Neon „Siatkarka” został wpisany do rejestru zabytków ruchomych. Świetlna instalacja zdobi fasadę budynku przy placu Konstytucji 5. O wpisie poinformował Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Charakterystyczny neon na stałe wpisał się w krajobraz placu Konstytucji w Warszawie. Instalacja zdobi fasadę budynku od 1961 r. Jej projekt wykonał grafik i architekt Jan Mucharski, który należał do zespołu Pracowni Projektów Neonów warszawskiego przedsiębiorstwa „Reklama”.
W komunikacie o wpisie do rejestru, konserwator zaznacza, że neon jest „przykładem realizacji o indywidualnym wyrazie plastycznym i wysokiej klasie artystycznej”. Neon wyróżnia częściowo animowana kompozycja. Tytułowa siatkarka zdaje się bowiem rzucać piłkę, która pojawia się w krótkiej sekwencji.
Neon pierwotnie stanowił element reklamy sklepu z artykułami sportowymi, który działał w przyziemiu budynku.
Elementy pierwotnej reklamy zewnętrznej stanowiły spójną kompozycję typograficzno-ikonograficzną, którą uzupełniały niezachowane do czasów współczesnych napisy „MHD” i „SPORT”, zamontowane pomiędzy filarami w podcieniach oraz pozioma linia świecąca na zielono, ciągnąca się wzdłuż fasady i elewacji wschodniej budynku – informuje Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Neon powstał w okresie intensywnej neonizacji Warszawy. Dziesiątki lat temu podobne świetlne instalacje były formą reklamy, która dziś wspominana jest z utęsknieniem. Neony wykazywały bowiem zdecydowanie wyższy poziom artystyczny wobec tymczasowych kolorowych szyldów i reklam, które w przestrzeni publicznej spotykamy dzisiaj.
Od lat 50. do końca 80. XX wieku montowanie neonów wpisywało się w zamysł urbanistyczny, w ramach którego wzdłuż głównych ulic w centrum umieszczano kolorowe reklamy. Większość neonów montowanych w Warszawie wykonało Przedsiębiorstwo Usług Reklamowych ,,Reklama”, w 1972 r. przemianowane na Stołeczne Przedsiębiorstwo Instalacji Reklam Świetlnych.
Wartość historyczną obiektu stanowi fakt, iż jest on materialnym świadectwem odgórnego, planowego procesu neonizacji przeprowadzonego w czasach PRL w polskich miastach, między innymi w Warszawie. Zachowany neon stanowi relikt struktury urbanistycznej pl. Konstytucji, który był elementem założenia osiedla MDM oraz reprezentacyjnym obszarem miasta. Wartości artystyczne przedmiotowej instalacji wynikają z wyważonej kompozycji, syntetycznie ujętej formy, efektu lekkości kompozycji, pomimo jej monumentalnego charakteru (dzięki konturowemu potraktowaniu poszczególnych elementów oraz nadaniu całości wrażenia ruchu, uzyskanego poprzez diagonalne i ekspresyjne upozowanie postaci, a także zastosowanie animacji świetlnej) – podsumowuje Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Neon „Siatkarka” został poddany renowacji w 2018 r. przy wsparciu finansowym Fundacji Galerii Foksal.
zdjęcia: K. Lipke-Żurek, P. Żurek
źródło: Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków
Czytaj też: Warszawa | Neony | Zabytek | Miasto | Polecane | whiteMAD na Instagramie
