruje się ku światłu, które wpada do budynku za pomocą dużego świetlika na dachu. Drugi wąwóz otwiera widok z parteru na poziom -1, tym samym sprawiając że wszystkie przestrzenie ogólnodostępne w budynku się przenikają i zachęcają użytkowników do wejścia głębiej.

Na poziomie parteru oprócz strefy obsługi zwiedzających i administracji znajduję się przede wszystkim strefa ekspozycji, do której dostajemy się przejściem zlokalizowanym pod schodami plenerowymi. Sala ekspozycyjna dzieli się na trzy części ekspozycję stałą, ekspozycję zmienną oraz sale im. Samuela Wallenberga. Na pierwsze piętro poza komunikacją pionową w budynku, prowadzą schody plenerowe- kontynuacji ścieżki biegnącej z obozu zagłady. Na tym poziomie został przewidziana jedynie ekumeniczna strefa modlitewna oraz przylegający do niej zielony taras. Taka lokalizacja sali modlitewnej ma zapewnić jej autonomiczność, pozwolić użytkownikom na odcięcie się od przyziemnej doczesności, hałasu, zamieszanie panującego na niższych kondygnacjach i umożliwić kontemplację tragedii setek tysięcy ludzi, również taras znajdujący się obok ma stanowić swego rodzaju wyciszającą strefę buforową.

Taras został zaprojektowany na wzór ogrodu oliwnego z podziałami na posadzce nawiązującymi do podziałów występujących na masowych mogiłach na terenie miejsca pamięci, na które skadrowany jest widok z trasu. Na poziomie -1 została zlokalizowana strefa techniczne i edukacyjna, składająca się z przestrzeni ogólnodostępnych oraz z sal edukacyjnych. Dzięki dużej ilości przeszkleń poszczególne pomieszczenia tworzą, jedną wspólną, jasną przestrzeń.

Ważną częścią założenia było również stworzenie obiektu prostego i surowego, swoją formą nie stanowiącego konkurencji dla treści, którą ma za zadanie przekazać. Dlatego właśnie elewacje zostały wykończone płytami imitującymi deski szalunkowe, a jedyne nacięcia w monolitycznej bryle to wielkoformatowe przeszklenia. Kontrastem do ciemnego i ciężkiego zewnętrza są jasne, przeszklone i otwarte wnętrza, które mają w zwiedzających budzić nadzieję.

Temat pracy: obiekt wystawienniczo-edukacyjny na terenie Muzeum Treblinka
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
Wydział Architektury
Kierunek: Architektura
Katedra: Katedra Architektury, Miejsc Pracy, Sportu i Usług
Promotor: dr inż. arch. Bartosz Dendura

Czytaj też: Architektura w Polsce | Metamorfoza | Portfolio | Polscy projektanci | Edukacja

źródło: Materiał Autorki / Kinga Ruszaj
tekst: Kinga Ruszaj